Płeć w języku, płeć w stylu. Proza Zyty Rudzkiej na kursach języka polskiego lub/i literatury dla obcokrajowców

Monika Válková Maciejewska

doi:10.18778/0860-6587.31.04

Authors

Monika Válková Maciejewska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Studium Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców, Collegium Maius https://orcid.org/0000-0002-5267-4846

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.31.04

Keywords:

contemporary women’s literature, biolect, women’s style, Polish as a foreign language, glottodidactics, Polish as a foreign language philology

Abstract

The purpose of the paper is to demonstrate that contemporary literary texts are excellent teaching material in Polish language and literature classes for foreigners. The article is devoted to an excerpt from Zyta Rudzka’s prose and proposals for its use in PFL courses and those taught in Polish philology as a foreign language. The basis for taking up the topic of gender diversity in Polish was the author’s lecture experience. After all, the ability to use a language efficiently includes not only its standard variety, but also its unofficial and colloquial (after Wilkon „spoken”) variety: regional, environmental and/or professional. Increasingly, however, questions about the biological variation of language are also being raised in the class. The article proves that when discussing this issue, it is useful to turn to a literary text. The author begins the argument by presenting positions on women’s literature and women’s style in prose. She describes the discussion taking place around biolects and presents their determinants. Then she reaches for an excerpt from Zyta Rudzka’s novel and sets it in the reality of Polish language glottodidactics. She presents linguistic and mediation exercises that fit into sociocultural considerations of gender and social roles of men and women.

References

Byrska A., 2017, Język kobiecy jako złudzenie? Pytania o istnienie narracji uwarunkowanej przez płeć, „Wielogłos”, 2 (32), s. 29–40. http://doi.org/10.4467/2084395XWI.17.010.7768
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/2084395XWI.17.010.7768

Chowaniec U., 2011, Femme Melancolique, czyli o pesymizmie najnowszej literatury kobiecej, w: J. Jarzębski, J. Momro (red.), Ćwiczenia z rozpaczy. Pesymizm w prozie polskiej po 1985 roku, Kraków, s. 371–407.
Google Scholar

Czerkies T., 2008, Rozwijanie kompetencji literackiej – teksty prozatorskie na zajęciach języka polskiego jako obcego, w: W. Miodunka, A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków, s. 255–265.
Google Scholar

Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie [ESOKJ], 2003, Warszawa.
Google Scholar

Filipiak I., 1999, Twórcze pisanie dla młodych panien, Warszawa.
Google Scholar

Goerke N., 1999, Pożegnania plazmy, Wołowiec.
Google Scholar

Handke K., 1990, Styl kobiecy we współczesnej polszczyźnie kolokwialnej, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, t. 26, s. 5–24.
Google Scholar

Handke K., 1994, Język a determinanty płci, „Język a kultura”, t. IX, Wrocław.
Google Scholar

Hofstede G., Hofstede G.J., 2007, Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu, Warszawa.
Google Scholar

Kasperczak M., 2004, Język kobiet – język mężczyzn. Podobieństwa i różnice, „Roczniki Humanistyczne”, Tom LII, z. 6, 39–75.
Google Scholar

Kloch Z., 2000, Język i płeć: różne podejścia badawcze, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 141–160.
Google Scholar

Krajewska J., Duda M., 2010, Wokół sporu o literaturę kobiecą, czyli u podstaw krytyki feministycznej w Polsce, w: H. Gosk (red.), Nowe dwudziestolecie (1989–2009). Rozpoznania. Hierarchie. Perspektywy, Warszawa, s. 261–282.
Google Scholar

Marcinów M., 2020, Bezmatek, Wołowiec.
Google Scholar

Mrozik A., 2012, Akuszerki transformacji. Kobiety, literatura i władza w Polsce po 1989 roku, Warszawa.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4000/books.iblpan.12552

Nowakowska M.M., 2022, Uwagi o (nie)istniejących formach rodzajowych czasownika i ich miejscu w nauczaniu jpjo, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 29, s. 305–327. https://doi.org/10.18778/0860-6587.29.20
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.29.20

Osior-Szot K., 2018, Różnice w stylach komunikacyjnych kobiet i mężczyzn, „Media Biznes Kultura”, nr 2(5), s. 171–184.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/25442554.MBK.18.023.9302

Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2, 2011, Kraków.
Google Scholar

Próchniak P., Próchniak W., 2008, Polska proza – język rzeczywistości ostatnich lat, czyli dlaczego cudzoziemiec powinien zaglądać do polskich powieści współczesnych, w: W. Miodunka, A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków, s. 243–249.
Google Scholar

Próchniak W., 2001, „Przeprowadzka” do nowego języka, czyli literatura jako wtajemniczenie, w: R. Cudak, J. Tambor (red.), Inne optyki. Nowe programy, nowe metody, nowe technologie w nauczaniu kultury polskiej i języka polskiego jako obcego, Katowice, s. 204–214.
Google Scholar

Rudzka Z., 2022, Ten się śmieje, kto ma zęby, Warszawa.
Google Scholar

Tennet D., 1994, Ty nic nie rozumiesz! Kobieta i mężczyzna w rozmowie, Warszawa.
Google Scholar

Tokarczuk O., 1999, Dom dzienny, dom nocny, Wałbrzych.
Google Scholar

Tulli M., 1999, Sny i kamienie, Warszawa.
Google Scholar

Wilkoń A., 1987, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice.
Google Scholar

Woźniak-Wrzesińska E., 2021, Maskulatywy, feminatywy i świat, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” vol. 29 (49), nr 1, s. 233–237. https://doi.org/10.14746/pspsj.2022.29.1.16
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2022.29.1.16

Wyrwas K., 2004, Uwagi o kobiecym i męskim sposobie opowiadania, „Stylistyka XIII”, Opole, s. 97–113.
Google Scholar

Wyrwas K., 2006, Jak opowiadają mężczyźni, w: B. Witosz (red.), Style konwersacyjne, Katowice, s. 98–109.
Google Scholar

Zadykowicz A., 2012, Zróżnicowanie genderowe języka w środowisku akademickim a strategia gender mainstreaming w świetle najnowszych badań, „Prace Językoznawcze”, z. XIV, s. 273–285.
Google Scholar