Przestrzenne zróżnicowanie przestępczości w województwie śląskim w czasie pandemii COVID-19
DOI:
https://doi.org/10.18778/2543-9421.10.03Słowa kluczowe:
przestępstwa kryminalne, przestępstwa gospodarcze, systemy informacji przestrzennej, GIS, województwo śląskieAbstrakt
Bezpieczeństwo publiczne jest kluczowe dla rozwoju stabilnego państwa. Wiele krajów na świecie w ostatnim czasie boryka się z problemami społeczno-gospodarczymi. Na zjawiska społeczne związane z przestępczością wpływ miały m.in. pandemia COVID-19 oraz pogłębiający się kryzys gospodarczy. Głównym celem badań jest przedstawienie przestrzennego zróżnicowania przestępstw stwierdzonych przez policję, które miały charakter kryminalny i gospodarczy, w powiatach województwa śląskiego w latach 2019–2022. W niniejszym artykule skupiono uwagę na wybranych aspektach przestępczości w województwie śląskim. Przestrzenne ujęcie tematu pozwoliło zaobserwować zmiany w strukturze przestępstw w poszczególnych powiatach tego województwa. W porównaniu do 2019 r. w kolejnych latach stwierdzono wzrost liczby przestępstw oraz zmianę ich struktury. Warto zaznaczyć, że duży wzrost liczby przestępstw dotyczy tych o charakterze gospodarczym. Zmiany struktury przestępstw wynikają m.in. z wprowadzonych restrykcji w czasie pandemii COVID-19.
Bibliografia
Ahorsu, D.K., Lin, C.-Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M.D., Pakpour, A.H. (2020). The fear of COVID-19 scale: Development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction, 20, 1537–1545. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00270-8
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s11469-020-00270-8
Allen, C. (2021). Kryzys przestępczości z nienawiści? Analiza wpływu brexitu, terroryzmu, pandemii COVID-19 i ruchu Black Lives Matter na skalę przestępstw z nienawiści w dzisiejszym Zjednoczonym Królestwie. Przegląd Policyjny, 142(2), 61–72. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.2497
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.2497
Asmundson, G.J.G., Taylor, S. (2020). Coronaphobia: Fear and the 2019-nCoV outbreak. Journal of Anxiety Disorders, 70, artykuł 102196. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2020.102196
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2020.102196
Bąk, I. (2015). Struktura i typologia przestrzenna przestępczości w Polsce. Ekonometria / Econometrics, (4(50)), 43–61. https://doi.org/10.15611/ekt.2015.4.03
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15611/ekt.2015.4.03
Błachut, J., Krajewski, K. (2022). Przestępczość w Polsce w latach 2011–2020. W: M. Mozgawa, P. Poniatowski i K. Wala (red. nauk.), Aktualne problemy i perspektywy prawa karnego (s. 379–400). Wolters Kluwer Polska.
Google Scholar
Boba, R. (2005). Crime analysis and crime mapping. SAGE Publications.
Google Scholar
Bobowski, Z. (2004). Wybrane metody statystyki opisowej i wnioskowania statystycznego. Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości. https://wwszip.pl/wp-content/uploads/2017/07/08_Wybrane_metody_statystyki_opisowej_i_wnioskowania_statystycznego.pdf
Google Scholar
Bogacka, E. (2017). Problematyka badawcza z zakresu poczucia bezpieczeństwa człowieka w przestrzeni miasta. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, (27), 141–151. https://doi.org/10.18778/1508-1117.27.10
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1508-1117.27.10
Ciotti, M., Ciccozzi, M., Terrinoni, A., Jiang, W.-C., Wang, C.-B., Bernardini, S. (2020). The COVID-19 pandemic. Critical Reviews in Clinical Laboratory Sciences, 57(6), 365–388. https://doi.org/10.1080/10408363.2020.1783198
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/10408363.2020.1783198
Cipora, E., Mielnik, A. (2022). Wybrane aspekty medyczne i społeczne pandemii COVID-19. Journal of Education, Health and Sport, 12(1), 11–20. https://doi.org/10.12775/JEHS.2022.12.01.001
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12775/JEHS.2022.12.01.001
Czarnecki, B. (2011). Przestrzenne aspekty przestępczości. Metoda identyfikacji czynników zagrożeń w przestrzeni miejskiej [monografia]. Rozprawy Naukowe. Politechnika Białostocka, (216). https://pbc.biaman.pl/dlibra/publication/42728/edition/41311/content
Google Scholar
Evans, D., Herbert, D. (red.). (2014). The geography of crime. Routledge.
