Zmiany granic administracyjnych miast w Polsce w latach 1990–2017 i ich wpływ na wielkość zaludnienia
DOI:
https://doi.org/10.18778/2543-9421.04.02Słowa kluczowe:
zmiany administracyjne miast, miasta-zlepieńce, zlepieńce miejsko-wiejskie, procesy inkorporacji, PolskaAbstrakt
Głównym celem autora artykułu jest określenie wpływu odrodzenia się samorządności lokalnej w Polsce na zmiany granic administracyjnych miast po 1990 r. Badaniami objęto miasta funkcjonujące w latach 1945–2018 (1041 jednostek), a ich istotą było zebranie informacji na temat wszystkich zmian granic administracyjnych miast w okresie powojennym. Uwzględniono jedynie zmiany związane z wcieleniem lub wyłączeniem z granic miast innych miejscowości, pomijając tym samym zmiany granic miast związane ze zmianą przynależności administracyjnej terenów niezurbanizowanych. W efekcie stwierdzono, że po 1989 r. intensywność zmian granic administracyjnych miast w Polsce znacząco zmniejszyła się w stosunku do okresu poprzedzającego (lata 1945–1989). Wyróżniono trzy zasadnicze tendencje współczesnych zmian administracyjnych miast: rozpad miast-zlepieńców, rozpad zlepieńców miejsko-wiejskich i wcielanie w granice miast podmiejskich wsi.
Bibliografia
Adamski, F. (2017). Nowa Huta na tle procesów urbanizacyjnych Polski powojennej. Roczniki Nauk Społecznych, 3, s. 223– 237.
Google Scholar
Bazan-Krzywoszańska, A., Mrówczyńska, M., Skiba, M. (2015). Połączenie terenów miasta i gminy Zielona Góra w świetle problemu rozlewania się miast. Logistyka, 2015 (4), s. 2433– 2441.
Google Scholar
Dimitrow, R. (2017). Marek Leja, wójt gminy Dąbrowa: „Powiększenie Opola uszczupliło nasz budżet”. Nowa Trybuna Opolska, 14 listopada.
Google Scholar
Dybowska, J. (2013). Przemiany demograficzne w regionie o nasilonej migracji zagranicznej na przykładzie województwa opolskiego. Studia i Monografie, 487. Opole: Uniwersytet Opolski.
Google Scholar
Haber, G. (2017). Koncepcja zrównoważonego rozwoju jako wyzwanie dla polityki miejskiej na przykładzie realizacji projektu „Dużego Opola” w XXI wieku. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 106, s. 153–164.
Google Scholar
Janowski, A. (2016). Wójtowie są w szoku. Zapowiadają, że nie zrezygnują z walki. Nowa Trybuna Opolska, 9 lipca.
Google Scholar
Janowski, A. (2017). Większe Opole. Jest nowy pomysł na zmianę granic. Nowa Trybuna Opolska, 26 czerwca.
Google Scholar
Janowski, A. (2018). Większe Opole. Rząd musi rozstrzygnąć spór pomiędzy Opolem i Dobrzeniem Wielkim. Nowa Trybuna Opolska, 9 kwietnia.
Google Scholar
Jarczewski, W. (2002). Odzyskana niezależność. Przyczyny i skutki powstania nowych gmin na obrzeżach GOP w latach 90. Kraków: Wyd. Dante.
Google Scholar
Jelonek, A., Zborowski, A. (1992). Wpływ zmian funkcji administracyjnych na rozwój ludnościowy i terytorialny miast w Polsce. W: Funkcja administracyjna miast (s. 27–35), Folia Geographica, 17. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Google Scholar
Jęczmionka, P., Koziołek, K. (2015). Co mieszkańcy Zielonej Góry zyskali na połączeniu miasta z gminą? Sprawdź!. Gazeta Wielkopolska, 17 marca.
Google Scholar
Józefiak, B. (2018). Zaborcy i złodzieje. Tak o władzach Opola mówią mieszkańcy wsi, które zostały przyłączone do miasta, http://weekend.gazeta.pl/weekend/1,152121,23868333,zaborcy-i-zlodzieje-tak-o-wladzach-opola-mowia-mieszkancywsi.html Pobrano: 8.09.2018.
Google Scholar
Kaczmarek, T. (2005). Struktury terytorialno-administracyjne i ich reformy w krajach europejskich. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.
Google Scholar
Kaczmarek, T. (2016). Gminny podział administracyjny w świetle 25 lat funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce. Przegląd Politologiczny, 1, s. 63–80.
Google Scholar
Kalinowski, L. (2018). Jak się nam żyje po połączeniu miasta Zielona Góra z gminą, czyli w którą stronę podążamy. Gazeta Lubuska, 17 marca.
