Neutralność Mołdawii w kontekście rosyjskiej inwazji na Ukrainę

Renata Kunert-Milcarz; Maciej Herbut

doi:10.18778/1427-9657.12.03

Authors

Renata Kunert-Milcarz Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Społecznych https://orcid.org/0000-0002-1582-9511
Maciej Herbut Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Społecznych https://orcid.org/0000-0001-6993-5857

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-9657.12.03

Keywords:

Moldova, Russian aggression against Ukraine, neutrality, NATO, European Union

Abstract

Russian aggression against Ukraine is redefining the existing roles and strategies adopted by states in international relations. This is particularly evident in the case of those states that lie in the orbit of interest of the Russian Federation, such as Moldova. Russia’s current activity in the region raises questions about the legitimacy of the neutral status of this small state. What scenarios can be envisaged? Maintaining the status quo, abandoning neutrality in favour of deeper cooperation with the West (EU and NATO membership) or combining state neutrality with future accession to NATO or the European Union? There is no clear answer to this question and there are arguments in favour of each solution.

References

Agius, C., Devine, K. 2011. Neutrality: A Really Dead Concept? A Reprise. Cooperation and Conflict 46(3), s. 265–284, http://www.jstor.org/stable/45084643 (dostęp 17.05.2023). https://doi.org/10.1177/0010836711416955
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0010836711416955

Andrzejewska, M. 2022. Mołdawia musi zapełnić magazyny, żeby nie zostać bez gazu na zimę. Biznes Alert, 4.08., https://biznesalert.pl/gazprom-gaz-rezerwy-gazu-moldawia/ (dostęp 17.05.2023).
Google Scholar

Browning, Ch. 2007. Branding Nordicity: Models Identity and the Decline of Exceptionalism. Cooperation and Conflict: Journal of the Nordic International Studies Association 42(1), s. 27–51. https://doi.org/10.1177/0010836707073475
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0010836707073475

Brzozowski, A. 2022. Moldova applies for fast-track EU membership, joining Ukraine and Georgia. Euractiv, 4.08., https://www.euractiv.com/section/europe-s-east/news/moldova-applies-for-fast-track-eu-membership-joining-ukraine-and-georgia/ (dostęp 14.02.2023).
Google Scholar

Busch, C. 2022. War in Ukraine: Moldova to face severe economic shock. German Economic Team, March–April, https://www.german-economic-team.com/en/newsletter/war-in-ukraine-moldova-to-face-severe-economic-shock/ (dostęp 20.01.2023).
Google Scholar

Călugăreanu, V., Scherle, D.A. 2022. Republika Mołdawii: groźby Rosji i „przyjaciele Putina”. Deutsche Welle, 29.09., https://p.dw.com/p/4HVxn (dostęp 20.01.2023).
Google Scholar

Całus, K. 2022. Separatyzm i gaz: rosyjskie próby destabilizacji Mołdawii. Komentarze OSW 468, 23.08., https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/Komentarz_OSW_468.pdf (dostęp 20.01.2023).
Google Scholar

Całus, K., Łoskot-Strachota, A. 2022. Mołdawia dywersyfikuje źródła importu gazu. Analizy OSW, 12.08., https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-12-08/moldawia-dywersyfikuje-zrodla-importu-gazu (dostęp 20.01.2023).
Google Scholar

Center for Insight in Survey Research. 2022. Public Opinion Survey: Residents of Moldova. October–November, https://www.iri.org/wp-content/uploads/2022/12/Moldova-Poll_Public-Release.pdf (dostęp 20.01.2023).
Google Scholar

Cenuşa, D. 2022a. Moldova’s neutrality dilemma. International Politics and Society, 31.05., https://www.ips-journal.eu/topics/foreign-and-security-policy/moldovas-neutrality-dilemma-5967/ (dostęp 10.12.2022).
Google Scholar

Cenuşa, D. 2022b. Regional insecurity and the search for resilience for Moldova – based on EU or NATO assistance? IPN Press Agency, 17.05., https://www.ipn.md/en/regional-insecurity-and-the-search-for-resilience-for-moldova-based-7978_1089801.html (dostęp 10.12.2022).
Google Scholar

Ciobanu, V. 2022a. Are dreptul Republica Moldova să se apere? Deuteche Welle, 8.09., https://www.dw.com/ro/are%20dreptu%20republica%20moldova%20s%C4%83%20se%20apere/a%2063056235 (dostęp 10.12.2022).
Google Scholar