Google Scholar
Francis, A.I., Ghany, S., Gilkes, T., Umakanthan, S. (2022). Review of COVID-19 vaccine subtypes, efficacy and geographical distributions. Postgraduate Medical Journal, 98(1159), 389–394. https://doi.org/10.1136/postgradmedj-2021-140654
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1136/postgradmedj-2021-140654
Gardocki, L. (2013). Pojęcie przestępstwa i podziały przestępstw w polskim prawie karnym. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia. Sectio G(Ius), 60(2), 29–40. https://journals.umcs.pl/g/article/view/1197
Google Scholar
Główny Urząd Geodezji i Kartografii. (2023, 31 grudnia). Państwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju (PRG). Dane na dzień 31 grudnia 2023. Serwis Rzeczypospolitej Polskiej. https://dane.gov.pl/pl/dataset/726,panstwowy-rejestr-granic-i-powierzchni-jednostek-podziaow-terytorialnych-kraju
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny. (2023, 31 grudnia). Organizacja państwa i wymiar sprawiedliwości: Przestępstwa stwierdzone przez policję w zakończonych postępowaniach przygotowawczych. Bank Danych Lokalnych. https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica
Google Scholar
Górniok, O. (1993). Koncepcja przestępstw gospodarczych w doktrynie niemieckiej a polityka kryminalna. Państwo i Prawo, 1, 60–68.
Google Scholar
Gruchoła, M., Sławek-Czochra, M. (2021). “The culture of fear” of inhabitants of EU countries in their reaction to the COVID-19 pandemic – a study based on the reports of the Eurobarometer. Safety Science, 135, artykuł 105140. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2020.105140
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ssci.2020.105140
Halford, E., Dixon, A., Farrell, G., Malleson, N., Tilley, N. (2020). Crime and coronavirus: Social distancing, lockdown, and the mobility elasticity of crime. Crime Science, 9, artykuł 11. https://doi.org/10.1186/s40163-020-00121-w
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1186/s40163-020-00121-w
Harrendorf, S. (2018). Prospects, problems, and pitfalls in comparative analyses of criminal justice data. Crime and Justice, 47(1), 159–207. https://doi.org/10.1086/696042
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1086/696042
Harries, K.D. (1974). The geography of crime and justice. McGraw-Hill.
Google Scholar
Herbert, D.T. (2014). Crime and place: An introduction. W: D.J. Evans i D.T. Herbert (red.), The geography of crime (s. 1–15). Routledge.
Google Scholar
Hooper, M.W., Nápoles, A.M., Pérez-Stable, E.J. (2020). COVID-19 and racial/ethnic disparities. JAMA, 323(24), 2466–2467. https://doi.org/10.1001/jama.2020.8598
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1001/jama.2020.8598
Jarynowski, A., Stochmal, M., Maciejewski, J. (2020). Przegląd i charakterystyka prowadzonych w Polsce badań na temat społecznych uwarunkowań epidemii COVID-19 w jej początkowej fazie. Bezpieczeństwo Obronność Socjologia, (1–2(13/14)), 38–87.
Google Scholar
Kancik-Kołtun, E. (2021). Poczucie bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli podczas pandemii COVID-19 w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 19(1), 213–237. https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.1.12
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.1.12
Karpiel, D. (2017). Przestępczość zorganizowana. Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ, 7(37), 4–21. https://tbsp.wpia.uj.edu.pl/documents/4137545/137283195/IPP_2017_/3bdd9b74-4c47-4d32-b297-6f5f6a42aac0#page=4
Google Scholar
Kordowska, M., Poreda, A. (2022). Wpływ pandemii COVID-19 na działalność obiektów gastronomicznych na przykładzie bulwarów wiślanych w Warszawie. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego / Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society, 36(2), 215–230. https://doi.org/10.24917/20801653.362.14
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.24917/20801653.362.14
Kraciuk, J. (2012). Przestępstwa gospodarcze w przedsiębiorstwach i sposoby ich przeciwdziałania. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, (51), 801–810. http://www.wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/51-2012/FRFU-51-801.pdf
Google Scholar
Krzysztofik, R. (2022). The socio-economic transformation of the Katowice conurbation in Poland. W: W. Cudny i J. Kunc (red.), Growth and change in post-socialist cities of Central Europe (s. 195–216). Routledge.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003039792-11
Krzysztofik, R., Kantor-Pietraga, I., Spórna, T. (2020). Spatial and functional dimensions of the COVID-19 epidemic in Poland. Eurasian Geography and Economics, 61(4–5), 573–586. https://doi.org/10.1080/15387216.2020.1783337
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/15387216.2020.1783337
Krzysztofik, R., Kantor-Pietraga, I., Spórna, T. (2021). Multidimensional conditions of the first wave of the COVID-19 epidemic in the trans-industrial region: An example of the Silesian Voivodeship in Poland. Sustainability, 13(8), artykuł 4109. https://doi.org/10.3390/su13084109
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3390/su13084109
