Rozwój gospodarki nocnej w miastach historycznych – aspekty przestrzenne i funkcjonalne. Przykład krakowskiej dzielnicy Kazimierz
DOI:
https://doi.org/10.18778/2543-9421.05.05Słowa kluczowe:
miasto historyczne, gospodarka nocna, nocturnal city, PolskaAbstrakt
Miasta historyczne stanowią szczególną kategorię ośrodków miejskich w Polsce, a z uwagi na potencjał kulturowy ważnym kierunkiem ich rozwoju staje się współcześnie turystyka i sektory z nią powiązane. Jednym z takich sektorów jest tzw. gospodarka nocna (ang. night-time economy, w skrócie NTE) identyfikowana na podstawie kryterium dostępności czasowej (21:00–5:00) i kryterium funkcjonalnego (jako ogół działalności zaspokajających szeroko rozumiane potrzeby wolnoczasowe ludzi poza ich domem w porze nocnej). Celem artykułu jest charakterystyka gospodarki nocnej w historycznej dzielnicy śródmiejskiej Krakowa – Kazimierzu. Autorzy, opierając się na przeprowadzonej w 2019 r. inwentaryzacji terenowej oraz wywiadach z przedstawicielami lokalnej społeczności, zobrazowali przestrzenne i funkcjonalne aspekty tego zjawiska.
Bibliografia
Ashworth, G.J., Tunbridge, J.E. (2000). The tourist-historic city. London: Routledge.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780080519470
Ashworth, G.J., Tunbridge J.E. (2004). Whose tourist-historic city? Localizing the Gobal and globalizing the local. W: A. Lew, M. Hall, A. Williams (red.), A Companion to Tourism. Malden–Oxford–Carlton: Blackwell Publishing.
Google Scholar
Bianchini, F. (1995). Night cultures, night economies. Planning Practice & Research, 10 (2), 121–126.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/02697459550036667
Campo, D., Ryan, B.D. (2008). The entertainment zone: Unplanned nightlife and the revitalization of the American downtown. Journal of Urban Design, 13 (3), 291–315. https://doi.org/10.1080/13574800802319543
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/13574800802319543
Chatterton, P. (2002). Governing nightlife: Profit, fun and (dis)order in the contemporary City. Entertainment Law, 1 (2), 23–49. https://doi.org/10.1080/14730980210001730411
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/14730980210001730411
Cohen-Hattab, K. (2004). Historical research and tourism analysis: The case of the tourist-historic city of Jerusalem. Tourism Geographies, 6 (3), 279–302. https://doi.org/10.1080/1461668042000249629
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/1461668042000249629
„Dobra Noc Kraków” (2019). Pobrane z: https://www.facebook.com/groups/dobranockrakow (11.10.2019).
Google Scholar
Działek, J., Murzyn-Kupisz, M. (2015). Zachowania i preferencje przestrzenne młodych artystów w mieście na przykładzie Krakowa i Katowic. W: P. Trzepacz, J. Więcław-Michniewska, A. Brzosko-Sermak, A. Kołoś, Miasto w badaniach geografów. T. 1 (s. 91–120). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Google Scholar
Faracik, R. (2017). Sandomierz – miasto historyczne jako ośrodek turystyki. Turyzm, 27 (2), 35–44. https://doi.org/10.18778/0867-5856.27.2.03
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0867-5856.27.2.03
Grochowicz, M. (2019). Konflikty przestrzenne wokół placu Nowego na krakowskim Kazimierzu. W: Ł. Fiedeń, K. Anielska, (red.), Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii. T. 7 (83–102). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Google Scholar
Hadfield, P., Lister, S., Traynor, P. (2009). This town’s a different town today. Policing and regulating the night-time economy. Criminology & Criminal Justice, 9 (4), 465–485. https://doi.org/10.1177/1748895809343409
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/1748895809343409
Iwanicki, G., Dłużewska, A. (2015). Potential of city break clubbing tourism in Wrocław. Biulletin of Geography. Socioeconomic Series, 28, 77–90. https://doi.org/10.1515/bog-2015-0017
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/bog-2015-0017
Iwanicki, G., Dłużewska, A. (2018). Party space in Cracow and Warsaw: Partying and conflicts. Economic Problems of Tourism, 4, 139–145. https://doi.org/10.18276/ept.2018.4.44-11
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18276/ept.2018.4.44-11
Kotus, J. (2015). Turyści w strukturze miast: obraz konfliktu czy koegzystencji? – rozważania na podstawie badań city users w dwóch miastach. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 31, 33–46. https://doi.org/10.14746/rrpr.2015.31.04
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2015.31.04
Kowalczyk-Anioł, J. (2019). Hipertrofia turystyki miejskiej – geneza i istota zjawiska. Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 32 (4), 7–18. https://doi.org/10.18778/2543-9421.04.01
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/2543-9421.04.01
Kowalczyk-Anioł, J., Zmyślony, P. (2017). Turystyka miejska jako źródło protestów społecznych: przykłady Wenecji i Barcelony. Turystyka Kulturowa, 2, 7–36.
