Wpływ osadnictwa ludzkiego na roślinność Borów Tucholskich na podstawie badań palinologicznych
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.16.29Abstrakt
Prace nad tą tematyką prowadzono w ramach programu R 111-15 „Procesy ekologiczne wewnątrz wybranych jednostek krajobrazowych i ich bilans energetyczny”, kierowanego przez prof. Ryszarda Bohra z Instytutu Biologii UMK w Toruniu, a od 1986 r. kontynuowano w centralnym programie 04.10.01.
W powyższych badaniach uczestniczą szwedzcy i polscy specjaliści. Analizami objęto kilka jezior na terenie Borów Tucholskich: Suszek, Mały Suszek, Kęsowo. Wyniki korelowano z wszechstronnym opracowaniem osadów jeziora Wielkie Gacno, opublikowanym w 1981 r. przez M. Hjelmroos-Ericsson. W obecnie analizowanych osadach nieco słabiej niż w Wielkim Gacnie wyróżniają się pierwsze trzy fazy ożywionego osadnictwa. Przypuszczalnie fazę drugą i trzecią można łączyć z działalnością społeczności neolitycznych, prawdopodobnie kultury pucharów lejkowatych. Intensywniejsze zmiany szaty roślinnej przypisano działalności grup ludzkich wczesnych faz epoki brązu i łączono z wyróżnianymi archeologicznymi pozostałościami charakterystycznymi dla kultury iwieńskiej (ewentualnie też – mniej licznymi kultury przedłużyckiej). Po zaobserwowanej przerwie w intensywnym wykorzystywaniu środowiska kolejną fazę osadniczą można łączyć z gospodarką ludności z cyklu łużycko-pomorskiego. W odpowiadających jej poziomach pyłkowych, prócz roślin świadczących o stosowaniu hodowli zwierząt, występują pyłki zbóż potwierdzające uprawę roli. Wymienione typy gospodarki: hodowla zwierząt i uprawa roli od tego okresu stale potwierdzane są przez wskaźniki roślinne, choć zmienia się ich natężenie. Faza szósta wzmożonej intensywności osadniczej łączona jest z działalnością ludności kultury wielbarskiej, natomiast siódma odpowiada czasowo trwaniu osadnictwa wczesnośredniowiecznego i okresów następnych. Poczynając od wczesnego średniowiecza w spektrach pyłkowych rośliny wskaźnikowe nieprzerwanie odzwierciedlają gospodarczą działalność grup ludzkich na terenie Borów Tucholskich.
Pobrania
Bibliografia
Bagniewski Z., 1987, Mezolityczne społeczności myśliwsko-rybackie południowej części Pojezierza Kaszubskiego, „Acta Universitatis Wroclaviensis”, nr 901, Studia Archeologiczne, t. 17.
Google Scholar
Berglund B. E., 1969, Vegetation and human influence in South Scandinavia during Prehistoric time, „Oikos” Suppl., vol. 12, p. 9-28.
Google Scholar
Berglund В. E.. 1988, The Cultural Landscape during 6000 Years in South Sweden – An Interdisciplinary Project, [in:] The Cultural Landscape Past, Present and Future, eds. H. H. Birks, H. J. B. Birks, P. E. Кaland, D. Мое, Cambridge Univ. Press, p. 241 254.
Google Scholar
Dąbrowski J. (ed.), 1981. Woryty – studium archeologiczno-przyrodnicze zespołu osadniczego kultury łużyckiej, Wroclaw.
Google Scholar
Godlowski K., Kozłowski J., 1985, Historia starożytna ziem polskich. Warszawa.
Google Scholar
Grzelakowska E„ 1989, Środowiskowe uwarunkowania osadnictwa pradziejowego i wczesnośredniowiecznego w północnej części Borów Tucholskich, „Acta Universitatis Lodziensis" 1989, Folia archaeologica, z. 11.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6034.11
Hjelmroos-Ericsson M., 1981, The post-glacial development o f Lake Wielkie Gacno NW Poland. The human impact on the vegetation – recorded by means of pollen analysis and C 14 dating, „Acta Palaeobotanica” vol. 22, no. 2, p. 129-144.
Google Scholar
Hjelmroos-Ericsson M., 1982, Tlie holocene development of Lake Wielkie Gacno NW Poland. A palaeoecological study (Preliminary results), „Acta Palaeobotanica", vol. 22, no. 1, p. 23 46.
Google Scholar
Klichowska M., 1962, Odciski zbóż i roślin strączkowych na ceramice kultury pomorskiej, „Przegląd Archeologiczny”, t. 14, p. 142-152.
Google Scholar
Klichowska M.. 1968, Znaleziska zbóż na terenie ziem polskich od neolitu do X II w. n.e., „Kwartalnik Historyczny Kultury Materialnej", t. 4, p. 678-679.
Google Scholar
Kmieciński J., 1968, O sposobach ustalania chronologii prahistorycznej orki w Odrach w pow. chojnickim, „Acta Archaeologica Lodziensia", nr 17, p. 73 76.
Google Scholar
Kostrzewski J., 1966, Pradzieje Pomorza, Wrocław.
Google Scholar
Kowalczyk M., 1986, Raciąż – średniowieczny gród i kasztelania na Pomorzu w świetle źródeł archeologicznych i pisanych, „Archaeologia Baltica", vol. 6.
Google Scholar
Łuka L. J., 1966, Kultura wschodniopomorska na Pomorzu Gdańskim, Wrocław, 45-46.
Google Scholar
Miotk-Szpiganowicz, G., 1988, The history of the vegetation of Bory Tucholskie and the role of man in the light of palinological investigations, Gdańsk, manuscript.
Google Scholar
Pawlikowski M., et al., 1982, Woryty near Gietrzwałd, Olsztyn Lake District. NE Poland – vegetational history and lake development during the last 12000 years, „Acta Palaeobotanica", vol. 22, no. 1, p. 85-116.
Google Scholar
Walenta K., in print. The Leśno settlement complex against the background of the Bruska Island settlement microregion, „Archaeologia Interregionalis UJ”.
Google Scholar
Welinder S., 1985, Comments on Early Agriculture in Scandinavia, Norw. Arch. Rev., vol. 18, no. 1-2. p. 94-96
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/00293652.1985.9965414
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
