Epoki cyrkulacyjne w serii makroform Vangengeima-Girsa (1891–2010)
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-9711.17.01Słowa kluczowe:
Klasyfikacja Vangengeima-Girsa, makroformy cyrkulacji, epoki cyrkulacyjneAbstrakt
W pracy przedstawiono wyniki badań zmienności akroform cyrkulacji w środkowej troposferze, wyszczególnionych w klasyfikacji Vangengeima-Girsa (V-G). Roczne częstości form cyrkulacji w latach 1891–2010 wykazały znaczące wahania, które stanowiły podstawę wyróżnienia 7 epok cyrkulacyjnych. Epoki te ilustrują wiekowe zmiany dominujących makroform – na przełomie XIX i XX wieku panowała strefowa cyrkulacja (W); później rozwinęły się formy południkowe E i C, a po 1990 roku ponownie zaczęła dominować strefowa cyrkulacja.
Pobrania
Bibliografia
Bolotinskaja, M.S., Ryzhakov, L.J., 1964. Katalog makrosinopticzeskih protsessov po klassifikacij G.J. Vangengeima 1891–1962 (Catalogue of macro-synoptic processes according to the G.J. Vangengeim’s classification 1891–1962). AANII Leningrad, 1–158 [in Russian].
Google Scholar
Degirmendžić, J., Kożuchowski, K., Wibig, J., 2000. Epoki cyrkulacyjne w XX wieku i zmienność typów cyrkulacji w Polsce (Circulation epochs in the 20th century and variation of the types of atmospheric circulation in Poland). Przegląd Geofizyczny 45, 221–238 [in Polish].
Google Scholar
Dimitrieev, A.A., Belyazo, V.A., 2006. Kalendarnyj katalog atmosfernykh processov po cirkumpolarnoj zonie severnogo polushariya i ikh kharakteristiki za period s 1949 po 2005 g (Calendar catalogue of atmospheric processes in the Northern Hemisphere circumpolar zone and their characteristics in the period 1949–2005), [w:] Kosmos, planetarnaya klimaticheskaya izmenchivost’ i atmosfera polarnykh regionov. Gidrometeoizdat, St. Petersburg, 1–358 [in Russian].
Google Scholar
Girs, A.A., 1964. O sozdanii iedinoi klassifikacii makrosinopticheskikh processov severnogo polushariya (About defining the simple classification of macro-synoptic processes in the Northern Hemisphere). Meteorologia i Gidrologia 4, 43–47 [in Russian].
Google Scholar
Girs, A.A., 1971. Mnogoletniie kolebaniia atmosfernoi cirkulacii i dolgosrochnye gidrometeorologicheskye prognozy (Multi-year fluctuations of atmospheric circulation and long-term hydro-meteorological forecasts). Gidrometeoizdat, Leningrad, 1–280 [in Russian].
Google Scholar
Girs, A.A., 1974. Makrocirkulacyonnyi metod dolgosrochnykh meteorologicheskikh prognozov (Macro-circulation method of long-term meteorological forecasts). Gidrometeoizdat, Leningrad, 1–488 [in Russian].
Google Scholar
Girs, A.A., 1977. Mnogoletnye preobrazovaniya form atmosfernoy curkulacii i kolebaniya klimatov razlichnykh rayonov severnogo poluscharyia (Long-term transformation of the atmospheric circulation forms and fluctuations of climate in different regions of the Northern Hemisphere), [w:] Klimatologia i sverhdolgosrochnyj prognoz. Gidrometeoizdat, Leningrad, 39–46 [in Russian].
Google Scholar
Girs, A.A., 1981. K voprosu o formakh atmosfernoi cirkulacii i ikh prognosticheskom ispolzovanii (Problem of the atmospheric circulation forms and their application for the forecasts). Trudy AANII 374, 4–13 [in Russian].
Google Scholar
Gorbačeva, N.A., 1986. K voprosu ob obiektivnykh pokazatelyakh klassifikacyi G. Ia. Vangengeima – A.A. Girsa (Problems of the objective indices in the G.Ya. Vangengeim – A.A. Girs classification). Trudy VNII, Gidrometeorol. Inform., 1–129 [in Russian].
