Ekwiwalencja pozycyjna konstrukcji składniowych w teorii i praktyce glottodydaktycznej

Małgorzata Gębka-Wolak

doi:10.18778/0860-6587.25.09

Autor

Małgorzata Gębka-Wolak Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Filologiczny, Instytut Języka Polskiego, Zakład Współczesnego Języka Polskiego, ul. Fosa Staromiejska 3, 87-100 Toruń, ORCID: 0000-0003-4587-496X

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.25.09

Słowa kluczowe:

składnia, nauczanie języka polskiego jako obcego, walencja, alternatywne konstrukcje składniowe, ekwiwalencja pozycyjna

Abstrakt

Przedmiotem opisu w artykule jest zagadnienie alternatywnej łączliwości jednostek leksykalnych. Zjawisko to, nazywane w tekście ekwiwalencją pozycyjną, widziane jest z perspektywy nauczania języka polskiego jako obcego. Artykuł składa się z dwóch części. Najpierw zapoznano czytelnika z przyjętym rozumieniem ekwiwalencji pozycyjnej. Następnie przedstawiono uwagi dotyczące zakresu i jakości prezentacji zagadnienia ekwiwalencji pozycyjnej w praktyce glottodydaktycznej. Analiza materiałów do nauczanie jpjo prowadzi do wniosku, że w ramach glottodydaktyki polonistycznej istnieje potrzeba usystematyzowania i uwspółcześnienia opisów dyspozycji składniowych jednostek leksykalnych w powiązaniu z ich funkcją w ramach komunikacji i przynależnością do stylistycznej odmiany polszczyzny. Równocześnie należałoby zadbać o wzbogacenie typów ćwiczeń kształcących aktywną znajomość alternatywnej łączliwości składniowej, przede wszystkim przez dodanie zadań kształcących umiejętność dobierania wariantu składniowego do sytuacji komunikacyjnej.

Bibliografia

Bogusławski A., Danielewiczowa M., 2005, Verba polona abscondita. Sonda słownikowa III, Warszawa.
Google Scholar

Bogusławski A., Wawrzyńczyk J., 1993, Polszczyzna, jaką znamy. Nowa sonda słownikowa, Warszawa.
Google Scholar

Buttler D., 1976, Innowacje składniowe współczesnej polszczyzny, Warszawa.
Google Scholar

Bühler K., 2004, Teoria języka, Kraków.
Google Scholar

Gębka-Wolak M., 2011, Pozycje składniowe frazy bezokolicznikowej we współczesnym zdaniu polskim, Toruń.
Google Scholar

Gębka-Wolak, A. Moroz. (w druku), Jednostka tekstu prawnego w ujęciu teoretycznym i praktycznym, Toruń.
Google Scholar

Inny słownik języka polskiego, 2000, pod red. M. Bańki, Warszawa.
Google Scholar

Kaleta Z., 1995, Gramatyka języka polskiego dla cudzoziemców, Kraków.
Google Scholar

Karolak S., 2002, Podstawowe struktury składniowe języka polskiego, Warszawa.
Google Scholar

Kawka M., 1980, Słownik syntaktyczno-semantyczny czasowników polskich, Kraków.
Google Scholar

Kita M., 1998, Wybieram gramatykę, t. 2, Katowice.
Google Scholar

Madelska L., Warchoł-Schlottmann M., 2008, Odkrywamy język polski. Gramatyka dla uczących (się) języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Lipińska E., Dąmbska E.G., 2007 Kiedyś wrócisz tu… cz. II: By szukać swoich dróg i gwiazd, Kraków.
Google Scholar

Mazur B. W., 2011, Colloquial Polish: the complete course for beginners, New York.
Google Scholar

Mędak S., 2002, Co z czym. Ćwiczenia składniowe dla grup zaawansowanych, Kraków.
Google Scholar

Mędak S., 2011, Praktyczny słownik łączliwości składniowej czasowników polskich, Kraków.
Google Scholar

Mędak S., 2014, Polski C2. Megatest, Warszawa.
Google Scholar

Mielczuk (1974): Mel’čuk I.A., 1974, Opyt teorii lingvističeskih modelej Smysl ↔ Tekst, Moskwa.
Google Scholar

Mielczuk (2015): Mel’čuk I.A., 2015, A General Inventory of Surface-Syntactic Relations in World Languages. Part One, „RSUH/RGGU BULLETIN. Moscow Journal of Linguistics”, nr 8, s. 75–103.
Google Scholar

Mielczuk (2016): Mel’čuk I.A., 2016, A General Inventory of Surface-Syntactic Relations in World Languages. Part Two, „RSUH/RGGU BULLETIN. Moscow Journal of Linguistics”, nr 9, s. 94–120.
Google Scholar

NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego [online], http://nkjp.pl/ [27.04.2018].
Google Scholar

Polski słownik walencyjny „Walenty” [online], http://walenty.clarin-pl.eu [27.04.2018].
Google Scholar

Porayski-Pomsta J. (red.), 2010, Nauka o języku polskim dla cudzoziemców, Warszawa.
Google Scholar

Stempek A. i in., 2010, Polski krok po kroku 1, Kraków.
Google Scholar

Tesnière L., 1959, Eléménts de syntaxe structurale, Paris.
Google Scholar

Wielki słownik języka polskiego, pod red. P. Żmigrodzkiego [online], http://www.wsjp.pl/ [27.04.2018].
Google Scholar

Zaron Z., 1980, Ze studiów nad składnią i semantyką czasownika. Polskie czasowniki z uzupełnieniem werbalnym oznaczające relację osobową z argumentem zdarzeniowym, Wrocław.
Google Scholar

Zaron Z., 2009, Problemy składni funkcjonalnej, Warszawa.
Google Scholar

Zaron, Z., 2012, Konotacja nie jedno ma imię. Wymagania składniowe nazw osobowych, w: J. Apresjan, I. Boguslavsky i in. (red.), Meaning, Texts and other Exciting Things. A Festschrift to Commemorate the 80th Anniversary of Professor Igor Alexandrovič Mel’čuk, Moskva, s. 672–681.
Google Scholar