Ciobanu, V. 2022b. Rosja kieruje wzrok na Mołdawię. Deutsche Welle, 28.04., https://www.dw.com/pl/vitalie-ciobanu-rosja-kieruje-wzrok-na-mo%C5%82dawi%C4%99/a-61627217 (dostęp 22.02.2023).
Google Scholar

Ciobanu, V. 2022c. Republica Moldova – spre o „neutralitate” înarmată. Deuteche Welle, 3.10., https://www.dw.com/ro/republica-moldova-spre-o-neutralitate-%C3%AEnarmat%C4%83/a-63320958 (dostęp 10.12.2022).
Google Scholar

Cojocaru, S. 2022. Alexandru Musteața despre necesitatea reformelor și consolidării SIS: Vrem și trebuie să fim un serviciu care servește intereselor democratice ale R. Moldova. TV Moldova, 20.12., https://tvrmoldova.md/article/e0e8166966cd88f6/alexandru-musteata-despre-necesitatea-reformelor-si-consolidarii-sis-vrem-si-trebuie-sa-fim-un-serviciu-care-serveste-intereselor-democratice-ale-r-moldova.html (dostęp 20.12.2022).
Google Scholar

Election Guide. Democracy Assistance and Election News, Republic of Moldova. https://www.electionguide.org/elections/id/3739/ (dostęp 22.02.2023).
Google Scholar

Elman, M.F. 1995. The Foreign Policies of Small States: Challenging Neorealism in its own Backyard. British Journal of Political Science 25(2), s. 171–217, http://www.jstor.org/stable/194084?origin=JSTOR-pdf (dostęp 17.05.2024). https://doi.org/10.1017/S0007123400007146
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0007123400007146

Erizanu, P. 2022. People can’t afford milk’: Moldovans weigh political future as Ukraine war hits economy. The Guardian, 12.12., https://www.theguardian.com/world/2022/dec/12/moldova-inflation-economy-energy-russia-invasion-ukraine (dostęp 2.01.2023).
Google Scholar

Hedenskog, J. 2022. How the EU Can Reduce Russia’s Exploitation of Moldova’s Vulnerabilities. Sceeus Report 6, https://www.ui.se/globalassets/ui.se-eng/publications/sceeus/how-the-eu-can-reduce-russias-exploitation-of-moldovas-vulnerabilities1.pdf (dostęp 27.12.2022).
Google Scholar

Herbut, M., Kunert-Milcarz, R. 2022. Neutralność Mołdawii: uwarunkowania wewnętrzne i międzynarodowe. Studia Politicae Universitatis Silesiensis 28, s. 77–101. https://doi.org/10.31261/SPUS.2020.28.04
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31261/SPUS.2020.28.04

Kangas, A. 2011. Beyond Russophobia: A Practice-based Interpretation of Finnish-Russian/Soviet Relation. Cooperation and Conflict 46(1), s. 40–59, https://www.jstor.org/stable/45084627 (dostęp 17.05.2024). https://doi.org/10.1177/0010836710396776
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0010836710396776

Karsh, E. 1988. Neutrality and Small States. London and New York: Routledge.
Google Scholar

Katzenstein, P. 1985. Small States in World Markets: Industrial Policy in Europe. Ithaca and London: Cornell University Press.
Google Scholar

Kirby, P. 2023. Biden hails ‘rock solid’ NATO as Putin blames West for Russia’s war. BBC News, 22.02., https://www.bbc.com/news/world-europe-64715646 (dostęp 22.02.2023).
Google Scholar

Konstytucja Republiki Mołdawii, Constituţia Republicii Moldova. 2014. Tłum. B. Zdaniuk. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2017/06/Moldawia_pol_01014.pdf (dostęp 29.10.2022).
Google Scholar

Między Rosją a Zachodem. Wojna uderza w Mołdawię. Forsal, 11.05., https://forsal.pl/swiat/artykuly/8414737,moldawia-wojna-na-ukrainie-rosja-naddniestrze-uzaleznienie-od-gazu.html (dostęp 22.02.2023).
Google Scholar

Minzarari, D. 2022. Neutrality With No Guarantees: The Evolution of Moldova’s Defense and Security Policies. Black Sea Battleground Series. The Jamestown Foundation, 1 April, https://jamestown.org/program/neutrality-with-no-guarantees-the-evolution-of-moldovas-defense-and-security/ (dostęp 22.02.2023).
Google Scholar

