Płeć w języku, płeć w stylu. Proza Zyty Rudzkiej na kursach języka polskiego lub/i literatury dla obcokrajowców
DOI:
https://doi.org/10.18778/0860-6587.31.04Słowa kluczowe:
współczesna literatura kobieca, biolekt, styl kobiecy, język polski jako obcy, glottodydaktyka, filologia polska jako obcaAbstrakt
Celem studium jest udowodnienie, że współczesne teksty literackie są doskonałym tworzywem dydaktycznym na zajęciach z języka polskiego oraz literatury dla obcokrajowców. Artykuł poświęcony jest fragmentowi prozy Zyty Rudzkiej i propozycjom wykorzystania go na kursach jpjo oraz tych oferowanych w ramach filologii polskich jako obcych. Podstawą do podjęcia tematu zróżnicowania płciowego w polszczyźnie stało się doświadczenie lektoratowe Autorki. Umiejętność skutecznego posługiwania się językiem obejmuje bowiem nie tylko jego standardową odmianę, ale również odmianę nieoficjalną i potoczną (za A. Wilkoniem „mówioną”): regionalną, środowiskową lub/i zawodową. Coraz częściej na zajęciach pojawiają się też jednak pytania o biologiczne zróżnicowanie języka. Artykuł udowadnia, że przy omawianiu tego zagadnienia warto sięgnąć po tekst literacki. Autorka rozpoczyna wywód od prezentacji stanowisk dotyczących biolektów i ich wyznaczników. Opisuje dyskusję toczącą się wokół literatury kobiecej i stylu kobiecego w prozie. Następnie bierze na warsztat fragment powieści Zyty Rudzkiej i zasadza go w realiach glottodydaktyki polonistycznej. Prezentuje ćwiczenia językowe i mediacyjne, które wpisują się w socjokulturowe refleksje nad płciowością i rolami społecznymi kobiet i mężczyzn.
Bibliografia
Byrska A., 2017, Język kobiecy jako złudzenie? Pytania o istnienie narracji uwarunkowanej przez płeć, „Wielogłos”, 2 (32), s. 29–40. http://doi.org/10.4467/2084395XWI.17.010.7768
Google Scholar
Chowaniec U., 2011, Femme Melancolique, czyli o pesymizmie najnowszej literatury kobiecej, w: J. Jarzębski, J. Momro (red.), Ćwiczenia z rozpaczy. Pesymizm w prozie polskiej po 1985 roku, Kraków, s. 371–407.
Google Scholar
Czerkies T., 2008, Rozwijanie kompetencji literackiej – teksty prozatorskie na zajęciach języka polskiego jako obcego, w: W. Miodunka, A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków, s. 255–265.
Google Scholar
Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie [ESOKJ], 2003, Warszawa.
Google Scholar
Filipiak I., 1999, Twórcze pisanie dla młodych panien, Warszawa.
Google Scholar
Goerke N., 1999, Pożegnania plazmy, Wołowiec.
Google Scholar
Handke K., 1990, Styl kobiecy we współczesnej polszczyźnie kolokwialnej, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. 26, s. 5–24.
Google Scholar
Handke K., 1994, Język a determinanty płci, „Język a kultura”, t. IX, Wrocław.
Google Scholar
Hofstede G., Hofstede G.J., 2007, Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu, Warszawa.
Google Scholar
Kasperczak M., 2004, Język kobiet – język mężczyzn. Podobieństwa i różnice, „Roczniki Humanistyczne”, Tom LII, z. 6, 39–75.
Google Scholar
Kloch Z., 2000, Język i płeć: różne podejścia badawcze, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 141–160.
Google Scholar
Krajewska J., Duda M., 2010, Wokół sporu o literaturę kobiecą, czyli u podstaw krytyki feministycznej w Polsce, w: H. Gosk (red.), Nowe dwudziestolecie (1989–2009). Rozpoznania. Hierarchie. Perspektywy, Warszawa, s. 261–282.
Google Scholar
Marcinów M., 2020, Bezmatek, Wołowiec.
Google Scholar
Mrozik A., 2012, Akuszerki transformacji. Kobiety, literatura i władza w Polsce po 1989 roku, Warszawa.
Google Scholar
Nowakowska M.M., 2022, Uwagi o (nie)istniejących formach rodzajowych czasownika i ich miejscu w nauczaniu jpjo, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 29, s. 305–327. https://doi.org/10.18778/0860-6587.29.20
Google Scholar
Osior-Szot K., 2018, Różnice w stylach komunikacyjnych kobiet i mężczyzn, „Media Biznes Kultura”, nr 2(5), s. 171–184.
Google Scholar
Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2, 2011, Kraków.
Google Scholar
Próchniak P., Próchniak W., 2008, Polska proza – język rzeczywistości ostatnich lat, czyli dlaczego cudzoziemiec powinien zaglądać do polskich powieści współczesnych, w: W. Miodunka, A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków, s. 243–249.
Google Scholar
Próchniak W., 2001, „Przeprowadzka” do nowego języka, czyli literatura jako wtajemniczenie, w: R. Cudak, J. Tambor (red.), Inne optyki. Nowe programy, nowe metody, nowe technologie w nauczaniu kultury polskiej i języka polskiego jako obcego, Katowice, s. 204–214.
Google Scholar
Rudzka Z., 2022, Ten się śmieje, kto ma zęby, Warszawa.
Google Scholar
Tennet D., 1994, Ty nic nie rozumiesz! Kobieta i mężczyzna w rozmowie, Warszawa.
Google Scholar
Tokarczuk O., 1999, Dom dzienny, dom nocny, Wałbrzych.
Google Scholar
Tulli M., 1999, Sny i kamienie, Warszawa.
Google Scholar
Wilkoń A., 1987, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice.
Google Scholar
Woźniak-Wrzesińska E., 2021, Maskulatywy, feminatywy i świat, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” vol. 29 (49), nr 1, s. 233–237. https://doi.org/10.14746/pspsj.2022.29.1.16
Google Scholar
Wyrwas K., 2004, Uwagi o kobiecym i męskim sposobie opowiadania, „Stylistyka XIII”, Opole, s. 97–113.
Google Scholar
Wyrwas K., 2006, Jak opowiadają mężczyźni, w: B. Witosz (red.), Style konwersacyjne, Katowice, s. 98–109.
Google Scholar
Zadykowicz A., 2012, Zróżnicowanie genderowe języka w środowisku akademickim a strategia gender mainstreaming w świetle najnowszych badań, „Prace Językoznawcze”, z. XIV, s. 273–285.
Google Scholar
Opublikowane
Wersje
- 2024-10-04 - (2)
- 2024-09-06 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.