Prawosławna społeczność Brzezin. Szkic do portretu
DOI:
https://doi.org/10.18778/2080-8313.23.06Słowa kluczowe:
Królestwo Polskie, Rosjanie, prawosławie, urzędnicy, okres zaborów, cerkiew prawosławnaAbstrakt
Tekst koncentruje się na dotychczas mało znanym zagadnieniu – omówieniu prawosławnej mniejszości Brzezin, stolicy powiatu o tej samej nazwie w latach 1867–1914. Artykuł analizuje, z jakich grup społecznych składała się tamtejsza prawosławna mniejszość, jednocześnie kładąc szczególny nacisk na urzędników szczebla powiatowego. A to dlatego, że właśnie ta grupa miała największy wpływ na życie brzezinian. W tekście także zaprezentowano dzieje prawosławnej świątyni w Brzezinach.
Bibliografia
Kancelaria Gubernatora Kaliskiego, sygn. 430.
Google Scholar
Kancelaria Gubernatora Piotrkowskiego, sygn. 1, 2, 6, 84, 526, 694, 1928, 1971, 1973, 2018, 2798a.
Google Scholar
Naczelnik straży ziemskiej m. Pabianic, sygn. 64.
Google Scholar
Rząd Gubernialny Piotrkowski, Wydział Administracyjny, sygn. 384, 2134, 4367, 5255, 5345, 5395, 6129, 7477.
Google Scholar
Rząd Gubernialny Piotrkowski, Wydział Wojskowo-Policyjny, sygn. 9574.
Google Scholar
Zarząd Powiatowy Sieradzki, sygn. 10.
Google Scholar
Akta miasta Tomaszowa, sygn. 420.
Google Scholar
Otčet o sostoânii Brezinskoj cerkvi. 1913 god.
Google Scholar
„Chołmsko-Warszawskij Eparchialnyj Wiestnik” 1877, 1889.
Google Scholar
„Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 66, Warszawa 1866.
Google Scholar
Korespondencja namiestników Królestwa Polskiego sierpień 1863–maj 1864, red. S. Kieniewicz, I. Miller, Wrocław 1978.
Google Scholar
„Pamjatnyje Kniżki Petrokowskoj Gubernii” 1872–1914.
Google Scholar
Smorodinov V., Moja służba w Warszawskim Okręgu Naukowym i zdarzenia ze szkolnego życia: wspomnienia pedagoga, Kielce 2003.
Google Scholar
Bandurka M., Zmiany administracyjne i terytorialne ziem województwa łódzkiego w XIX i XX wieku, Łódź 1995.
Google Scholar
Chwalba A., Historia Polski 1795–1918, Kraków 2012.
Google Scholar
Chwalba A., Polacy w służbie Moskali, Warszawa 1999.
Google Scholar
Cynalewska-Kuczma P., Architektura cerkiewna Królestwa Polskiego narzędziem integracji z Imperium Rosyjskim, Poznań 2004.
Google Scholar
Dolbilov M., Politika russkogo dela v Zapadnyh guberniâh v 1863–1868 gg., [v:] Zapadnye okrainy Rossijskoj imperii, red. M. Dolbilov, A. Miller, Moskva 2007, s. 207–258.
Google Scholar
Dolbilov M., Zapadnye okrainy v poslednej treti XIX veka, [v:] Zapadnye okrainy Rossijskoj imperii, red. M. Dolbilov, A. Miller, Moskva 2007, s. 265–282.
Google Scholar
Eremina T., Russkij pravoslavnyj hram: istoriâ, simvolika, predaniâ, Moskva 2002.
Google Scholar
Evdokimov P., Prawosławie, Warszawa 2004.
Google Scholar
Gawryszczak A., Społeczności małomiasteczkowe w guberni piotrkowskiej w latach 1870–1914, Łódź 2016 [praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Jarosława Kity na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego].
Google Scholar
Głowacka M., Cerkiew prawosławna w Piotrkowie Trybunalskim, [w:] Badania nad dziejami regionu piotrkowskiego, z. 7, Piotrków Tryb. 2008, s. 17–26.