Google Scholar
Kruczek, Z., Walas, B., Chromy, J. (2019). Od euforii do irytacji. Analiza postaw mieszkańców Krakowa, hotelarzy i restauratorów wobec dalszego rozwoju turystyki. W: M. Zowiosło, J. Kosiewicz, Sport i turystyka w perspektywie nauk społecznych: tradycje i współczesność (s. 287–298). Kraków: Akademia Wychowania Fizycznego.
Google Scholar
Kursa, M. (2019). Nadchodzi nocny burmistrz Krakowa. Czym się zajmie?. Pobrane z: https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,24824816,nadchodzi-nocny-burmistrz-krakowa-czym-sie-zajmie.html (11.10.2019).
Google Scholar
van Liempt, I., van Aalst, I., Schwanen, T. (2015). Introduction: Geographies of the urban night. Urban Studies, 52 (3), 407–421. https://doi.org/10.1177/0042098014552933
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0042098014552933
London at night: An evidence base for a 24-hour city (2018). GLA Economics, London. Pobrane z: https://www.london.gov.uk/sites/default/files/london-at-night-full-final.pdf (11.10.2019).
Google Scholar
Lovatt, A., O’Connor, J. (1995). Cities and the night-time economy. Planning Practice & Research, 2 (10), 127–134. https://doi.org/10.1080/02697459550036676
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/02697459550036676
Mika, M. (red.) (2011), Kraków jako ośrodek turystyczny. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Google Scholar
Mikulska, P. (2018). Nowy pomysł Trzaskowskiego. „Nocny burmistrz”, który kontroluje Warszawę. Pobrane z: https://wiadomosci.wp.pl/nowy-pomysl-trzaskowskiego-nocny-burmistrz-ktory-kontroluje-warszawe-6283322663995009a (11.10.2019).
Google Scholar
Mróz, K. (2019). Geograficzne aspekty funkcjonowania gospodarki nocnej w miastach historycznych na przykładzie krakowskiego Kazimierza. Praca dyplomowa napisana pod kierunkiem dr R. Pawlusińskiego w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Google Scholar
Murzyn, M. (2006). Kazimierz. Środkowoeuropejskie doświadczenie rewitalizacji. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Google Scholar
Murzyn-Kupisz, M. (2008). Przywracanie pamięci czy masowa konsumpcja? Dylematy odkrywania żydowskiego dziedzictwa kulturowego krakowskiego Kazimierza. W: M. Murzyn-Kupisz, J. Purchla (red.), Przywracanie pamięci. Rewitalizacja zabytkowych dzielnic żydowskich w miastach Europy Środkowej (s. 363–398). Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Google Scholar
Nofre, J., Giordano, E., Eldridge, E., Martins, J.C. (2017). Tourism, nightlife and planning: Challenges and opportunities for community liveability in La Barceloneta. Tourism Geographies, 3 (20), 377–396. https://doi.org/10.1080/14616688.2017.1375972
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/14616688.2017.1375972
Nofre, J., Martins, J.C., Vaz, D., Fina, R., Sequera, J., Vale, P. (2018). The “Pink Street” in Cais do Sodré: Urban change and liminal governance in a nightlife district of Lisbon. Urban Research & Practice, 12 (4), 1–19. https://doi.org/10.1080/17535069.2018.1449010
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/17535069.2018.1449010
Pawlusiński, R., Kubal, M. (2011). Tradycje turystyczne Krakowa. W: M. Mika (red.), Kraków jako ośrodek turystyczny (s. 35–56). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Google Scholar
Pawlusiński, R., Kubal-Czerwińska, M. (2018). A new take on an old structure? Creative and slow tourism in Krakow (Poland). Journal of Tourism and Cultural Change, 16 (3), 265–285. https://doi.org/10.1080/14766825.2017.1330338
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/14766825.2017.1330338
Pawlusiński, R., Zmyślony, P. (2018). Gospodarka nocna a oferta kulturowa miast. Turystyka Kulturowa, 7, 7–22.
