Flower carpets for the feast of Corpus Christi in Spycimierz – typology and symbolism of patterns
DOI:
https://doi.org/10.18778/2299-8403.08.03Keywords:
Spycimierz, Corpus Christi feast, flower carpets, symbolism of the patterns, intangible cultural heritageAbstract
The aim of the article is to present the tradition of creating flower carpets for the Corpus Christi feast in Spycimierz (Łódź voivodeship, Poddębice county, Uniejów commune) from one perspective: interpretation of the symbolism of the patterns employed. In order to achieve this goal, the author uses the photographic material collected during the Corpus Christi feast in 2018 and interviews with the inhabitants of Spycimierz parish, recorded among others by the author in 2018. In the first part of the text the author presents the state of research on the analysed tradition. For the sake of organization of the discussion, the author proposes that the flower carpets of Spycimierz should be studied as culture texts, to which the second part of the article is devoted. In the final, main part, the author specifies groups of patterns and analyses their content successively: geometrical figures, floral patterns, zoomorphic patterns, anthropomorphic patterns, Christian motifs, patriotic symbols and verbal elements.
References
Adamowski J., Archaiczne formy folkloru z obszaru wschodniego pogranicza – zalimany, chachułki, taratona, [w:] Język i kultura na pograniczu polsko-ukraińsko-białoruskim, red. F. Czyżewski, Wyd. Instytut Europy Środkowo Wschodniej, Lublin 2000.
Google Scholar
Bachtin M., Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Ulicka, Wyd. PIW, Warszawa 1986.
Google Scholar
Bartmiński J., Chrześcijaństwo a kultura ludowa. Matka Boska w polskiej tradycji ludowej, [w:] Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin 2007.
Google Scholar
Biedermann H., Leksykon symboli, tłum. J. Rubinowicz, Wyd. Muza S.A., Warszawa 2001.
Google Scholar
Boże Ciało. Spycimierz, Wyd. „KORONIS”, Bydgoszcz [b.r.w].
Google Scholar
Boże Ciało w Spycimierzu. Niematerialne dziedzictwo kulturowe, fotografie i koncepcja albumu Janusz Tatarkiewicz, [brak wyd., b.m.w.], 2018.
Google Scholar
Brzozowski G., Herman K., Tymczasowość sacrum w krajobrazie miasta. Analiza przestrzeni praktyk związanych z obchodami Bożego Ciała i żałoby po śmierci Jana Pawła II w Warszawie, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 2012, nr 17, Sacrum w krajobrazie, red. S. Bernat, M. Flaga, Sosnowiec.
Google Scholar
Chapeaurouge D. de, Symbole chrześcijańskie, przekład G. Rawski, Wyd. WAM, Księża Jezuici, Kraków 2014.
Google Scholar
Ciesielska-Szynal B., Dekoracje kwiatowe trasy procesji Bożego Ciała w Spicimierzu, „Sieradzki Rocznik Muzealny” 1996, t. 10.
Google Scholar
Cirlot J. E., Słownik symboli, przekład I. Kania, Wyd. Znak, Kraków 2001.
Google Scholar
Dąbrowski S., Pisanki lubelskie, Wyd. Skład Główny Księgarni Św. Wojciecha, Lublin 1936.
Google Scholar
Dragan J., Obchody Bożego Ciała w Spycimierzu, online: portal „Spycimierskie Boże Ciało”, http://spycimierskiebozecialo.pl/download/obchody-bozego-ciala/ [dostęp: 6.03.2019]
Google Scholar
Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.
Google Scholar
Dyoniziak ks. M., Boże Ciało w Spycimierzu – w hołdzie Janowi Pawłowi II, Wyd. „Koronis”, Bydgoszcz–Spycimierz 2005.
Google Scholar
Dyoniziak ks. M., Boże dywany w Spycimierzu, Wyd. „Koronis”, Bydgoszcz–Spycimierz 2004.
