Dywergencja czy konwergencja starzenia się ludności dużych miast w Polsce?

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2543-9421.08.01

Słowa kluczowe:

konwergencja, model beta-konwergencji, model sigma-konwergencji, starzenie się, struktury ludności, duże miasta

Abstrakt

W dużych miastach, liczących co najmniej 100 tys. mieszkańców, widoczne są dysproporcje w strukturach ludności, a jej starzenie się ma dwa wymiary: następuje zarówno „od góry”, jak i „od dołu”. Celem badania jest ocena stopnia zaawansowania i zróżnicowania starzenia się ludności w dużych miastach w Polsce w perspektywie roku 2050. Szukano odpowiedzi na pytanie badawcze: czy duże miasta w Polsce będą się upodabniać pod względem starzenia się populacji? Wykorzystano modele beta- i sigma-konwergencji dla zmiennych charakteryzujących wskaźniki struktury ludności biologicznych grup wieku (0–14 lat, 15–64 lata, 65+ i 80+). Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie, że w perspektywie 2050 r. w miastach dojdzie do wyrównywania poziomów wskaźników cechujących dojrzałe grupy wieku struktur ludności (80+, 65+ i 15–64 lata). Oznacza to, że w przyszłości duże miasta będą się do siebie upodabniać starzeniem się ludności „od góry”. Jednocześnie do 2050 r. wzrośnie w nich zróżnicowanie udziału dzieci (w wieku 0–14 lat) i dorosłych (15–64 lata).

Bibliografia

Barro, R.J., Sala-i-Martin, X. (1992). Convergence. Journal of Political Economy, 100(2), 223–251. https://doi.org/10.1086/261816
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/261816

Bongaarts, J. (2004). Population aging and the rising cost of public pensions. Population and Development Review, 30(1), 1–23. https://doi.org/10.1111/j.1728-4457.2004.00001.x
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1728-4457.2004.00001.x

Borges, G.M. (2018). Theories and measures of demographic convergence: An application to subnational levels in Latin America / Teorías y medidas de convergencia demográfica: Una aplicación a niveles subnacionales en América Latina. W: L. Simpson, L.M. González (red.), ¿Convergencia demográfica? Análisis comparativo de las tendencias demográficas subnacionales en América Latina y el Caribe (s. 31–56). Asociación Latinoamericana de Población. https://files.alapop.org/alap/Serie-E-Investigaciones/N5/e_investigaciones_5_cap1_20_33.pdf
Google Scholar

Börsch-Supan, A. (2003). Labor market effects of population aging. Labour, 17(s1), 5–44. https://doi.org/10.1111/1467-9914.17.specialissue.2
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/1467-9914.17.specialissue.2

Börsch-Supan, A. (2006). Global ageing: What is at stake? Ageing Horizons, 4, 3–5. https://www.ageing.ox.ac.uk/files/AH4%20Borsch-Supan.pdf
Google Scholar

Boyle, G.E., McCarthy, T.G. (1997). Simple measure of β-convergence. Oxford Bulletin Economics and Statistics, 59(2), 257–264. https://doi.org/10.1111/1468-0084.00063
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/1468-0084.00063

Cieślak, M. (2000). Ludność województwa dolnośląskiego w perspektywie 2030 r. Urząd Statystyczny we Wrocławiu. https://reader.digitarium.pcss.pl/Content/138174/172_ludnosc_w_perspektywie_2030-0000-00-0001.pdf
Google Scholar

Dorius, S.F. (2008). Global demographic convergence? A reconsideration of changing intercountry inequality in fertility. Population and Development Review, 34(3), 519–537. https://doi.org/10.1111/j.1728-4457.2008.00235.x
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1728-4457.2008.00235.x

Friedman, M. (1992). Do old fallacies ever die? Journal of Economic Literature, 30, 2129–2132. https://miltonfriedman.hoover.org/internal/media/dispatcher/214983/full
Google Scholar

Furceri, D. (2005). β and σ-convergence: A mathematical relation of causality. Economics Letters, 89(2), 212–215. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2005.05.026
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.econlet.2005.05.026

Główny Urząd Statystyczny. (2014). Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów na lata 2014–2050 (opracowana w 2014 r.). https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-dla-powiatow-imiast-na-prawie-powiatu-oraz-podregionow-na-lata-20142050-opracowana-w-2014-r-,5,5.html
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny. (2021). Rocznik demograficzny 2021. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2021,3,15.html
Google Scholar

Goldstein, J.R., Sobotka, T., Jasilioniene, A. (2009). The end of “lowest-low” fertility? Population and Development Review, 35(4), 663–699. https://doi.org/10.1111/j.1728-4457.2009.00304.x
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1728-4457.2009.00304.x

Gołata, E. (2015). Demograficzne uwarunkowania rozwoju miasta Poznania. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 77(1), 57–77. https://doi.org/10.14746/rpeis.2015.77.1.4
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2015.77.1.4

Gołata, E., Kuropka, I. (2016). Large cities in Poland in face of demographic changes. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 34, 17–31. https://doi.org/10.1515/bog-2016-0032
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/bog-2016-0032

Janiszewska, A. (2019). Starzenie się ludności w polskich miastach. Space − Society − Economy, 29, 45–69. https://doi.org/10.18778/1733-3180.29.03
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.29.03

Janiszewska, A., Dmochowska-Dudek, K. (2017). Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności w Łodzi. Space − Society − Economy, 20, 9–22. http://doi.org/10.18778/1733-3180.20.02
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.20.02

Káčerová, M., Ondačková, J., Mládek, J. (2014). Time-space differences of population ageing in Europe. Hungarian Geographical Bulletin, 63(2), 177–199. https://doi.org/10.15201/hungeobull.63.2.4
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15201/hungeobull.63.2.4

