Komplementarność instytucjonalna Polski a różnorodność kapitalizmu

Abstrakt

Polska to jeden z najbardziej znaczących przykładów transformacji gospodarczej w Europie Środkowej i Wschodniej. Po 45 latach funkcjonowania w warunkach gospodarki centralnie planowanej pod koniec lat 80. XX w. polska gospodarka przekształciła się w gospodarkę wolnorynkową. W 2004 r. kraj przystąpił do Unii Europejskiej, co stanowiło kolejny kamień milowy w procesie transformacji. Niewątpliwie znaczącym czynnikiem, jeśli chodzi o transformację gospodarczą państwa, było otoczenie instytucjonalne. Wydaje się, że horyzont 25 lat od momentu upadku komunizmu stwarza odpowiednią perspektywę do oceny bilansu transformacji gospodarczej ze szczególnym uwzględnieniem jakości instytucji. Studia komparatystyczne nie analizują jednak poszczególnych instytucji osobno, tylko rozpatrują je razem z perspektywy ram instytucjonalnych.
Celem niniejszego opracowania jest zbadanie zakresu komplementarności instytucjonalnej Polski w ujęciu różnorodności kapitalizmu (Diversity of Capitalism). Główną tezą artykułu jest to, że po ponad dwóch dekadach od pierwszego etapu transformacji gospodarczej oraz po dekadzie od przystąpienia do Unii Europejskiej komplementarność instytucjonalna Polski jest zasadniczo na satysfakcjonującym poziomie. Możemy jednak zaobserwować niski poziom komplementarności instytucjonalnej w przypadku interakcji między rynkiem pracy a systemem finansowym. Ponadto polski model kapitalizmu wydaje się nieco odmienny od modeli innych państw z grupy porównawczej, tj. krajów, które przeszły transformację gospodarczą (w szczególności od Czech czy Węgier). Metoda badawcza użyta w tym artykule opiera się na analizie statystycznej (w szczególności na metodzie K-najbliższych sąsiadów, metodzie K-średnich oraz analizie głównych składowych).