Świadomość logopedów w zakresie glottodydaktycznej perspektywy kształcenia językowego dzieci z doświadczeniem migracji

Rafał Młyński

doi:10.18778/0860-6587.30.21

Autor

Rafał Młyński Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Instytut Glottodydaktyki Polonistycznej, Zakład Logopedii

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.30.21

Słowa kluczowe:

świadomość, logopedia, glottodydaktyka, język polski jako drugi

Abstrakt

W polskich szkołach uczy się coraz więcej dzieci, które staną się lub są dwujęzyczne. Są to uczniowie cudzoziemscy oraz polonijni. Mają oni specyficzne potrzeby edukacyjne, tzn. wymagają nauki języka polskiego jako drugiego. Osobami wspierającymi je są często glottodydaktycy polonistyczni, jednak zdarza się, iż tego typu zajęcia prowadzą też logopedzi. Tematem niniejszej pracy jest ocena świadomości logopedów w zakresie glottodydaktycznego kształcenia dzieci z doświadczeniem migracji. Badaniem zostali objęci terapeuci, którzy pracują z takimi dziećmi. Przeprowadzono z nimi pogłębione wywiady ustrukturyzowane, a zebrane dane zostały poddane analizie tematycznej. Badanie wykazało, iż logopedzi potrzebują usystematyzowania i pogłębienia wiedzy glottodydaktyczej przydatnej w ich pracy. W końcowej części pracy przedstawiono więc te zagadnienia glottodydaktyczne, o które, zdaniem autora, należałoby poszerzyć kształcenie logopedów.

Bibliografia

Banach M., Bucko D., 2019, Rozumienie tekstu pisanego w języku obcym na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Biernacka M., 2019, Błąd glottodydaktyczny w zakresie podsystemu fonicznego – głos w dyskusji, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 26, s. 183–196. http://dx.doi.org/10.18778/0860-6587.26.12
Google Scholar

Cieszyńska-Rożek J., 2013, Metoda krakowska wobec zaburzeń rozwoju. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, Kraków.
Google Scholar

Cieszyńska J., Korendo M., 2009, Symultaniczne ćwiczenia ortograficzne, Kraków.
Google Scholar

Damico J.S., Simmons-Mackie N.N., 2003, Qualitative Research and Speech-Language Pathology, „American Journal of Speech-Language Pathology”, 12. s. 131–143.
Google Scholar

Domagała A., Mirecka U., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadku dysleksji rozwojowej w: S. Grabias, T. Woźniak, J. Panasiuk (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Lublin, s. 439–458.
Google Scholar

Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie [ESOKJ], 2003, Warszawa.
Google Scholar

Gębal P., 2016, Nauczanie języka polskiego jako obcego, drugiego i odziedziczonego na tle rozwoju glottodydaktyki ogólnej i polonistycznej. Rozważania terminologiczne, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarium et Linguae Polonae Pertinentia”, t. 7, nr 223, s. 52–66.
Google Scholar

Gębal P., 2018, Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno-inkluzywne, Kraków.
Google Scholar

Graboń K., Czempka-Wiewióra M., 2017, Diagnoza i postępowanie logopedyczne w nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Postscriptum Polonistyczne”, t. 19, nr 1, s. 147–161.
Google Scholar

Janowska I., 2019, Wypowiedź ustna w dydaktyce językowej. Na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Janowska I. i in., 2016, Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2, Kraków.
Google Scholar

Jędryka B., 2022, Wykorzystywanie wybranych materiałów do terapii afazji w dydaktyce języka polskiego jako obcego na niższych poziomach zaawansowania językowego (A1 i A2), „Poradnik Językowy”, nr 10, s. 183–200.
Google Scholar

Kaproń-Charzyńska I., 2020, Nauczanie fonetyki języka polskiego z perspektywy logopedycznej – studium przypadku studentów z Chin, „Postscriptum Polonistyczne”, t. 26, nr 2, s. 65–75.
Google Scholar

Korendo M., Błasiak-Tytuła M., 2019, Potrzeba programowania języka polskiego dzieci dwujęzycznych w świetle badań włoskich, „Logopedia”, nr 48/2, s. 335–346.
Google Scholar

Krakowiak M., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadku dzieci z zespołem poalkoholowym (FAS), w: S. Grabias, T. Woźniak, J. Panasiuk (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Lublin, s. 419–435.
Google Scholar

Kremer-Sadlik T., 2005, To be or not to be bilingual: autistic children from multilingual families, w: J. Cohen, K. Mcalister, K. Rolstad, J. Macswan (red.), Proceedings of the 4th International Symposium on Bilingualism, Somerville, s. 1225–1234.
Google Scholar

Kvale, S., 2010, Prowadzenie wywiadów. Niezbędnik badacza, Warszawa.
Google Scholar

Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi: wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków.
Google Scholar

Lipińska E., 2015, Dwujęzyczność kognitywna, „LingVaria”, X, 2(20), s. 55–68.
Google Scholar