Google Scholar
Eliade M., Traktat o historii religii, przeł. J. W. Kowalski, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000.
Google Scholar
Firth R., Jednostkowe symbole i publiczne reakcje, przeł. I. Sieradzki, [w:] Symbole i symbolika, wybrał i wstępem opatrzył M. Głowiński, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1991.
Google Scholar
Fleischer M., Obraz świata. Ujęcie z punktu widzenia teorii systemów i konstruktywizmu, [w:] Język a kultura, t. 13, Językowy obraz świata i kultura, red. A. Dąbrowska i J. Anusiewicz, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000.
Google Scholar
Forstner D. OSB, Świat symboliki chrześcijańskiej. Leksykon, przekład i oprac. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2001.
Google Scholar
Garstka R., Łysko A., Czas niezwykły. Obrzędowość doroczna na Górnym Śląsku, wyd. Regionalny Instytut Kultury w Katowicach, Katowice 2018.
Google Scholar
Głaz A., Boże Ciało w Spicymierzu, „Kronika Wielkopolski” 2005, nr 4(116).
Google Scholar
Gomóła A., Rygierska M., Tekst kultury jako narzędzie badawcze, [w:] Źródło historyczne jako tekst kultury, red. B. Płonka-Syroka, M. Dąsala, Wyd. DiG, Warszawa 2014.
Google Scholar
„Gorące Źródła. Magazyn Term Uniejów” nr1/2016; nr 2/2017; nr 3/2018.
Google Scholar
Gross R., Dlaczego czerwień jest barwą miłości, przeł. A. Porębska, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1990.
Google Scholar
Høystad O.M., Serce. Historia kultury i symbolu, tłum. M. Gołębiewska-Bijak, Wyd. Bellona, Warszawa 2011.
Google Scholar
Hryń-Kuśmierek R., Śliwa Z., Encyklopedia tradycji polskich, Wyd. Podsiedlik-Raniowski i S-ka, Poznań 2000.
Google Scholar
Jakobson R., W poszukiwaniu istoty języka, wybór, red. i wstęp M.R. Mayenowa, t. 2, Wyd. PIW, Warszawa 1989.
Google Scholar
Kamocki J., Polski rok obrzędowy, fot. J. Kubiena, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2008.
Google Scholar
Kaźmierczak W., Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu jako krajowe dziedzictwo niematerialne, „Biuletyn Uniejowski” 2018, t. 7, s. 65–75.
Google Scholar
Klimaszewska J., Doroczne obrzędy ludowe, [w:] Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. II, red. M. Biernacka, M. Frankowska i W. Paprocka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wyd. Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1981.
Google Scholar
Kobielus S., Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożytność i średniowiecze, Instytut Wyd. PAX, Warszawa 2002.
Google Scholar
Kobielus S., Florarium christianum. Symbolika roślin – starożytność chrześcijańska i średniowiecze, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków 2006.
Google Scholar
Kowalski P., Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Google Scholar
Kraczoń K., Pisanki, Wyd. Stowarzyszenie Twórców Ludowych, Lublin 2017.
Google Scholar
Krajewska J.T., Atrakcyjność turystyczna gminy Uniejów w opinii turystów i kuracjuszy, „Biuletyn Uniejowski” 2016, t. 5.
Google Scholar
Krzyż, red. E. Kasjaniuk, Biblioteka Encyklopedii Katolickiej, t. 6, Wyd. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2011.
Google Scholar
Kuflińska-Ziółkowska M., Kwiatowe dywany w kulturze i społeczeństwie na świecie, online: portal „Spycimierskie Boże Ciało”, http://spycimierskiebozecialo.pl/download/kwiatowe-dywany-w-kulturze/ [dostęp: 6.03.2019].
Google Scholar
Lurker M., Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach, przeł. R. Wojnakowski, Wyd. Alatheia, Warszawa 2011.