Kugiel, P. (2022, 14 kwietnia). Wpływ wojny na Ukrainie na bezpieczeństwo żywnościowe państw rozwijających się. Biuletyn Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, (63(2482)). https://pism.pl/publikacje/wplyw-wojny-na-ukrainie-na-bezpieczenstwo-zywnosciowe-panstw-rozwijajacych-sie
Google Scholar
Lewandowski, M. (2022). Przestępczość a bezpieczeństwo społeczności lokalnych. Przegląd Policyjny, 146(2), 161–171. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.0162
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.0162
Lipiński, K. (2020). Modyfikacje terminów przedawnienia karalności przestępstw, przestępstw i wykroczeń skarbowych oraz wykroczeń w związku z epidemią COVID-19. Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 24(2), 37–47. https://www.czpk.pl/index.php/zeszyty-archiwum/konrad-lipinski-modyfikacje-terminow-przedawnienia-karalnosci-przestepstw-przestepstw-i-wykroczen-skarbowych-oraz-wykroczen-w-zwiazku-z-epidemia-covid-19
Google Scholar
Lisowska-Kierepka, A. (2020). Przestępczość jako zjawisko geograficzne? Przegląd badań nad zjawiskiem w świetle wybranych nauk. Przegląd Geograficzny / Polish Geographical Review, 92(2), 267–290. https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.6
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.7163/PrzG.2020.2.6
Liu, Y.-C., Kuo, R.-L., Shih, S.-R. (2020). COVID-19: The first documented coronavirus pandemic in history. Biomedical Journal, 43(4), 328–333. https://doi.org/10.1016/j.bj.2020.04.007
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.bj.2020.04.007
Mazanek, Ł., Świat, M. (2022). Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku – perspektywy oraz wyzwania. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, (110), 51–63.
Google Scholar
Mordwa, S. (2012). Struktura i typologia przestrzenna przestępczości w Polsce – przykład wykorzystania walidacji liczby skupień w metodzie k-średnich. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 12, 89–110. http://hdl.handle.net/11089/4002
Google Scholar
Mordwa, S. (2015). Techniki GIS – w poszukiwaniu hot spotów przestępczości. Archiwum Kryminologii, (37), 279–302. https://doi.org/10.7420/AK2015I
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.7420/AK2015I
„Mysłowice na szczycie rankingu przestępczości gospodarczej”. (2023, 16 sierpnia). ctMyslowice.pl. https://ctmyslowice.pl/artykul/myslowice-na-szczycie/1466943
Google Scholar
Obwieszczenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 2 marca 2021 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2040 r. M.P., poz. 264. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20210000264/O/M20210264.pdf
Google Scholar
Sargin, S., Temurçin, K. (2010). Crimes and crime dispersion in urban areas in Turkey. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, (13), 59–77. htt
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2478/v10089-010-0005-2
Stańczyk, J. (1996). Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa. Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Stickle, B., Felson, M. (2020). Crime rates in a pandemic: The largest criminological experiment in history. American Journal of Criminal Justice, 45(4), 525–536. https://doi.org/10.1007/s12103-020-09546-0
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s12103-020-09546-0
Stolarski, M.P. (2021). Wpływ pandemii COVID-19 na cyberbezpieczeństwo. Cybersecurity and Law, 6(2), 53–68.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.35467/cal/146457
Supel, A., Przybylski, P., Domżał, P., Domalik, Z. (2022). Postrzeganie współczesnego bezpieczeństwa – wybrane aspekty. Nowoczesne Systemy Zarządzania, 17(4), 67–78. https://doi.org/10.37055/nsz/158798
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.37055/nsz/158798
Sypion-Dutkowska, N. (2010). The spatial and temporal car crime analysis in Szczecin (Poland). W: T. Michalski i A. Kuczabski (red.), Selected aspects of transformation in countries of Central and Central-Eastern Europe (s. 153–189). Wydawnictwo „Bernardinum”.
Google Scholar
Sypion-Dutkowska, N. (2017). Rozmieszczenie przestępstw w miastach na prawach powiatu w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, (38), 79–98. https://doi.org/10.14746/rrpr.2017.38.05
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2017.38.05
Śleszyński, P. (2021). Stages of spatial dispersion of the COVID-19 epidemic in Poland in the first six months (4 March–20 September, 2020). Geographia Polonica, 94(3), 305–324. https://doi.org/10.7163/GPol.0207
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.7163/GPol.0207
Śleszyński, P., Kurek, S., Krzysztofik, R., Owsiński, J.W. (2024). Do variations in anomalous mortality in Europe in fall and winter of 2019–2020 tell us anything on the timing of SARS-CoV-2 outbreak? Population, Space and Place, 30(1), artykuł e2724. https://doi.org/10.1002/psp.2724
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/psp.2724
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. DzU 1997 nr 88, poz. 553. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf
Google Scholar
Wesołowska, E.A., Szerauc, A. (red.). (2002). Patriotyzm, obronność, bezpieczeństwo. Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku; Akademia Obrony Narodowej w Warszawie.
Google Scholar
Zimny, A. (2010). Statystyka opisowa. Materiały pomocnicze do ćwiczeń (wyd. 2 zmienione). Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