Google Scholar
Kożuchowski, K.M., 1993. Variations of hemispheric zonal index since1899 and its relationships with air temperature. International Journal of Climatology 13, 853–864, https://doi.org/10.1002/joc.3370130804.
Google Scholar
Kożuchowski, K.M., 1995. Głębokie cyklony, antycyklony i cyrkulacja strefowa nad Europą (1900–1990) (Deep cyclones, anticyclones and zonal circulation over Europe, 1900–1990). Przegląd Geofizyczny 40, 231–246 [in Polish].
Google Scholar
Kożuchowski, K.M., Marciniak, K., 1988. Variability of mean monthly temperatures and semi-annual precipitation totals in Europe in relation to hemispheric circulation patterns. International Journal of Climatology 8, 191–199, https://doi.org/10.1002/joc.3370080206.
Google Scholar
Kučerová, M., Beck, C., Philipp, A., Huth, R., 2017. Trends in frequency and persistence of atmospheric circulation types over Europe derived from a multitude of classifications. International Journal of Climatology 37, 2502–2521. DOI: 10.1002/joc.4861.
Google Scholar
Lamb, H.H., 1972. Climate: present, past and future, Vol. I, Methuen, London, 1–647.
Google Scholar
Lambeck, K., 1980. The Earth’s Variable Rotation: Geophysical Causes and Consequences. Cambridge University Press, Cambridge–London–New York–New Rochelle–Melbourne–Sydney, 1–449.
Google Scholar
Marsz, A.A., 1999. Oscylacja Północnoatlantycka a reżim termiczny zim na obszarze północno-zachodniej Polski i na polskim wybrzeżu Bałtyku (North Atlantic Oscillation and thermic regime of winters in NW Poland and the Polish coast of the Baltic sea). Przegląd Geograficzny 71, 225–245 [in Polish].
Google Scholar
Marsz, A.A., 2013. Frekwencja makrotypów cyrkulacji środkowotroposferycznej według klasyfikacji Wangengejma-Girsa w okresie zimowym a pole ciśnienia atmosferycznego nad Europą i północną Azją (Frequency of mid-tropospheric circulation macro-types following Wangengejm-Girs classification during winter period and the atmospheric pressure field over Europe and north Asia). Przegląd Geofizyczny 58, 3–23 [in Polish].
Google Scholar
Sepp, M., 2005. Influence of atmospheric circulation on environmental variables in Estonia. Dissertationes Geographicae Universitatis Tartuensis 25, 1–84.
Google Scholar
Sepp, M., 2011. Režiiminihkest Läänemere regiooni atmosfääri tsirkulatsioonis (Regime shift in atmospheric circulation in the Baltic Sea region). Publicationes Instituti Geographici Universitatis Tartuensis 109, 72–89 [in Estonian].
Google Scholar
Sidorenkov, N.S., Orlov, I.A., 2008. Atmospheric circulation epochs and climate changes. Russian Meteorology and Hydrology 33, 553–559, https://doi.org/10.3103/S1068373908090021.
Google Scholar
Sidorenkov, N.S., Svirenko, P.I., 1983. K voprosu o mnogoletnikh kolebanyakh atmosfernoy cirkulacyi (Problems of multi-year variations of the atmospheric circulation). Meteorologia i Gidrologia 11, 20–25 [in Russian].
Google Scholar
Vangengeim, G.Ya., 1935. Opyt Primeneniya Sinopticheskikh Metodov k Izuceniyu i Kharakteristike Klimata (Experimental usage of synoptic methods for studying and characterizing of climate). Gidrometzentr Rosii, Moskva, 1–112 [in Russian].
Google Scholar
Vangengeim, G.Ya., 1946. O kolebanyakh amosfernoy cirkulacii nad severnym polushariem (On variations in the atmospheric circulation over the Northern Hemisphere). Izvestiya Akademia Nauk SSSR, seria Geograficheskaya 5, 407–416 [in Russian].
Google Scholar
Vangengeim, G.Ya., 1952. Principles of the macro-circulation method of the long-term meteorological forecast for the Arctic. Trudy Arkticheskogo i Antarkticheskogo Nauchno-Issledovatelskogo Instituta 34, 11–66.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.