Kule szczecińskie i nieregularne konkrecje wapienno-żelaziste ze zbiorów Muzeum Geologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego i ich znaczenie  dla rekonstrukcji warunków sedymentacji w morzu oligoceńskim  okolic Szczecina – wstępne wyniki

Bernard Cedro; Przemysław Sztajner; Robert Woziński; Stanisław Musielak; Weronika Ceglarek; Andrzej Osadczuk; Krystyna Osadczuk

doi:10.18778/1427-9711.23.02

Autor

Bernard Cedro Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku https://orcid.org/0000-0002-5138-1064
Przemysław Sztajner Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku https://orcid.org/0000-0002-9031-3355
Robert Woziński Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku; Uniwersytet Szczeciński, Muzeum Geologiczne https://orcid.org/0009-0007-4056-1805
Stanisław Musielak Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku https://orcid.org/0000-0002-4770-1432
Weronika Ceglarek Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku; Szkoła Doktorska Uniwersytetu Szczecińskiego https://orcid.org/0009-0000-7011-006X
Andrzej Osadczuk Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku https://orcid.org/0000-0002-5276-2053
Krystyna Osadczuk Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu i Środowisku https://orcid.org/0000-0001-5428-7607

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-9711.23.02

Słowa kluczowe:

Oligoceńskie piaski szczecińskie, konkrecje węglanowo-żelaziste , kule szczecińskie

Abstrakt

Kule szczecińskie oraz nieregularne konkrecje wapienno-żelaziste były powszechnie spotykane w piaskach szczecińskich związanych z transgresją morską podczas dolnego oligocenu (rupel). Wychodnie tych utworów znane są z licznych wystąpień w obrębie glacitektonicznie zaburzonych osadów czwartorzędowych okolic Szczecina, a zwłaszcza we Wzgórzach Warszewskich. Konkrecje wapienno-żelaziste, wraz z współwystępującą malakofauną oraz innymi szczątkami makroskopowymi, zawierają cenne informacje o warunkach środowiskowych panujących w morzu oligoceńskim, a także o warunkach powstawania samych konkrecji.

Pobrania

Bibliografia

Beesley P.L., Ross G.J.B., Wells A. (eds.) 1998. Mollusca the Southern Synthesis 2, Fauna of Australia 5. CSIRO Publishing, Melbourne: 1–563.
Google Scholar

Cadee M.C., Janssen A.W. 1984. Glibertturricula vervoeneni gen. et sp. nov. (Mollusca, Gastropoda, Turridae), a common species from Rupelian deposits in Belgium and Poland. Mededelingen van de Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie 21(4): 179–191.
Google Scholar

Cedro B., Sztajner P. 2005. Skamieniałości oligoceńskie Pomorza Zachodniego. Środowisko Przyrodnicze Wybrzeży Zatoki Pomorskiej i Zalewu Szczecińskiego (Borówka R.K., Musielak S., red.). Oficyna in Press, Szczecin, Poland, 2005: 34–37.
Google Scholar

Ciuk E. 1972. Utwory paleogeńskie w rejonie szczecińskim. Przegląd Geologiczny 20(11): 498.
Google Scholar

Ciuk E. 1983. Paleogen i podłoże mezozoiczne w otworze Goleniów IG-2 w Zielonczynie woj. szczecińskie. Przegląd Geologiczny 31(7): 415–420.
Google Scholar

Deecke W. 1907. Geologie von Pommern. Verlag von Gebrüder Borntraeger, Berlin: 1–302.
Google Scholar

Dobracki R. 1982. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, ark. Szczecin (228). Instytut Geologiczny, Warszawa: 1–119.
Google Scholar

Dziubińska B. 2005. Konkrecje syderytowe z warstw z Majdanu w jednostce dukielskiej. Przegląd Geologiczny 53(3): 250–251.
Google Scholar

Gaemers P.A.M. 1981. Fish otoliths from the Middle Oligocene of Siadło Górne near Szczecin, Poland and their stratigraphical importance. Mededelingen van de Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie 18(3): 109–126.
Google Scholar

Gortyńska S. 1962. Kilka uwag o oligocenie w Polsce zachodniej. Kwartalnik Geologiczny 6(1): 125–132.
Google Scholar

Harzhauser M., Piller W.E., Steininger F.F. 2002. Circum-Mediterranean Oligo-Miocene biogeographic evolution – the gastropods’ point of view. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 183: 103–133.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0031-0182(01)00464-3