Kashnitsky, I., de Beer, J., van Wissen, L. (2017). Decomposition of regional convergence in population aging across Europe. Genus, 73, artykuł 2. https://doi.org/10.1186/s41118-017-0018-2
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1186/s41118-017-0018-2

Kotowska, I.E. (red.). (1999). Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90. w świetle koncepcji drugiego przejścia demograficznego [zeszyt specjalny]. Monografie i Opracowania / Szkoła Główna Handlowa, 461.
Google Scholar

Kurek, S. (2008). Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Google Scholar

Kurek, S. (2011). Zmiany w strukturze wieku ludności w miastach Polski na tle procesów suburbanizacji. Studia Miejskie, 3, 81–97. https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/sm/article/view/2288
Google Scholar

Kusideł, E. (2013). Konwergencja gospodarcza w Polsce i jej znaczenie w osiąganiu celów polityki spójności. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. http://doi.org/10.18778/7525-877-6
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-877-6

Lee, R., Mason, A. (2010). Fertility, human capital, and economic growth over the demographic transition. European Journal of Population / Reveu européenne de Démographie, 26, 159–182. http://doi.org/10.1007/s10680-009-9186-x
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10680-009-9186-x

Lesthaeghe, R. (1991). The second demographic transition in western countries: An interpretation (Vrije Universitet Brussel Interuniversity Programme in Demography Working Papers No. 1991-2). https://interfacedemography.be/wp-content/uploads/2016/02/WP-IPD-1991-2.pdf
Google Scholar

Lutz, W., Skirbekk, V., Testa, M.R. (2006). The low-fertility trap hypothesis: Forces that may lead to further postponement and fewer births in Europe. Vienna Yearbook of Population Research, s. 167–192. https://doi.org/10.1553/populationyearbook2006s167
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1553/populationyearbook2006s167

Majdzińska, A. (2021). Ocena homogeniczności regionów w Polsce z punktu widzenia struktury wieku ludności. Space − Society − Economy, 32, 131–151. https://doi.org/10.18778/1733-3180.32.06
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.32.06

Podogrodzka, M. (2016a). Przestrzenna konwergencja indeksu starości w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 324(4), 51–65. http://hdl.handle.net/11089/21227
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6018.324.04

Podogrodzka, M. (2016b). Starość demograficzna w Polsce. Ujęcie przestrzenne. Studia i Prace WNEiZ US, 45(2), 409–429. https://doi.org/10.18276/sip.2016.45/2-32
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2016.45/2-32

Posada, D.G., Morollon, F.R., Viñuela, A. (2017). Ageing places in an ageing country: The local dynamics of the elderly population in Spain. Tijdschrift voor economische en sociale geografie / Journal of Economic and Human Geography, 109(3), 332–349. https://doi.org/10.1111/tesg.12294
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/tesg.12294

Preston, S.H., Himes, C., Eggers, M. (1989). Demographic conditions responsible for population aging. Demography, 26, 691–704. https://link.springer.com/article/10.2307%2F2061266?LI=true
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2061266

Quah, D. (1993). Galton’s fallacy and tests of the convergence hypothesis. The Scandinavian Journal of Economics, 95(4), 427–443. https://doi.org/10.2307/3440905
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/3440905

Sala-i-Martin, X. (1996). The classical approach to convergence analysis. The Economic Journal, 106(437), 1019–1036. https://doi.org/10.2307/2235375
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2235375

Strzelecka, A. (2021). The field of “public health” as a component of sustainable development – Poland compared to the European Union. Sustainability, 13(18), artykuł 10351. https://doi.org/10.3390/su131810351
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3390/su131810351

Szukalski, P. (2010). Starzenie się ludności Łodzi na tle największych polskich miast od początku XX wieku. Acta Universitatis Lodzensis. Folia Sociologica, 35, 103–125. http://hdl.handle.net/11089/264
Google Scholar

Szukalski, P. (2017). Starzenie się ludności miast wojewódzkich – przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, 12, 103–125. http://hdl.handle.net/11089/24279
Google Scholar

Szukalski, P. (2018). Przyszłość demograficzna stolic województw: Na ile należy wierzyć w wyniki prognoz? Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, 2, 1–6. http://hdl.handle.net/11089/24791
Google Scholar

van de Kaa, D.J. (1987). Europe’s second demographic transition. Population Bulletin, 42(1), 1–59.
Google Scholar

Wasilewska, E. (2017). Demographical ageing of the EU member states’ societies. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie – Problemy Rolnictwa Światowego / Scientific Journal Warsaw University of Life Sciences – SGGW – Problems of World Agriculture, 17(4), 302–315. https://doi.org/10.22630/PRS.2017.17.4.106
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2017.17.4.106

Wolańska, W. (2013). Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności Polski w latach 1995–2035. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 291, 249–263. http://hdl.handle.net/11089/4373
Google Scholar

Wójtowicz, M., Kurek, S., Gałka, J. (2019). Proces starzenia się ludności miejskich obszarów funkcjonalnych (MOF) w Polsce w latach 1990–2016. Studia Miejskie, 33, 9–38. https://doi.org/10.25167/sm.944
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.25167/sm.944

Zborowski, A. (2005). Quo vadis Cracovia, czyli prognoza ludności miasta. Geografia i Sacrum, 191–202. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/254197/zborowski_quo_vadis_cracovia_2005.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2023-12-11

Jak cytować

Krupowicz, J. (2023). Dywergencja czy konwergencja starzenia się ludności dużych miast w Polsce?. Konwersatorium Wiedzy O Mieście, 36(8), 35–46. https://doi.org/10.18778/2543-9421.08.01

Numer

Dział

Articles