Zwierzęta w gospodarce społeczności kultury strzyżowskiej – przykład osady w Horodle (stan. 11), pow. hrubieszowski, woj. lubelskie

Joanna Piątkowska-Małecka; Anna Hyrchała; Olha Synkovska; Anna Mucha

doi:10.18778/0208-6034.40.19

Autor

Joanna Piątkowska-Małecka Uniwersytet Warszawski, Wydział Archeologii https://orcid.org/0000-0002-2269-2736
Anna Hyrchała Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych i Sztuki https://orcid.org/0000-0001-8749-1583
Olha Synkovska Uniwersytet Warszawski, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych https://orcid.org/0009-0003-7053-0269
Anna Mucha Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych i Sztuki https://orcid.org/0000-0002-1525-3495

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6034.40.19

Słowa kluczowe:

wczesna epoka brązu, kultura strzyżowska, szczątki kostne, gospodarka, hodowla, łowiectwo

Abstrakt

Celem pracy jest podsumowanie stanu wiedzy na temat znaczenia zwierząt w życiu społeczności kultury strzyżowskiej zamieszkujących we wczesnej epoce brązu (2000/1950–1600 p.n.e.) obszary wschodniej części Wyżyny Lubelskiej i południowo-wschodniej Wyżyny Wołyńskiej. Uwzględniono dotychczasowe wyniki analiz zwierzęcych szczątków kostnych z osad tej kultury, jak również zaprezentowano wyniki nowych badań archeologicznych i archeozoologicznych przeprowadzonych na stanowisku nr 11 w Horodle. Podstawą gospodarowania zwierzętami była hodowla gatunków domowych, głównie zwierząt przeżuwających (bydło, owca i koza), w mniejszym stopniu świni. Użytkowano także konie, których szczątki częściej i liczniej występowały na osadach zlokalizowanych we wschodniej części zasięgu kultury strzyżowskiej. W niewielkim stopniu hodowlę uzupełniano łowiectwem ssaków dzikich (jeleń, sarna, dzik) i ptaków (cyranka, gęś) oraz rybołówstwem (szczupak, ryby z rodziny karpiowatych).

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bargieł B. (1991), Badania nad I okresem epoki brązu na Lubelszczyźnie, [w:] J. Gurba (red.), Schyłek neolitu i wczesna epoka brązu w Polsce środkowowschodniej. (Materiały z konferencji), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin (Lubelskie Materiały Archeologiczne, 6), s. 103–113.
Google Scholar

Bargieł B. (2006), Kultura strzyżowska w świetle znalezisk grobowych, „Wiadomości Archeologiczne”, 58, s. 65–99.
Google Scholar

Cnotliwy E. (1999), Wczesnośredniowieczne przedmioty z poroża i kości z Kruszwicy na Kujawach, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia Archeologiczne”, 32, s. 153–241.
Google Scholar

Driesch von den A. (1976), A guide to the measurement of animal bones from archaeological sites as developed by the Institut für Palaeoanatomie, Domestikationsforschung und Geschichte der Tiermedizin of the University of Munich, Peabody Museum of Archaeology and Ethnology, Harvard (Peabody Museum Bulletin, 1).
Google Scholar

Fock J. (1966), Metrische Untersuchungen an Metapodien einiger europaischer Rinderassen (M. Sc. Dissertation, University of Munich).
Google Scholar

Gardawski A. (1959), Plemiona kultury trzcinieckiej w Polsce, „Materiały Starożytne”, 5, s. 7–189.
Google Scholar

Gifford-Gonzales D. (2018), An Introduction to Zooarchaeology, Springer, Santa Cruz, https://doi.org/10.1007/978-3-319-65682-3
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-65682-3

Głosik J. (1961), Osada kultury ceramiki sznurowej w Strzyżowie, pow. Hrubieszów, w świetle badań w latach 1935–37 i 39, „Materiały Starożytne”, 7, s. 111–163.
Google Scholar

Głosik J. (1968), Kultura strzyżowska, „Materiały Starożytne”, 11, s. 7–114.
Google Scholar

Gurba J. (1956), Osada kultury ceramiki sznurowej w miejscowości Krasnystaw, „Wiadomości Archeologiczne”, 23.1, s. 112.
Google Scholar

Howard M.M. (1963), The metrical determination of the metapodials and skulls of cattle, [w:] A.E. Mourant, F.E. Zeuner (red.), Man and cattle, Royal Anthropological Institute, London (Occasional Paper, 18), s. 91–100.
Google Scholar

Hyrchała A. (2015), Wojownik i księżniczka z Rogalina – nowy rozdział w dziejach badań nad kulturą strzyżowską, [w:] A. Hyrchała, B. Bartecki (red.), Wojownik i księżniczka. Archeologia – medycyna sądowa – sztuka, Muzeum im. ks. St. Staszica, Hrubieszów, s. 52–79.
Google Scholar

Hyrchała A. (2021), Igranie z ogniem – rytuały pogrzebowe kultury strzyżowskiej na przykładzie wybranych pochowków z cmentarzyska w Rogalinie, „Przegląd Archeologiczny”, 69, s. 63–83, https://doi.org/10.23858/PA69.2021.1857
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.23858/PA69.2021.1857

Hyrchała A., Pyżewicz K., Bartecki B. (2022), Flint sickles from graves of the Strzyżów culture in the light of use-wear analysis, „Sprawozdania Archeologiczne”, 74.1, s. 485–499, https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.1.3017
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.1.3017

Jaworski K. (1990), Wyroby z kości i poroża w kulturze wczesnośredniowiecznego Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu, Volumen, Wrocław–Warszawa.
Google Scholar

