Problem militarnej funkcji toporów późnośredniowiecznych wojowników Wielkiego Stepu

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6034.36.11

Słowa kluczowe:

wojownicy Wielkiego Stepu, późne średniowiecze, topory, broń

Abstrakt

Topory późnośredniowiecznych koczowników Wielkiego Stepu nie doczekały się jak dotąd większej uwagi badaczy. Informacje o nich są skąpe. Nie ma żadnych ikonograficznych wizerunków. Jedynie Jan de Plano Carpini napisał w swoim tekście, że Mongołowie używali toporów do zabijania jeńców. W tekstach mongolskich znajduje się informacja, że były one używane jako narzędzia pomocnicze podczas wypraw wojennych. Istnieje kilka zabytków archeologicznych, które czasami uważane są za topory nomadów. Ich bliższa ocena jest jednak w tym względzie negatywna. Dla późnośredniowiecznych wojowników Wielkiego Stepu topory nie stanowiły ważnej broni.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Altyn urda khezinelere. Sokrovishcha Zolotoy Ordy. The Treasures of the Golden Horde (2000), Gosudarstvennyy Ermitazh, Sankt-Peterburg (Алтын урда хэзинэлэре. Сокровища Золотой Орды. The Treasures of the Golden Horde (2000), Государственный Эрмитаж, Санкт-Петербург).
Google Scholar

Aseev I.V., Kirilov I.I., Kovychev Ye.V. (1984), Kochevniki Zabaykal’ya v epokhu Srednevekovya (po materyalam pogrebeniy), Izdatelstvo Nauka, Novosibirsk (Асеев И.В., Кирилов И.И., Ковычев Е.В. (1984), Кочевники Забайкалья в эпоху Средневековя (по матерялам погребений), Издателство Наука, Новосибирск).
Google Scholar

Bobrov L.A., Khudyakov Yu.S. (2008), Vooruzheniye i taktika kochevnikov Tsentral’noy Azii i Yuzhnoy Sibiri v epokhu pozdnego srednevekov’ya i rannego novogo vremeni (XV – pervaya polovina XVIII v.), Slaviya, Sankt-Peterburg (Бобров Л.А., Худяков Ю.С. (2008), Вооружение и тактика кочевников Центральной Азии и Южной Сибири в эпоху позднего средневековья и раннего нового времени (XV – первая половина XVIII в.), Славия, Санкт-Петербург).
Google Scholar

Damdinsuren A. (1990), Mongolyn zevsgijn tovč tuuch, Улсын Хэвлэлийн Газар, Ulaanbaatar.
Google Scholar

Dostál B. (1966), Slovanská pohřebiště ze střední doby hradištni na Moravě, Academia, Praha.
Google Scholar

Głosek M. (1996), Późnośredniowieczna broń obuchowa w zbiorach polskich, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa–Łódź.
Google Scholar

Gorbunov V.V., Tishkin A.A. (1998), Vooruzhenniye naseleniya lesostepnogo Altaya v mongolskoye vremya (XIII–XIV vv.), [w:] A.N. Kirpichnikov (red.), Voyennaya arkheologiya. Oruzhiye i voyennoye delo v istoricheskoy i sotsiap‘noy perspektive, Sankt-Peterburg, s. 262–266 (Горбунов В.В., Тишкин А.А. (1998), Вооруженние населения лесостепного Алтая в монголское время (XIII–XIV вв.), [w:] А.Н. Кирпичников (red.), Военная археология. Оружие и военное дело в исторической и социапьной перспективе, Санкт-Петербург, s. 262–266).
Google Scholar

Jan di Piano Carpini (1993), Historia Mongołów, [w:] J. Strzelczyk (red.), Spotkanie dwóch światów. Stolica Apostolska a świat mongolski w połowie XIII wieku. Relacje powstałe w związku z misją Jana di Piano Carpiniego do Mongołów, Wydawnictwo Abos, Poznań.
Google Scholar

Jasiński T. (1988), Przerwany hejnał, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa.
Google Scholar

Jotov V. (2004), Vaorazhenieto i snaryazhenieto ot balgarskoto srednovekovie (VII–XI vek), Knigoisdatelstvo ZOGRAF, Izdatelstvo Abagar, Varna (Йотов В. (2004), Въоръжението и снаряжението от българскотo средновековие (VII–XI век), Книгоисдателство ЗОГРАФ, Издателство Абагар, Варна).
Google Scholar

Khalikov A.Kh. (1985), Kul’tura Bilyara. Bulgarskiye orudiya truda i oruzhiye X–XIII vv., Izdatelstvo Nauka, Moskva (Халиков А.Х. (1985), Культура Биляра. Булгарские орудия труда и оружие X–XIII вв., Издателство Наука, Москва).
Google Scholar

Khudyakov Yu.S. (1991), Vooruzheniye tsentrap’noaziatskikh kochevnikov v epokhu rannego i razvitogo srednevekov’ya, Izdatelstvo Nauka, Novosibirsk (Худяков Ю.С. (1991), Вооружение центрапьноазиатских кочевников в эпоху раннего и развитого средневековья, Издателство Наука, Новосибирск).
Google Scholar

Kirpichnikov A.N. (1966), Drevnerusskoye oruzhiye. Vyp. 2. Kop’ya, sulitsy, boyevyye topory, bulavy, kisteni IX–XIII vv., „Arkheologiya SSSR. Svod arkheologicheskikh istochnikov”, E1–36, Leningrad (Кирпичников А.Н. (1966), Древнерусское оружие. Вып. 2. Копья, сулицы, боевые топоры, булавы, кистени IX–XIII вв., „Археология СССР. Свод археологических источников”, Е1–36, Ленинград).
Google Scholar

