W fabryce, w Łodzi, w mieście. Rekonstruowanie przemysłowej przeszłości miejsca
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.34.10Słowa kluczowe:
dziedzictwo przemysłowe, badania etnograficzne, badania archeologiczne, miejskie narracje, Łódź, Monopol Wódczany w Łodzi, MonopolisAbstrakt
W artykule omówiony zostaje interdyscyplinarny projekt badawczy (2014–2016) dotyczący dziedzictwa przemysłowego Łodzi, na przykładzie dawnego Monopolu Wódczanego, dzisiaj adaptowanego do nowych funkcji kulturalno-usługowych. Celem badań etnograficznych i archeologicznych było zebranie przekazów ustnych oraz artefaktów, nie tylko dokumentujących historię fabryki, lecz również przedstawiających zawodowe biografie pracowników, czyli osób, których życie splecione było z działalnością przedsiębiorstwa. Dzięki takiemu założeniu, badaczom udało się zrekonstruować przemysłową przeszłość miejsca na podstawie wspomnień, zgromadzonych przedmiotów oraz kwerend archiwalnych. Autorka opisuje ideę, metodologię oraz rezultaty projektu, wykorzystując jako kontekst analityczny pojęcia dziedzictwa przemysłowego i miejskich narracji.
Pobrania
Bibliografia
Archaeologies of the Contemporary Past (2001), V. Buchli, G. Lucas (ed.), Routledge, London–New York.
Google Scholar
Beaurogard R.A. (2005), From Place to Site: Negotiating Narrative Complexity, [in:] A Kahn, C. Burns (ed.), Site Matters, Routledge, New York, p. 39–58.
Google Scholar
Certeau de M. (2008), Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar
Charmaz K. (2009), Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Giedymin J. (1964), Problemy, założenia, rozstrzygnięcia. Studia nad logicznymi podstawami nauk społecznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Oddział w Poznaniu, Poznań.
Google Scholar
Halbwachs M. (2008), Społeczne ramy pamięci, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Huyssen A. (2003), Present Past. Urban Palimpsest and the Politics of Memory, Stanford University, Stanford.
Google Scholar
Joint ICOMOS – TICCIH Principles for the Conservation of Industrial Heritage Sites, Structures, Areas and Landscapes (2011), https://www.icomos.org/Paris2011/GA2011_ICOMOS_TICCIH_joint_principles_EN_FR_final_20120110.pdf.
Google Scholar
Kajzer L. (1996), Wstęp do archeologii historycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Karpińska G.E. (2004), Miasto wymazywane: historia łódzkiego przypadku, “Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, 8, p. 165–178.
Google Scholar
Karpińska G.E., Krupa-Ławrynowicz A., Ławrynowicz O. (2018), Monopol Wódczany w Łodzi. Miejsce opowiedziane, Instytut Archeologii UŁ; Virako Sp. z o.o., Łódź.
Google Scholar
Kaźmierska K. (1997), Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne, [in:] M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek (ed.), Biografia a tożsamość narodowa, Katedra Socjologii Kultury Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, p. 35–44.
Google Scholar
Kaźmierska K. (2004), Wywiad narracyjny jako jedna z metod w badaniach biograficznych, “Przegląd Socjologiczny”, 53, p. 71–96.
Google Scholar
Kobiałka D. (2015), Biografia rzeczy jako sposób interpretowania roli i znaczenia dziedzictwa, [in:] M. Kępski (ed.), Z rzeką w tle. Biografia Śluzy Katedralnej / Framed by the River. The Biography of the Cathedral Lock, Centrum Turystyki Kulturowej Trakt, Poznań, p. 44–49.
Google Scholar
Kobiałka D. (2017), Kufer pełen wspomnień: (auto)biograficzne podejście do dziedzictwa, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, 32, p. 191–213, https://doi. org/10.18778/0208-6034.32.08
Google Scholar
Kronenberg M. (2009), Rozwój miejskiej przestrzeni turystycznej opartej na dziedzictwie przemysłowym, “Prace Geograficzne”, 121, p. 191–198.
Google Scholar
Krupa-Ławrynowicz A., Ławrynowicz O. (2012), Wyrzucana codzienność. Antropolog z archeologiem rozmawiają o śmieciach, [in:] M. Sztandara (ed.), Brud. Idee – dylematy –sprawy, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, p. 139–154.
Google Scholar
Lofland J., Snow D.A., Anderson L., Lofland L.H. (2009), Analiza układów społecznych. Przewodnik metodologiczny po badaniach jakościowych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar
Michałowska M. (2014), Narracje, [in:] E. Rewers (ed.), Kulturowe studia miejskie. Wprowadzenie, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa, p. 223–262.
Google Scholar
Rewers E. (2005), Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Universitas, Kraków.
Google Scholar
Rokuszewska-Pawełek A. (2002), Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Schütze F. (2012), Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne, [in:] K. Kaźmierska (ed.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, Nomos, Kraków, p. 141–278.
Google Scholar
Sławek T. (2010), Miasto. Próba zrozumienia, [in:] E. Rewers (ed.), Miasto w sztuce – sztuka miasta, Universitas, Kraków, p. 17–70.
Google Scholar
Słodczyk J. (2003), Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Google Scholar
Stefański K. (2016), Narodziny miasta. Architektura i rozwój przestrzenny Łodzi do 1914 roku, Wydawnictwo Jacek Kusiński, Łódź.
Google Scholar
Turner V. (2010), Proces rytualny. Struktura i antystruktura, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Walczak B.M. (2014), Opracowanie naukowo-historyczne wraz z oceną wartości kulturowych zespołu poprzemysłowego zakładów przemysłu spirytusowego „Monopol Wódczany” w Łodzi, Łódź (mps w arch. Virako Sp. z o.o.).
Google Scholar
Zalewska A.I. (2016), Archeologia czasów współczesnych w Polsce. Tu i teraz, [in:] A.I. Zalewska (ed.), Archeologia współczesności. Pierwszy Kongres Archeologii Polskiej, vol. I, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Warszawa, p. 21–39.
Google Scholar
Zeidler-Janiszewska A. (1997), Słowo wstępne, [in:] A. Zeidler-Janiszewska (ed.), Pisanie miasta – czytanie miasta, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań, p. 7–10.
Google Scholar
Zukin S. (1995), The Cultures of Cities, Blackwell, Oxford.
Google Scholar
http://baedekerlodz.blogspot.com (access 25 V 2017
Google Scholar
http://www.monopolis.pl (access 10 IX 2019)
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