Lipińska E., 2023, Kształcenie umiejętności pisania w dydaktyce języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Lipińska E., Seretny A., 2012, Między językiem ojczystym a obcym. Nauczanie i uczenie się języka odziedziczonego w chicagowskiej diasporze polonijnej, Kraków.
Google Scholar

Lipińska E., Seretny A., 2016, Język odziedziczony: polszczyzna pokoleń polonijnych, „Poradnik Językowy”, nr 10, s. 45–61.
Google Scholar

Lipińska E., Seretny A., 2019, Język odziedziczony a dwujęzyczność – o konieczności badań komparatywnych, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 26, s. 287–300.
Google Scholar

Litwin M., Pietrzyk I., 2013, Dać rzeczy słowo. Słuch fonemowy, Gliwice.
Google Scholar

Ludlow A. i in., 2012, Challenges faced by parents of children diagnosed with austism spectrum disorder, „Journal of Health Psychology”, nr 17(5), s. 702–711.
Google Scholar

Minczakiewicz, E., 2016, Miejsce metod jakościowych w diagnozie i praktyce logopedycznej, „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, 23/2, s. 93–108.
Google Scholar

Miodunka W., 2010, Polszczyzna jako język drugi. Definicja języka drugiego, w: J. Gruchała, H. Kurek (red.), Silva rerum philologicarum. Studia ofiarowane Profesor Marii Strycharskiej-Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, Kraków, s. 233–245.
Google Scholar

Miodunka W., 2016, Glottodydaktyka polonistyczna. Pochodzenie-stan obecny-perspektywy, Kraków.
Google Scholar

Miodunka W., Gębal P., 2020, Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, Warszawa.
Google Scholar

Młyński R., 2021, Kompetencje logopedyczne glottodydaktyka, nauczyciela dzieci z doświadczeniem migracji, w: A. Seretny, E. Lipińska (red.), Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego. Konteksty-dylematy-trendy, Kraków, s. 271–292.
Google Scholar

Niesporek-Szamburska B., Achtelik A., 2009, Bawimy się w język polski, Katowice.
Google Scholar

Orłowska-Popek Z., 2017, Programowanie języka w terapii logopedycznej na przykładzie rozwoju języka dzieci niesłyszących, Kraków.
Google Scholar

Pluta-Wojciechowska D., 2015, Wymowa cudzoziemców uczących się języka polskiego jako L2 w oczach logopedy: rekonesans zagadnień, „Forum Logopedyczne”, nr 23, s. 26–33.
Google Scholar

Pluta-Wojciechowska D., 2015a, Wymowa polska „jakby ktoś gryzł szkło”, czyli o trudnościach w artykulacji głosek języka polskiego u obcokrajowców, „Poradnik Językowy”, nr 5, s. 83–94.
Google Scholar

Pluta-Wojciechowska D., 2016, Dlaczego wymowa głosek polskich może być trudna dla cudzoziemców?, w: I. Jaros, R. Gliwa (red.), Problemy badawcze i diagnostyczne w logopedii, Łódź, s. 103–115.
Google Scholar

Pamuła-Behrens M., 2018, Język edukacji szkolnej w integracyjnym modelu wsparcia ucznia z doświadczeniem migracji w rodzinie, „Postscriptum Polonistyczne”, 2 (22), s. 171–186.
Google Scholar

Pamuła-Behrens M., Szymańska M., 2018, Metoda JES-PL. Nauczanie języka edukacji szkolnej uczniów z doświadczeniem migracji, „Języki Obce w Szkole”, nr 2, s. 5–10.
Google Scholar

Piotrowska-Rola E., Porębska M., 2013, Polski jest cool, Lublin.
Google Scholar

Prizel-Kania A., 2013, Rozwijanie sprawności rozumienia ze słuchu w języku polskim jako obcym, Kraków.
Google Scholar

Prizel-Kania A. i in., 2016, Po polsku po Polsce. Podręcznik do nauczania języka polskiego jako obcego oraz kultury polskiej dla początkujących, Kraków.
Google Scholar

Seretny A., 2015, Słownictwo w dydaktyce języka. Świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Seretny A., 2021, Polszczyzna w szkole, czyli język jako narzędzie poznania, w: A. Seretny, E. Lipińska (red.), Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego. Konteksty – dylematy – trendy, Kraków, s. 113–140.
Google Scholar

Seretny A., Lipińska E., 2005, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Siudak A., 2013, Alternatywna metoda odbudowywania kompetencji językowej u pacjentów z afazją globalną, w: M. Michalik, A. Siudak, H. Pawłowska-Jaroń (red.), Nowa Logopedia. Interakcyjne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy, t. 4, Kraków, s. 221–256.
Google Scholar

Stempek I., Kuc P., Grudzień M., 2015, Polski krok po kroku – junior 1, Kraków.
Google Scholar

Szelc-Mays M., 2014, Moje litery. Piszę na A, Kraków.
Google Scholar

Woźniak T., 2015, Schizofazja. Zasady postępowania logopedycznego, w: S. Grabias, T. Woźniak, J. Panasiuk (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Lublin, s. 1093–1104.
Google Scholar