Niemi, J.R. 2014. The Ideological Cold War, The Politics of Neutrality in Austria and Finland. New York: Routledge.
Google Scholar

North Atlantic Treaty Organization, Relations with the Republic of Moldova, NATO-OTAN, http://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_49727.htm (dostęp 15.02.2023).
Google Scholar

Pieńkowski, J. 2022a. Mołdawia wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Komentarz PISM 23, 1.03., https://www.pism.pl/publikacje/moldawia-wobec-rosyjskiej-inwazji-na-ukraine (dostęp 10.12.2022).
Google Scholar

Pieńkowski, J. 2022b. Ostrożna postawa Mołdawii i separatystycznego Naddniestrza wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Biuletyn PISM 80(2499), https://www.pism.pl/bpublikacje/ostrozna-postawa-moldawii-i-separatystycznego-naddniestrza-wobec-rosyjskiej-inwazji-na-ukraine (dostęp 10.12.2022).
Google Scholar

Rada UE. 2022. Komunikat prasowy z 18 lipca 2022, Mołdawskie produkty rolne: Rada przyjmuje środki tymczasowej liberalizacji handlu, https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2022/07/18/moldovan-agricultural-products-council-adopts-temporary-trade-liberalisation-measures/ (dostęp 22.02.2023).
Google Scholar

Remler, P. 2022. Transdniestria, Moldova, and Russia’s War in Ukraine. Carnegie Endowment for International Peace, 2.08., https://carnegieendowment.org/2022/08/02/transdniestria-moldova-and-russia-s-war-in-ukraine-pub-87609 (dostęp 22.02.2023).
Google Scholar

Rupert, J. 2022. In Moldova, Russia Wages Another Hybrid War. The U.S. Institute of Peace. 3.11., https://www.usip.org/publications/2022/11/moldova-russia-wages-another-hybrid-war (dostęp 20.01.2023).
Google Scholar

Sava, C. 2022. Directorul SIS, Alexandru Musteața: Federația Rusă nu are nevoie de un război convențional în R. Moldova. Are foarte mulți agenți de influență, pe care noi, în mare parte, îi cunoaștem. TVR Moldova, 14.12, https://tvrmoldova.md/article/df3d7a2cb3773833/directorul-sis-alexandru-musteata-federatia-rusa-nu-are-nevoie-de-un-razboi-conventional-in-r-moldova-are-foarte-multi-agenti-de-influenta-pe-care-noi-in-mare-parte-ii-cunoastem.html (dostęp 20.12.2022).
Google Scholar

Socor, V. 2022a. Moldova’s Bizarre Neutrality: No Obstacle to Western Security Assistance (Part One). Eurasia Daily Monitor 19(123), https://jamestown.org/program/moldovas-bizarre-neutrality-no-impediment-to-western-security-assistance-part-one/ (dostęp 10.12.2022).
Google Scholar

Socor, V. 2022b. Moldova’s Bizarre Neutrality: No Obstacle to Western Security Assistance (Part Two). Eurasia Daily Monitor 19(124), https://jamestown.org/program/moldovas-bizarre-neutrality-no-impediment-to-western-security-assistance-part-two/ (dostęp 10.12.2022).
Google Scholar

Stosunki UE–Mołdawia. 2023, https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eastern-partnership/moldova/ (dostęp 22.02.2023).
Google Scholar

Țăran, A. 2022. Republica Moldova sub povara statutului de neutralitate. Agenția de presă IPN, 15.07., https://www.ipn.md/ro/republica-moldova-sub-povara-statutului-de-neutralitate-op-ed-7978_1091067.html (dostęp 10.12.2022).
Google Scholar

Traktat o Unii Europejskiej – tekst skonsolidowany uwzględniający zmiany wprowadzone Traktatem z Lizbony, Dz.U.2004.90.864/30.
Google Scholar

Wesolowsky, T. 2022, Amid Rising Russian Threat, Moldova Mulls Scrapping Neutrality. Radio Free Europe/ Radio Libert, 25.05., https://www.rferl.org/a/moldova-russian-threat-neutrality-invasion-ukraine/31868367.html (dostęp 10.12.2022).
Google Scholar

Wilson, A. 2022. Cold winter: How the EU can help Moldova survive Russian pressure and protect its democracy. The European Council on Foreign Relations (ECFR) Policy Brief, 15.11., https://ecfr.eu/publication/cold-winter-how-the-eu-can-help-moldova-survive-russian-pressure-and-protect-its-democracy/ (dostęp 20.01.2023).
Google Scholar