Google Scholar
Kantor-Pietraga, I. (2014). Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Krzaklewski, S. (2008). Powiększyć miasto. Czasopismo Techniczne. Architektura, 105 (3-A), s. 127–133.
Google Scholar
Lisowski, A., Grochowski, M. (2008). Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy, konsekwencje. Biuletyn KPZK PAN, 240 (1), s. 216–280.
Google Scholar
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Informacje i opracowania statystyczne (1994–2018). Warszawa: GUS.
Google Scholar
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Informacje i opracowania statystyczne (2009). Warszawa: GUS.
Google Scholar
Rajchel, D. (2018). Zmiana granic administracyjnych miasta metodą pokonania bariery przestrzennej na przykładzie Opola i Rzeszowa. W: Sitek S. (red.), „Stare i nowe” problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, 8, (s. 85–102). Katowice: PTG Oddział Katowicki, Sosnowiec: Uniwersytet Śląski.
Google Scholar
Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej. 2017 (2017). Warszawa: GUS.
Google Scholar
Runge, J. (2005). Urbanizacja i jej konsekwencje w regionie katowickim – mity a rzeczywistość. W: I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki (s. 193–202). XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Google Scholar
Sikora, A., Hrehorowicz-Gaber, H. (2017). Przekształcenia nowych terytoriów miejskich na przykładzie Rzeszowa. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, 64 (4/I), s. 315–322.
Google Scholar
Sobota, M., Jawecki, B., Tokarczyk-Dorociak, K. (2012). Aspekty prawne zmiany granic administracyjnych gmin. Barometr Regionalny, 4 (33), s. 31–38.
Google Scholar
Spórna, T. (2012). Modele przemian urbanizacyjnych w województwie śląskim. Sosnowiec: Uniwersytet Śląski.
Google Scholar
Stawiarz, K. (2013). Projekt Kontraktu Zielonogórskiego gotowy. Co obiecuje miasto? Gazeta Wyborcza. Zielona Góra, 7 czerwca.
Google Scholar
Szczepański, M.S. (1991). „Miasto socjalistyczne” i świat społeczny jego mieszkańców. Rozwój Regionalny – Rozwój Lokalny – Samorząd Terytorialny, 32.
Google Scholar
Szczepański, M.S. (red.) (1996). Tychy 1939–1993. Monografia miasta. Tychy.
Google Scholar
Szczygielski, K. (2015). Opolska specjalna strefa demograficzna – kaprys czy konieczność? Studia Ekonomiczne, 223, s. 57–72.
Google Scholar
Szmytkie, R. (2003). Znaczenie osiedli miejskich w kształtowaniu systemu osadniczego Polski w okresie powojennym. Czasopismo Geograficzne, 74 (1–2), s. 59–77.
Google Scholar
Szmytkie, R. (2005). Dezintegracja miast-zlepieńców. W: I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki (s. 379–387), XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Google Scholar
Szmytkie, R. (2005/6). Zlepieńce miejsko-wiejskie jako gminy miejskie w Sudetach. W: K. Heffner, T. Marszał (red.), Małe miasta – studium przypadków (s. 173–184). Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Google Scholar
Szmytkie, R. (2009). Miasta-zlepieńce na Śląsku Dolnym i Opolskim. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 6. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Google Scholar
Szmytkie, R. (2014). Procesy inkorporacji i secesji miast w Polsce po 1945 r. W: K. Kuć-Czajkowska, M. Sidor (red.), Miasta, aglomeracje, metropolie w nurcie globalnych przemian (s. 177– 200). Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Szmytkie, R. (2016). Dezintegracja zlepieńców miejsko-wiejskich w Polsce w latach 2008–2016. Prace Geograficzne, 147, s. 145–168.
Google Scholar
Szymańska, D., Grzelak-Kostulska, E., Hołowiecka, B. (2006). Zmiany powierzchni i gęstości zaludnienia miast Polski w latach 1960–2003. W: J. Słodczyk, E. Szafranek (red.), Kierunki przekształceń struktury gospodarczej i społeczno-demograficznej miast (s. 341–353). Opole: Wyd. Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Szymańska, D., Grzelak-Kostulska, E., Hołowiecka, B. (2009). Polish towns and the changes in their areas and population densities. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 11, s. 15–30.
Google Scholar
Śleszyński, P. (2006). Demograficzny wymiar procesów suburbanizacji w Polsce po 1989 roku. W: S. Kozłowski (red.), Żywiołowe rozprzestrzenianie się miast (s. 105–124). Białystok: Wyd. Ekonomia i Środowisko.
Google Scholar
Zmiany administracyjne miast 1945–1984 (1985). Statystyka Polski. Statystyka Regionalna, 7. Warszawa: GUS.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
