Fotografia dokumentacyjna w naukach o Ziemi

Piotr Czubla; Joanna Petera-Zganiacz

doi:10.18778/1427-9711.18.01

Autor

Piotr Czubla Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Pracownia Geologii https://orcid.org/0000-0002-8729-6902
Joanna Petera-Zganiacz Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geomorfologii i Paleogeografii https://orcid.org/0000-0002-1045-5506

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-9711.18.01

Słowa kluczowe:

Fotografia naukowa, techniki fotograficzne, kompozycja, zasady sporządzania dokumentacji fotograficznej, geomorfologia, geologia

Abstrakt

Od momentu wynalezienia do chwili obecnej fotografia służy nauce, nie tylko do celów dokumentacyjnych, ale stanowi także element wielu metod badawczych. Fotografia znalazła swoje miejsce w sztuce, a rozróżnienie fotografii naukowej od artystycznej pozostaje niejednokrotnie kwestią umowną, wynikającą z kontekstu, w jakim jest prezentowana. Celem pracy jest wykazanie specyfiki fotografii naukowej wykorzystywanej w naukach o Ziemi, wskazanie zasad, jakim podlega oraz wykazanie, że również w tego typu fotografii istotne jest uwzględnianie ugruntowanych od dawna zasad kompozycji obrazu. Przedstawiono istotne w fotografii geologicznej i geograficznej aspekty techniczne, takie jak: dobór sprzętu fotograficznego, tryby naświetlania, zapis zdjęć i tryby pracy aparatu. Przeanalizowano zastosowanie kompozycji właściwej i formalnej w dokumentacji fotograficznej we wspomnianych subdyscyplinach naukowych. Wybór reguł kompozycji jest podporządkowany charakterowi dokumentowanych obiektów, zjawisk czy procesów. Specyficznymi zasadami rządzi się fotografia naukowa w przypadku dokumentowania form geomorfologicznych czy zjawisk atmosferycznych, procesów zachodzących na powierzchni Ziemi, fotografowania odsłonięć, małych obiektów; innymi fotografowanie do celów archiwizacyjnych, lokalizacyjnych, reportażowych, refotograficznych, a także krajobrazowych. Odrębnym zagadnieniem jest przygotowanie zdjęć do publikacji, gdzie stanowią one nośniki istotnych informacji, uzupełniających merytorycznie treść tekstu naukowego lub prezentacji naukowej. W dobie powszechności fotografii, kiedy powstaje wiele przypadkowych obrazów, szczególnie istotne jest zachowanie dyscypliny, tak aby w fotografię naukową nie przedostawał się szum informacyjny, wynikający z przesadnej mnogości ujęć, aby korzystać z walorów fotografii cyfrowej w sposób racjonalny, podporządkowując fotografię naukową nadrzędnemu celowi – pełnej i klarownej informacji o zjawiskach i procesach zachodzących w litosferze, hydrosferze i atmosferze.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Ang, T., 2015. Fotografia cyfrowa. Podręcznik. Wydawnictwo Arkady, Warszawa, 1–408.
Google Scholar

Barnbaum, B., 2015. The Essence of Photography. Seeing and Creativity. Rocky Nook, Santa Barbara, 1–186.
Google Scholar

Bernabe, R., Plant, I., 2010. Fotografia przyrodnicza i krajobrazowa. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź, 1–192.
Google Scholar

Bonecki, J., 2013. Fotograf w podróży. National Geographic Society, Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa, 1–272.
Google Scholar

Bräunlich, M., 2020. Gesteine Fofografieren, www.kristallin.de/Fotografie/Fotografie.html [2.02.2020].
Google Scholar

Burian, P.K., Caputo, R., 2003. Szkoła fotografowania National Geographic. Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa, 1–352.
Google Scholar

Buscombe, D., 2008. Estimation of grain-size distributions and associated parameters from digital images of sediment. Sedimentary Geology 210, 1–10.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2008.06.007

Clarke, G., 1997. The Photograph (Oxford History of Art). Oxford University Press, Oxford, New York, 1–248.
Google Scholar

Cremona, J., 2014. Extreme Close-Up Photography and Focus Stacking. Crowood Press, 1–176.
Google Scholar

Davey, S., 2010. Fotografia podróżnicza. National Geographic Society, Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa, 1–320.
Google Scholar

