Kiedy człowiek rodzi potwora? (Arystoteles o rodzeniu się zwierząt)
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-0319.19.01Słowa kluczowe:
Arystoteles, O rodzeniu się zwierząt, dziedziczenie, potworyAbstrakt
Przedmiotem artykułu jest zagadnienie granicy pomiędzy narodzinami dziecka niepodobnego do członków swojej rodziny a przyjściem na świat „potwora” . Oba te zjawiska zostały opisane przez Arystotelesa w IV księdze traktatu O rodzeniu się zwierząt (De generatione animalium) jako rezultat słabnięcia „ruchów” kształtujących płód na podobieństwo rodziców i przodków. W artykule polemizuję ze stanowiskiem T. V. Uptona, który do „potworów” zalicza obie wymienione grupy istot i uznaje, że – wobec osłabnięcia „ruchów” przekazujących cechy jednostkowe – za ich kształtowanie odpowiadają „ruchy” powszechników (odpowiednio gatunku i rodzaju). Staram się wykazać, że „ruchy” przekazujące cechy ogólnie nie są w stanie doprowadzić do końca procesu rozwoju embrionu, a za podstawowe kryterium odróżniające człowieka od „potwora” należy uznać deformację powodującą nie tylko zanik podobieństwa do przedstawicieli własnego gatunku, lecz także kalectwo uniemożliwiające spełnianie właściwych dla danego gatunku funkcji.
Bibliografia
Asma, S.T. (2009). On Monsters: An Unnatural History of Our Worst Fears. New York: Oxford University Press.
Google Scholar
Bekker, I., Gigon, O. (1960). Aristotelis Opera. Berlin: De Gruyter.
Google Scholar
Coles, A. (1994). ‘Biomedical Models of Reproduction in the Fifth Century BC and Aristotle’s Generation of Animals’. Phronesis, 40(1), 48–88.
Google Scholar
Hardie, R. P. (1930). Aristotle: ‘Physics’. Oxford: Clarendon Press.
Google Scholar
Henry, D. (2006). ‘Aristotle on the Mechanism of Inheritance’. Journal of the History of Biology, 39, 525–455.
Google Scholar
Lennox, J. G. (2009). Form, Essence, and Explanation in Aristotle’s Biology. In: G. Anagnostopoulos, ed., A Companion to Aristotle, Blackwell Publishing Ltd., 348–367.
Google Scholar
Liddell, H.G., Scott, R. (1996). A Greek-English Lexicon. Oxford: Clarendon Press.
Google Scholar
Peck, A.L. (1953). Aristotle: ‘Generation of Animals’. London: William Heinemann Ltd; Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
Google Scholar
Smith, J.A. (1931). Aristotle: ‘On the Soul’. Oxford: Clarendon Press.
Google Scholar
Sober, E. (1980). ‘Evolution, Population Thinking, and Essentialism’. Philosophy of Science, 47(3), 350–383.
Google Scholar
Sowa, J. (2014). „Czy kobieta jest potworem? Płeć żeńska w „De generatione animalium” Arystotelesa”. Roczniki Humanistyczne, 62(3), 29–50.
Google Scholar
Upton, T.V. (2003). ‘Aristotle on Monsters and Generation of Kinds’, American Catholic Philosophical Quarterly, 77(1), 21–36.
Google Scholar
Witt, Ch. (2012). ‘Aristotle on Deformed Animal Kinds’. Oxford Studies in Ancient Philosophy, 43, 83–106.
Google Scholar