Kadrow S. (2001), U progu nowej epoki. Gospodarka i społeczeństwo wczesnego okresu epoki brązu w Europie Środkowej, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Oddział, Kraków.
Google Scholar

Kolda J. (1936), Srovnávaci anatomie zviřat domácich sezřetelem k anatomii člověka, nakład własny, Brno.
Google Scholar

Koman W., Niedźwiedź J. (1998), Badania ratownicze na wielokulturowych stanowiskach nr 11 i 12 w Jankach Dolnych, woj. zamojskie, „Archeologia Polski Środkowowschodniej”, 3, s. 86–92.
Google Scholar

Kondracki J. (2001), Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Lasota-Moskalewska A. (1980), Morphotic changes of domestic cattle skeleton from the neolithic age to the beginning of the iron age, „Wiadomości Archeologiczne”, 45, s. 119–163.
Google Scholar

Lasota-Moskalewska A. (2008), Archeozoologia. Ssaki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Google Scholar

Lutnicki W. (1972), Uzębienie zwierząt domowych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Kraków.
Google Scholar

Lyman R.L. (1994), Vertebrate Taphonomy, Cambridge University Press, Cambridge, https://doi.org/10.1017/CBO9781139878302
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139878302

Matolsci J. (1970), Historische Erforschung der Körperdrösse des Rindes auf Grund von ungarischem Knochenmaterial, „Zeitschrift für Tierzüchtung und Züchtungsbiologie”, 87, s. 89–137, https://doi.org/10.1111/j.1439-0388.1970.tb01330.x
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1439-0388.1970.tb01330.x

Niedźwiedź J. (1999), Trzeci sezon badań na stanowisku wielokulturowym w Jankach Dolnych stan. 11, pow. Hrubieszów, „Archeologia Polski Środkowowschodniej”, 4, s. 67–71.
Google Scholar

Niedźwiedź J., Panasiewicz W. (1994), Wyniki nadzorów archeologicznych na osadzie wielokulturowej w Hrubieszowie-Podgórzu stan. 5, [w:] Sprawozdania z badań archeologicznych w województwie zamojskim w 1993 roku, Muzeum Okręgowe, Zamość, s. 52–58.
Google Scholar

Niedźwiedź J., Panasiewicz W. (1995), Badania na osadzie wielokulturowej w Gródku nad Bugiem stan. 6, [w:] Sprawozdania z badań archeologicznych w województwie zamojskim w 1994 roku, Muzeum Okręgowe, Zamość, s. 15–18.
Google Scholar

Nowak E. (1968), Analiza materiałów pochodzenia zwierzęcego z osady kultury strzyżowskiej w Strzyżowie, pow. Hrubieszów, „Materiały Starożytne”, 2, s. 124–128.
Google Scholar

Ochrimenko G., Skliarenko N., Lokajczuk S. (2017), Strzyżowska kultura – istoryko-kulturologichnyj ta mysteckyj aspekty, Weża-Druk, Luck.
Google Scholar

Podkowińska Z. (1936), Wykopaliska w Strzyżowie, prowadzone w lecie 1935 roku, „Z Otchłani Wieków”, 11, s. 72–77.
Google Scholar

Podkowińska Z. (1960), Badania w Strzyżowie, pow. Hrubieszów, woj. Lublin, w latach 1935–1937 oraz 1939, „Archeologia Polski”, 5.1, s. 39–80.
Google Scholar

Reder J. (2007), Środowiskowe uwarunkowania rozwoju osadnictwa i gospodarki społeczności pradziejowych południowo-wschodniej Lubelszczyzny, [w:] E. Banasiewicz-Szykuła (red.), Pradzieje południowo-wschodniej Lubelszczyzny, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków; Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie, Lublin (Skarby z Przeszłości), s. 5–21.
Google Scholar

Reitz E.J., Wing E.S. (2008), Zooarchaeology, Cambridge University Press, New York, https://doi.org/10.1017/CBO9780511841354
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511841354

Sulimirski Т. (1957–1959), Polska przedhistoryczna, cz. 2, Polski Uniwersytet na Obczyźnie, Londyn, s. 84–257.
Google Scholar

Svesznikov I. (1990), Strzyżowskaja kultura, [w:] A.P. Czernysz (red.), Archeologia Prykarpattia, Wołyni i Zakarpattia (Eneolit, bronza, rannieje żelezo), Nauk. Dumka, Kyiv, s. 68–74.
Google Scholar

Szabała J. (2017), Ewolucja agrarnogo wyrobnyctwa na Wołyni w epochu midzi ta bronzy, Litopys Wołyni, „Wseukraińskyj naukowyj czasopys”, 18, s. 15–20.
Google Scholar

Ślusarski Z., Ślusarska-Polańska M. (1989), Badania stanowisk kultury strzyżowskiej w Raciborowicach-Kolonii, woj. Chełm w latach 1956, 1958 i 1959, „Sprawozdania Archeologiczne”, 40, s. 167–196.
Google Scholar

Taras H. (2007), Na przedpolu świata pontyjskiego – osadnictwo kultury strzyżowskiej (2000/1950–1600 przed Chr.), [w:] E. Banasiewicz-Szykuła (red.), Pradzieje południowo-wschodniej Lubelszczyzny, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków; Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie, Lublin (Skarby z Przeszłości), s. 85–105.
Google Scholar

Tkacz V. (2010), Poselennia strzyżowskoji kultury Rowańci-Gnidavska Girka (za materialami z rozkopu 12), „Wołyno-Podilśki archeologiczni studiji”, 3, s. 109–117.
Google Scholar

Zakościelna A., Gurba J. (1996), Badania cmentarzysk kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej na Grzędzie Horodelskiej, „Archeologia Polski Środkowowschodniej”, 1, s. 9–16.
Google Scholar