Google Scholar
Gorizontov L.E., Paradoksy imperskoj politiki: Polâki v Rossii i russkie v Pol’še, Moskva 1999.
Google Scholar
Jaskulski M., Władze administracyjne Łodzi do 1939 roku, Łódź 2001.
Google Scholar
Kabuzan B.M., Nemeckoâzyčnoe naselenie v Rossijskoj imperii i SSSR v XVIII–XX vekah (1719–1989), Moskva 2003.
Google Scholar
Kieniewicz S., Historia Polski 1795–1918, Warszawa 2002.
Google Scholar
Kobalczyk A., Była cerkiew? Śladami historii, „Tomaszowski Informator Tygodniowy”, 16 III 2012, nr 11 (1130).
Google Scholar
Kozłowski J., Naczelnicy powiatów guberni kieleckiej w latach 1867–1914, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2008, t. 5, s. 165–188 https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2007.07060876
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2007.07060876
Kozłowski J., Straż ziemska w Królestwie Polskim w latach 1867–1875, „Przegląd Historyczny” 2000, t. 91, s. 519–534.
Google Scholar
Kozłowski J., Wyżsi urzędnicy gubernialni i powiatowi w Królestwie Polskim w latach 1867–1875, „Przegląd Historyczny” 1996, t. 87, z. 4, s. 819–841.
Google Scholar
Krasny P., Architektura cerkiewna na ziemiach ruskich Rzeczypospolitej 1596–1914, Kraków 2003.
Google Scholar
Kukulski J., Sto lat Rosji w Polsce (wybrane problemy), Piotrków Trybunalski 1995.
Google Scholar
Kulik M., Armia rosyjska w Królestwie Polskim w latach 1815–1856, Warszawa 2019.
Google Scholar
Łapa M., Kościół prawosławny w Łodzi do wybuchu I wojny światowej, [w:] Łódź wielowyznaniowa.
Google Scholar
Dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku, red. K. Badziak, K. Chylak, M. Łapa, Łódź 2014, s. 257–283.
Google Scholar
Mironowicz A., Kościół prawosławny na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej (1596–1918), [w:] Prawosławie: światło wiary i zdrój doświadczenia, red. K. Leśniewski, Lublin 1999, s. 473–548.
Google Scholar
Mironowicz A., Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Białystok 2005.
Google Scholar
Nezveckij R.F., Lejb-gvardiâ imperatorskoj Rossii, Moskva 2009.
Google Scholar
Paprocki H., Kolory prawosławia: Polska, Warszawa 2011.
Google Scholar
Paszkiewicz P., Pod berłem Romanowów: sztuka rosyjska w Warszawie 1815–1915, Warszawa 1991.
Google Scholar
Paszkiewicz P., W służbie Imperium Rosyjskiego, 1721–1917: funkcje i treści ideowe rosyjskiej architektury sakralnej na zachodnich rubieżach cesarstwa i poza jego granicami, Warszawa 1999.
Google Scholar
Pisarkiewicz M., Cerkiew prawosławna, „Ziemia Łęczycka”, 6 VII 1990, nr 6/611.
Google Scholar
Pisarkiewicz M., Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy, „Posłaniec Bernardyński” 2002, nr 1.
Google Scholar
Podolska J., Jagiełło M., Spacerownik: rosyjskimi śladami po województwie łódzkim, Łódź 2012.
Google Scholar
Rolf M., Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim: Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie (1864–1915), Warszawa 2016.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323525806
Romańczuk S., Prawosławni w Łodzi, „Między Wschodem a Zachodem” 2010, t. 2, s. 133–136.
Google Scholar
Rosińska I., Prawosławie: uwarunkowania historyczne, prawne i organizacyjne działalności Kościoła prawosławnego w Polsce, Warszawa 2016.