Google Scholar
Lurker M., Słownik obrazów i symboli biblijnych, tłum. Bp. K. Romaniuk, Wyd. Pallotinum, Poznań 1989.
Google Scholar
Marczewska M., Drzewa w języku i kulturze, Wyd. Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2002.
Google Scholar
Nadolski Ks. B. TChr, Leksykon symboli liturgicznych. Per visibilia ad invisibilia, Wyd. Salwator, Kraków 2012.
Google Scholar
Nowak A.J. OFM, Symbol, znak, sygnał, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1994.
Google Scholar
Ogrodowska B., Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, seria „Ocalić od zapomnienia”, Wyd. Sport i Turystyka Muza S.A., Warszawa 2007.
Google Scholar
Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu, online: http://niematerialne.nid.pl/Dziedzictwo_niematerialne/Krajowa_inwentaryzacja/Krajowa_lista_NDK/ [dostęp: 6.03.2019]
Google Scholar
Różycki A., Notatki z podróży po Polsce, „Konteksty Polska Sztuka Ludowa” 1994, nr 3/4.
Google Scholar
Słownik języka polskiego PWN, online: https://sjp.pwn.pl/sjp/esy-floresy;2557107.html [dostęp: 6.03.2019]
Google Scholar
Smoleń W., Ilustracje świąt kościelnych w polskiej sztuce, Wyd. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1987.
Google Scholar
Smolińska T., Contemporary Ritual Spectacles In the Streets of Polish Cities, “Slovak Ethnology / Slovenský národopis” 2015, nr 2(63).
Google Scholar
Smyk K., Choinka w kulturze polskiej. Symbolika drzewka i ozdób, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2009.
Google Scholar
Smyk K., Kwietne dywany na Boże Ciało w przekazach mieszkańców parafii Spycimierz, „Twórczość Ludowa” 2018, nr 3–4.
Google Scholar
Smyk K., Obrzęd jako tekst kultury – rewizja metodologii w świetle nowych definicji (na przykładzie procesji Bożego Ciała z kwietnymi dywanami w Spycimierzu), w druku.
Google Scholar
Smyk K., Od chaosu do kosmosu. Droga jako organizator ładu świata, [w:] Wszechświat, bezład, pustka, red. M. Czapiga, K. Konarska, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2014.
Google Scholar
Smyk K., Potoczne wyobrażenie świętości. Aspekt postaci, [w:] Język nasz ojczysty w sferze życia rodzinnego, red. B. Taras, V. Kochmańska, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2016.
Google Scholar
Smyk K., Sakralne wymiary drogi, drogi, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 2012, nr 17, Sacrum w krajobrazie, red. S. Bernat, M. Flaga, Sosnowiec.
Google Scholar
Tillich P., Symbol religijny, przeł. M.B. Fedewicz, [w:] Symbole i symbolika, wybrał i wstępem opatrzył M. Głowiński, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1991.
Google Scholar
Tomaszczuk A., Kwietny kobierzec. O obchodach święta Bożego Ciała w Spycimierzu, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2004, nr 1–2, s. 213–220.
Google Scholar
Turner V., Proces rytualny. Struktura i antystruktura, przeł. E. Dżurak, Wyd. PIW, Warszawa 2010.
Google Scholar
Wójcicka M., Tekst kultury jako struktura i proces, [w:] Tekst – kontekst – intertekst, red. O. Kielak, A. Kowalska, J. Szadura, Polihymnia, Lublin 2013.
Google Scholar
Zowczak M., Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Wrocław 2000.
Google Scholar
Żółkiewski S., Tekst kultury: studia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988.
Google Scholar
Żyłko B., Kultura i znaki. Semiotyka stosowana w szkole tartusko-moskiewskiej, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2011.
Google Scholar
Żyłko B., Semiotyka kultury. Szkoła tartusko-moskiewska, Słowo/Obraz terytoria, Gdańsk 2009.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