Kiselev S.V., Merpert N.Ya. (1965), Zheleznyye i chugunnyye izdeliya iz Kara-Koruma, [w:] Drevnemongol’skiye goroda, Izdatelstvo Nauka, Moskva, s. 188–215 (Киселев С.В., Мерперт Н.Я. (1965), Железные и чугунные изделия из Кара-Корума, [w:] Древнемонгольские города, Издателство Наука, Москва, s. 188–215).
Google Scholar

Kotowicz P.N. (2014), Topory wczesnośredniowieczne z ziem polskich. Katalog źródeł, Mitel, Rzeszów.
Google Scholar

Kotowicz P.N. (2018), Early Medieval Axes from the Territory of Poland, Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
Google Scholar

Kotowicz P., Michalak A. (2007), Late Medieval Battle-Axes with Tangs from the Polish Lands. A Component of Tatar or Local Weaponry?, „Fasciculi Archaeologiae Historicae”, 20, s. 9–21.
Google Scholar

Kulakov V.I. (1990), Drevosti prussov VI–XIII vv., Moskva (Arkheologiya SSSR. Svod arkheologicheskikh istochnikov, G1–9) (Кулаков В.И. (1990), Древости пруссов VI–XIII вв., Москва (Археология СССР. Свод археологических источников, G1–9)).
Google Scholar

Nadolski A. (1954), Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku, Zakład im. Ossolińskich we Wrocławiu, Łódź–Wrocław.
Google Scholar

Paulsen P. (1939), Axt und Kreuz bei den Nordgermanen, Ahnenerbe-Stiftung-Verlag, Berlin.
Google Scholar

Pletneva S.A. (1981), Ranniye bolgary na Volge, [w:] S.A. Pletneva (red.), Stepi Yevrazii v epokhu srednevekovya, Arkheologiya SSSR, Moskva, s. 77–79 (Плетнева С.А. (1981), Ранние болгары на Волге, [w:] С.А. Плетнева (red.), Степи Евразии в эпоху средневековя, Археология СССР, Москва, s. 77–79).
Google Scholar

Ruttkay A. (1976), Waffen und Reiterausrüstung des. 9 bis zur ernsten Hälfte des 14. Jahrhunderts in der Slowakei, (II), „Slovenská Archeológia”, 24.2, s. 245–395.
Google Scholar

Siedlak A. (1961), Badania archeologiczne w 720 rocznicę bitwy pod Legnicą, „Z otchłani wieków”, 3, s. 203–209.
Google Scholar

Solov‘yev A.I. (1987), Voyennoye delo korennogo naseleniya Zapadnoy Sibiri, Izdatelstvo Nauka, Novosibirsk (Соловьев А.И. (1987), Военное дело коренного населения Западной Сибири, Издателство Наука, Новосибирск).
Google Scholar

Strzyż P. (2006), Uzbrojenie we wczesnośredniowiecznej Małopolsce, „Acta Archaeologica Lodziensia”, 52, s. 7–272.
Google Scholar

Świętosławski W. (1996), Uzbrojenie koczowników Wielkiego Stepu w czasach ekspansji Mongołów (XII–XIV w.), „Acta Archaeologica Lodziensia”, 40, s. 7–114.
Google Scholar

Świętosławski W. (2002), The Organization of the Mongols’ War Expeditions in the Twelfth and Thirteenth Centuries, „Fasciculi Archaeologiae Historicae”, 25, s. 33–38.
Google Scholar

Świętosławski W. (2008), Wyposażenie późnośredniowiecznych wojowników Wielkiego Stepu, „Acta Archaeologica Lodziensia”, 54 (= W. Świętosławski (red.), Nie tylko broń. Niemilitarne wyposażenie wojowników w starożytności i średniowieczu), s. 145–159.
Google Scholar

Świętosławski W. (2014), Topór z wizerunkiem tura z grobu w Olen’-Kolodez’ nad Donem – łup ze środkowej Europy, „Gdańskie Studia Archeologiczne”, 4, s. 33–43.
Google Scholar

Tajna historia Mongołów (1970), tłum. S. Kałużyński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

The Texts and Versions of John de Plano Carpini and William de Rubruquis as Printed for the First Time by Hakluyt in 1598 Together with Some Shorter Pieces (1903), wyd. C. R. Beazley, London.
Google Scholar

Wolski K. (2008), Polskie pola bitew w świetle archeologii, Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW Grzegorz Wawoczny, Racibórz.
Google Scholar

Yefimov K.Yu. (1999), Zolotoordynskiye pogrebeniya iz mogil’nika „Olen’-Kolodez’”, „Donskaya arkheologiya”, 3–4, s. 93–107 (Ефимов К.Ю. (1999), Золотоордынские погребения из могильника „Olen’-Kolodez’”, „Донская археология”, 3–4, s. 93–107).
Google Scholar

Yefimov K.Yu. (2000), Zolotoordynskiye pogrebeniya iz mogil’nika „Olen’-Kolodez’”, „Rossiyskaya arkheologiya”, 1, s. 167–182 (Ефимов К.Ю. (2000), Золотоордынские погребения из могильника „Olen’-Kolodez’”, „Российская археология”, 1, s. 167–182).
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2021-12-30

Jak cytować

Świętosławski, W. (2021). Problem militarnej funkcji toporów późnośredniowiecznych wojowników Wielkiego Stepu. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica, (36), 225–236. https://doi.org/10.18778/0208-6034.36.11

Numer

Dział

Articles