Davis, H., 2011. Creative Landscapes: Digital Photography Tips & Techniques. Wiley, Indianapolis, 1–182.
Google Scholar

Field, W.O., 2004. With a camera in my hands: William O. Field, pioneer glaciologist: A life history as told to C. Suzanne Brown. University of Alaska Press, Fairbanks, 1–184.
Google Scholar

Fitzharris, T., 2009. Fotografia krajobrazu. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź, 1–168.
Google Scholar

Freeman, M., 2008. Lustrzanki cyfrowe. Poradnik eksperta. Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa, 1–256.
Google Scholar

Freeman, M., 2010. Z lustrzanką w podróży. National Geographic Society, Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa, 1–192.
Google Scholar

Freeman, M., 2011. Umysł fotografa. Myślenie kreatywne w fotografii cyfrowej. National Geographic, Warszawa, 1–191.
Google Scholar

Frydrych, M., Rdzany, Z., Petera-Zganiacz, J., 2019. The problem of analysing grain size distribution in fluvioglacial coarse-grained sediments, [w:] Börner, A., Hüneke, H., Lorenz, S. (red.), Field Symposium of the INQUA PeriBaltic Working Group "From Weichselian Ice-Sheet Dynamics to Holocene Land Use Development in Western Pomerania and Mecklenburg". Abstract Volume. Scientific Technical Report STR 19/01, Potsdam: GFZ German Research Centre for Geosciences, 30–31. DOI: https://doi.org/10.2312/GFZ.b103-19012
Google Scholar

Harnischmacher, C., 2016. The Complete Guide to Macro and Close-Up Photography. Rocky Nook, Santa Barbara, 1–336.
Google Scholar

https://fundacjabirn.pl/aukcja/
Google Scholar

Hunter, F., Biver, S., Fuqua, P., 2012. Light–Science & Magic An Introduction to Photographic Lighting. Elsevier, Oxford, 1–313.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-240-81225-0.00015-8

Johnson, Ch.S., 2017. Science for the Curious Photographer: An Introduction to the Science of Photography. Taylor & Francis, New York–London, 1–286.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781315211169

Kemp, W., 2014. Historia fotografii: od Daguerre’a do Gursky’ego. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków, 1–168.
Google Scholar

Knop, D., 2019. Schärfentiefe nach Maß. „Focus Stacking“ in der Biologie. „Biologie in unserer Zeit“ 49 (1), 48–57, https://doi.org/10.1002/biuz.201910667
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/biuz.201910667

Kopiasz, J., Drzewicz, A., Grochulska, A., Piotrowska, K., 2017. Archiwalna dokumentacja fotograficzna i jej znaczenie w badaniach struktur zabudowy grodu z wczesnej epoki żelaza na stanowisku 4 w Biskupinie, [w:] Kopiasz, J., Drzewicz, A., Grochulska, A. (red.), V Sprawozdanie Biskupińskie. Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Biskupin, 18–46.
Google Scholar

Kozak, J., Pyka, K., 2011. Zdjęcia lotnicze. Atlas fotointerpretacyjny. Wydawnictwo MGGP Aero, Warszawa, 1–225 lub http://atlas.mggpaero.com/
Google Scholar

Lindholm, R.M., Wood, W.R., 2013. Karl Bodmer’s America Revisited: Landscape Views Across Time. University of Oklahoma Press, Norman, 1–164.
Google Scholar

Makoś, M., Sobczyk, A., 2018. Przydatność pomiarów georadarowych i analiz geomorfometrycznych do rozpoznania wewnętrznej struktury płytkich osuwisk – na przykładzie góry Średniak w Masywie Śnieżnika, Sudety Wschodnie. Przegląd Geologiczny 66 (10), 636–647.
Google Scholar

Malin, D., 2007. Scientific Photography: Expanded Vision, [w:] Peres, M.R. (red.), Focal Encyclopedia of Photography. Digital Imaging, Theory and Applications, History, and Science. Focal Press, Elsevier, 497–625.
Google Scholar

Mamcarz-Plisiecki, A., 2017. Jak obrazy organizują naszą percepcję. Retoryczne dispositio w odniesieniu do sfery wizualnej. Wybrane aspekty, [w:] Kampka, A., Kiryjow, A., Sobczak, K. (red.), Czy obrazy rządzą ludźmi? Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 185–202.
Google Scholar

McWhinnie, A., 2004. Fotografia – podręcznik. Arkady, Warszawa, 1–224.
Google Scholar