Google Scholar
Pinke-Sziva, I., Smith, M., Olt, G., Berezvai Z. (2019). Overtourism and the night-time economy: A case study of Budapest. International Journal of Tourism Cities, 5 (1), 1–16. https://doi.org/10.1108/IJTC-04-2018-0028
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1108/IJTC-04-2018-0028
Radkowski, M. (2019). Ma go Paryż i Amsterdam. Warszawa czeka na nocnego burmistrza. Co będzie robił? Pobrane z: https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,25482441,ma-go-paryz-i-amsterdam-warszawa-czeka-na-nocnego-burmistrza.html (11.10.2019).
Google Scholar
Roberts, M. (2006). From „creative city” to „no-go areas”: The expansion of the night-time economy in British town and city centres. Cities, 23 (5), 331–338. https://doi.org/10.1016/j.cities.2006.05.001
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2006.05.001
Roberts, M., Eldridge, A. (2009). Planning the night-time city. New York: Routledge.
Google Scholar
Rowe, D. (2008). Culture, sport and night-time economy. International Journal of Cultural Policy, 14 (4), 399–415. https://doi.org/10.1080/10286630802445864
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/10286630802445864
Salamon, P. (2019). W Krakowie będzie nocny burmistrz. Pobrane z: https://lovekrakow.pl/aktualnosci/w-krakowie-bedzie-nocny-burmistrz_31081.html (11.10.2019).
Google Scholar
Seijas, A., Gelders, M.M. (2020). Governing the night time city: The rise of night mayor as a new form of urban governance after dark. Urban Studies, 58 (2), 1–19. https://doi.org/10.1177/0042098019895224
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0042098019895224
Shaw, R. (2014). Beyond night-time economy: Affective atmospheres of the urban night. Geoforum, 51 (1), 87–95. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2013.10.005
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2013.10.005
Shaw, R. (2020). Geographies of the night. International Encyclopedia of Human Geography, Second Edition, 6, 83–87. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-102295-5.10187-8
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-08-102295-5.10187-8
Sheard, L. (2011). Anything could have happened: Women, the night-time economy, alcohol and drink spiking. Sociology, 45 (4), 619–633. https://doi.org/10.1177/0038038511406596
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0038038511406596
Think night: London`s neighbourhoods 6PM to 6AM. London night time commision. Pobrane z: https://www.london.gov.uk/sites/default/files/think_night_-_londons_neighbourhoods_from_6pm_to_6am.pdf (11.10.2019).
Google Scholar
Tymczak, P. (2019). Kraków. Prezydentowi ma pomagać nocny burmistrz. Zobacz, jak wygląda nocne życie w mieście. Pobrane z: https://dziennikpolski24.pl/krakow-prezydentowi-ma-pomagac-nocny-burmistrz-zobacz-jak-wyglada-nocne-zycie-w-miescie-zdjecia/ar/c1-14144189 (11.10.2019).
Google Scholar
Uchwała Rady Miasta Krakowa z 26 czerwca 2019 r. w sprawie ustalenia kierunków działania dla Prezydenta Miasta Krakowa w zakresie powołania Komisji Nocnego Burmistrza. Nr XIX/389/19.
Google Scholar
Więcław, J. (1997). Zmiany funkcji dzielnicy Kazimierz w Krakowie w świetle współczesnych przekształceń społeczno-gospodarczych. Folia Geographica. Series Geographica Oeconomica, XXIX–XXX, 125–147.
Google Scholar
Zmyślony, P., Pawlusiński, R. (2020). Tourism and the night-time economy: The perspective article. Tourism Review, 75 (1), 194–197. https://doi.org/10.1108/TR-05-2019-0158
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1108/TR-05-2019-0158
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