Google Scholar
Samuś P., Życie polityczno-społeczne. Między powstaniem a rewolucją (1865–1904), [w:] Łódź. Dzieje miasta, red. R. Rosin, t. 1, Do 1918 roku, red. B. Baranowski, J. Fijałek, Łódź 1980, s. 380–403.
Google Scholar
Smyk G., Administracja publiczna Królestwa Polskiego w latach 1864–1915, Lublin 2011.
Google Scholar
Smyk G., Zasady funkcjonowania rosyjskiego modelu biurokratycznego w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2009, t. 6, cz. 2, s. 407–414.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/7171-955-8.24
Sokoł K., Sosna A., Kopuły nad Wisłą. Prawosławne cerkwie w centralnej Polsce 1815–1915, Moskwa 2003.
Google Scholar
Stefański K., Architektura sakralna Łodzi w latach 1860–1914, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki. Teoria i Historia” 1988, t. 32, z. 2, s. 141–169.
Google Scholar
Vladimirov K., The World of Provincial Bureaucracy in late 19th and 20th Century in Russian Poland, Edwin Mellen Press 2004.
Google Scholar
Volkov S., Russkij oficerskij korpus, Moskva 1993.
Google Scholar
Volkova I., Russkaâ armiâ v russkoj istorii, Moskva 2005.
Google Scholar
Volkovskij N.L., Istoriâ russkoj armii 1812–1864, Moskva 2003.
Google Scholar
Waingertner P., Podolska J., Prezydenci miasta Łodzi, Łódź 2008.
Google Scholar
Walicki J., Prehistoria województwa łódzkiego: władze i podziały administracyjne w okresie zaborów, [w:] Województwo łódzkie: 1919–2009: studia i materiały, red. K. Badziak, M. Łapa, Łódź 2012, s. 45–60.
Google Scholar
Weitzman K., Pochodzenie i znaczenie ikon, [w:] Prawosławie: światło wiary i zdrój doświadczenia, red. K. Leśniewski, Lublin 1999, s. 301–310.
Google Scholar
Wiernicka V., Cerkiew garnizonowa, „Przegląd Prawosławny” 2015, nr 5 (359).
Google Scholar
Wiernicka V., O cerkwi św. Olgi, „Przegląd Prawosławny” 2015, nr 2 (356).
Google Scholar
Wiernicka V, Prawosławni w Łodzi, Łódź 2015.
Google Scholar
Wiernicka V., Prawosławni w Łodzi, [w:] Na wspólnym podwórku. Łódzki tygiel kultur i wyznań, red. A. Walaszczyk, Łódź 2017, s. 150–175 https://doi.org/10.1007/s15011-017-1248-5
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s15011-017-1248-5
Woźniak K., Brzeziny w czasach zaborów 1795–1918, [w:] Brzeziny: dzieje miasta do 1995 roku, red. K. Badziak, Brzeziny 1997.
Google Scholar
Zdrada J., Historia Polski 1795–1914, Warszawa 2005.
Google Scholar
Zdyb M., Kaplica grobowa rodziny Tollów jako przykład prawosławnego dziedzictwa w województwie łódzkim, „Biuletyn Uniejowski” 2017, t. 6, s. 225–236 https://doi.org/10.18778/2299-8403.06.14
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/2299-8403.06.14
Zubowski P., Cerkiew Przenajświętszej Bogarodzicy Maryi w Wieluniu: losy świątyni na tle losów innych cerkwi prawosławnych w okolicach Wielunia w okresie międzywojennym (1918–1939), „Rocznik Wieluński” 2014, t. 14, s. 277–288.
Google Scholar
Zubowski P., Cerkwie prawosławne Łodzi i regionu łódzkiego w dwudziestoleciu międzywojennym (1918–1939), Białystok 2014.
Google Scholar
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/zespol?p_p_id=Zespol&p_p_lifecycle=1&p_p_state=normal&p_p_mode=view&_Zespol_javax.portlet.action=zmienWidok&_Zespol_nameofjsp=jednostki&_Zespol_id_zespolu=72024 (dostęp: 31.05.2020).
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