Meyer, E.T., 2008. Digital photography, [w:] Kelsey, S., Amant, K.St. (red.), Handbook of Research on Computer Mediated Communication. Information Science Reference, Hershey, New York, 791–803.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4018/978-1-59904-863-5.ch056

Nienartowicz, K., 2018. Górskie wyprawy fotograficzne. Wydawnictwo Bezdroża, Kraków, 1–304.
Google Scholar

Olszak, J., Karczewski, J., 2008. Przydatność profilowań georadarowych w interpretacji budowy tarasów rzecznych (dolina Kamienicy, polskie Karpaty zewnętrzne). Przegląd Geologiczny 56 (4), 330–334.
Google Scholar

Opr. zbior., 2011. Real world. Fotografia cyfrowa. Peachpit Press, 1–592.
Google Scholar

Pihan, R., 2010. Mistrzostwo pracy z lustrzanką cyfrową. Zoner Press, Cieszyn, 1–232.
Google Scholar

Pochocka-Szwarc, K., Ber, A., Szpygiel, J., Szpygiel, P., 2013. Jezioro Hańcza – wstępne wyniki geologicznej interpretacji obrazów sonarowych. Przegląd Geologiczny 61 (3), 187–204.
Google Scholar

Rose, G., 2010. Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1–336.
Google Scholar

Sąsiadek, R., 2016. Przyroda województwa łódzkiego. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Łodzi, Łódź, 1–184.
Google Scholar

Schulz, A., 2010. Architectural photography: composition, capture, and digital image processing. Rocky Nook, 1–232.
Google Scholar

Scovil, J., 1996. Photographing minerals, fossils, and lapidary arts. Geoscience Press, Tucson, Arizona, 1–224.
Google Scholar

Serdyński, A., 2016. Film cyfrowy w dydaktyce. Problemy Nauk Stosowanych 5, 21–30.
Google Scholar

Słowik, M., 2010. Zasięg kopalnego zbiornika w dawnym korycie Obry w okolicach Przemętu w świetle badań georadarowych. Studia Limnologica et Telmatologica 4 (1), 3–11.
Google Scholar

Smed, P., 1994. Steine aus dem Norden: Geschiebe als Zeugen der Eiszeit in Norddeutschland, Gebrüder Borntraeger, Berlin-Stuttgart, 1–194.
Google Scholar

Stępień, K., 2018. Fotografia uwalniająca rzeczywistość. Fotograficzna inwentaryzacja rzeczywistości. Folia Bibliologica 60, 165–186.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/fb.2018.60.165-185

Teubner, U., Brückner, H.J., 2019. Optical Imaging and Photography. Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston, 1–591.
Google Scholar

Tomaszczuk, Z., 1998. Łowcy obrazów: szkice z historii fotografii. Centrum Animacji Kultury, Warszawa, 1–204.
Google Scholar

Trybalski, P., 2012. Fotograf w podróży. Helion, Warszawa, 1–320.
Google Scholar

Tylmann, K., Woźniak, P.P., Rinterknecht, V., 2017. Analiza przydatności eratyków Pomorza w badaniach chronologii recesji ostatniego lądolodu skandynawskiego metodą izotopów kosmogenicznych. Acta Geographica Lodziensia 106, 181–194.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.26485/AGL/2017/106/14

Webb, R.H., Boyer, D.E., Turner, R.M. (red.), 2010. Repeat photography. Methods and applications in the natural sciences. Island Press, Washington, 1–392.
Google Scholar

Wilder, K., 2009. Photography and science. Reaktion Books, London, 1–139.
Google Scholar

Wilder, K., 2016. Photographic Cataloguing, [w:] Mitman, G., Wilder, K. (red.), Documenting the world: film, photography, and the scientific record. The University of Chicago Press, Chicago, 273–297.
Google Scholar

Wojewoda, J., 2016. O konieczności wykonania drugiej edycji Szczegółowej Mapy Geologicznej Sudetów w skali 1:25 000 – przykłady rewizji budowy geologicznej z wykorzystaniem podkładu lidarowego numerycznego modelu powierzchni terenu. Przegląd Geologiczny 64 (9), 597–603.
Google Scholar

Wójcik, P., 1990. Kompozycja obrazu fotograficznego. Wydawnictwo Alter, Warszawa, 1–96.
Google Scholar