Jakubowski G. 1983. Fauna oligoceńska okolic Szczecina. Przegląd Geologiczny 31(7): 428–430.
Google Scholar

Kociszewska-Musiałowa G., Kosmowska-Ceranowicz B. 1969. Charakterystyka osadów w okolicy Przecławia na południe od Szczecina. Prace Muzeum Ziemi 16: 337–353.
Google Scholar

Krumbein W.C., Garrels R.M. 1952. Origin and classification of chemical sediments in terms of pH and oxidation-reduction potentials. The Journal of Geology 60(1): 1–33.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/625929

Leonowicz P. 2007. Origin of siderites from the Lower Jurassic Ciechocinek Formation from SW Poland. Geological Quarterly 51(1): 67–78.
Google Scholar

Lis K., Wojtulak P., Lis G., Jelonek I. 2022. Terrigenous organic matter and formation of siderite in Bathonian ore-bearing clay formation at Gnaszyn, Poland – A petrochemical study. Annales Societatis Geologorum Poloniae 92: 295–312.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14241/asgp.2022.09

Maciąg Ł., Sztajner P. 2013. Charakterystyka tafonomiczna nagromadzeń fauny oligoceńskiej zawartej w konkrecjach piaskowcowo-wapienno-żelazistych z okolic Szczecina, z wykorzystaniem wybranych metod statystycznych. Człowiek i środowisko. Interakcje w perspektywie interdyscyplinarnej, Szczecin: 163–176.
Google Scholar

Mizerski W. 2017. Muzeum Geologiczne na Wydziale Nauk o Ziemi Uniwersytetu Szczecińskiego. Przegląd Geologiczny 65(8): 480.
Google Scholar

Narębski W. 1957. Mineralogia i geochemiczne warunki genezy tzw. syderytów fliszu karpackiego. Archiwum Mineralogiczne 21: 5–100.
Google Scholar

Odrzywolska-Bieńkowa E. 1967. Utwory trzeciorzędowe z otworu Szczecin IG I w świetle badań mikropaleontologicznych. Geological Quarterly 11(1): 118–130.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/001698626701100215

Odrzywolska-Bieńkowa E. 1983. Wyniki badań mikrofaunistycznych osadów rupelu w otworze Goleniów IG-2. Przegląd Geologiczny 31(7): 425–427.
Google Scholar

Odrzywolska-Bienkowa E., Pozaryska K., Martini E. 1978. Middle Oligocene microfossils from the Polish Lowlands: Their stratigraphical and paleogeographical significance. Acta Palaeontologica Polonica 23(3).
Google Scholar

Reich M. 2002. „Pecten” stettinensis, von Koenen, 1868, (Molluska: Bivalvia) aus einer „Stettiner Kugel” (Oligozän). Geschiebekunde aktuell 18(1).
Google Scholar

Schiewe M., Piotrowski A., Rydzewska U., Benedyczak R. 2023. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Szczecin (228). Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa: 1–67.
Google Scholar

Sindowski K.H. 1936. Sediment und Fauna von Septarienton und Stettiner Sand bei Stettin. Zentralblatt für Mineralogie, Geologie und Paläontologie (B) 5: 192–206.
Google Scholar

van den Bosch M. 1981. Elasmobranchii from limonitic sandstone of Siadło Górne near Szczecin, Poland. Mededelingen van de Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie 18(3): 127–131.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5553/TMD/138638782014018001001

von Koenen A. 1867. Das marine Mittel-Oligocän Nord-Deutschlands und seine Mollusken-Fauna. Erster Theil. Einleitung, Geognostische Beschreibung, Paläontologische Beschreibung der Gastropoden. Palaeontographica 16: 53–128.
Google Scholar

Wolańska H. 1962. Stratygrafia mikropaleontologiczna oligocenu Polski zachodniej. Kwartalnik Geologiczny 6(1): 149–155.
Google Scholar

Woźny E. 1962. Stratygrafia mikropaleontologiczna oligocenu Polski zachodniej. Kwartalnik Geologiczny 6(1): 134–146.
Google Scholar

Zawadzki D. 2018. Najcenniejsze naukowo zbiory Muzeum Geologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego. Opuscula Musealia (25): 135–145.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/20843852.OM.17.013.9610