Broń drzewcowa z badań podwodnych na reliktach mostu przy słowiańskim osiedlu obronnym w Olsborgu w Plön, na jeziorze Großer Plöner See, w północnych Niemczech
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.36.19Słowa kluczowe:
groty włóczni, mosty, wczesne średniowiecze, Großer Plöner See, Północne NiemcyAbstrakt
Jezioro Großer Plöner See leży między Kilonią a Lubeką, w centralnej części tzw. Szwajcarii Holsztyńskiej. Wyspowy gród Plune (Olsborg) pojawia się po raz pierwszy w informacji źródłowej kronikarza Adama Bremeńskiego w 1070 r. Przy wyspie grodowej w Olsborgu odkryto 15 grotów włóczni i oszczepów, wydobytych na niewielkiej powierzchni badanego rumowiska mostu. Zespół ten mieści się w świetle badań dendrochronologicznych w przedziale lat od końca X do końca XI w. Zważywszy jednak na informacje ze źródeł pisanych o niemieckim podboju Wagrii i zniszczenie grodu w latach 1138–1142, można domniemywać, iż również w tych latach mogły być utracone w rejonie mostu niektóre z odkrytych tam egzemplarzy broni drzewcowej.
Pobrania
Bibliografia
Adam von Bremen = Adam von Bremen, Hamburgische Kirchengeschichte, red. B. Schmeidler, Hannover–Leipzig 1917 (Scriptores Rerum Germanicarum in usum scholarum ex Monumentis Germaniae Historicis Separatim, Editi 2).
Google Scholar
Helmold = Helmolda Kronika Słowian, tłum. wg J. Matuszewski, Warszawa 1974.
Google Scholar
Anders J. (2007), Die slawenzeitlichen Flussfunde Nordostdeutschland als Hinweise auf Verkehrswege, „Siedlungsforschnung. Archäologie – Geschichte – Geographie”, 25, s. 319–328.
Google Scholar
Anders J. (2013), Früh- und hochmittelalterliche Flussfunde in Norddeutschland. Das Material aus Peene, Recknitz, Tollense und Trebel und seine siedlungsgeschichtliche Einbindung, Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH, Bonn (Studien zur Archäologie Europas, 19).
Google Scholar
Arbman H. (1937), Schweden und das Karolingische Reich. Studien zu den Handelsverbindungen des 9. Jahrhunderts, Wahlström & Widstrand, Stockholm.
Google Scholar
Bleile R. (2011), Zur Funktion slawischer Inselsiedlungen im 10. Jahrhundert, [w:] F. Birmann, T. Kersting, A. Klammt (red.), Der Wandel um 1000. Beiträge der Sektion zur Slawischen Frühgeschichte der 18. Jahrestagung des Mittel- und Ostdeutschen Verbandes für Altertumsforschung in Greifswald, 23. bis 27. März 2009, Langenweissbach Beier & Beran, Langenweissbach (Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas, 60), s. 63–83.
Google Scholar
Bleile R., Müller U., Dörfler W., Huber F., Lüth P., Reese I., Wieckowska M. (2010), Funktionen von Inseln in der limnischen Kulturlandschaft Nordeutschland – Vorbericht zu einem interdisziplinären Forschungsprojekt an der Christian-Albrechts-Universität zu Kiel, „Nachrichtenblatt Arbeitskreis Unterwasserarchäologie”, 16, s. 25–29.
Google Scholar
Chudziak W., Kaźmierczak R., Niegowski J. (2011), Podwodne dziedzictwo archeologiczne Polski. Katalog stanowisk (2006–2009), Wydawnictwo Fundacji Amicus Universitatis Nicolai Copernici; Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Google Scholar
Chudziak W., Kaźmierczak R., Niegowski J. (2016), Podwodne dziedzictwo archeologiczne Polski.: Katalog stanowisk (2011–2015), Wydawnictwo Fundacji Amicus Universitatis Nicolai Copernici; Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Google Scholar
Dörfler W. (2009), Seespiegelschwankungen des Großen Plöner Sees im Lichte alter und neuer Daten, [w:] U. Müller, S. Kleingärtner, F. Huber (red.), Zwischen Nord- und Ostsee 1997–2007. Zehn Jahre Arbeitsgruppe für maritime und limnische Archäologie (AMLA) in Schleswig-Holstein, Verlag Dr. Rudolf Habelt, Bonn, s. 143–155.
Google Scholar
Fraesdorf D. (2005), Der barbarische Norden. Vorstellungen und Fremdheitskategorien bei Rimbert, Thietmar von Merseburg, Adam von Bremen und Helmold von Bosau, De Gruyter, Berlin (Orbis mediaevalis. Vorstellungswelten des Mittelalters, 5), https://doi.org/10.1524/9783050048451
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1524/9783050048451
Hollnagel A., Schoknecht U. (1956), Die Burgwallinsel bei Vipperow, Kries Röbel, „Bodendenkmalpflege in Mecklenburg”, 1954, s. 121–142.
Google Scholar
Kempke T. (1991), Starigard/Oldenburg. Hauptburg der Slawen in Wagrien. III. Die Waffen des 8.–13. Jahrhunderts, Wachholtz, Neumünster (Offa-Bücher, 73).
Google Scholar
Kempke T. (1992), Slawen in Ostholstein. Ausgrabungen in Bosau am Plöner See, [w:] Der Vergangenheit auf der Spur. Archäologische Siedlungsforschung in Schleswig-Holstein, Wachholtz, Neumünster, s. 141–165.
Google Scholar
Kola A., Wilke G. (1975), Produkcja grotów bełtów do kuszy w średniowieczu w świetle współczesnych prób eksperymentalnych, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia”, 5, s. 161–181.
Google Scholar
Müller U. (2011), Olsborg – eine Inselsiedlung um das Jahr 1000, [w:] F. Birmann, T. Kersting, A. Klammt (red.), Der Wandel um 1000: Beiträge der Sektion zur Slawischen Frühgeschichte der 18. Jahrestagung des Mittel- und Ostdeutschen Verbandes für Altertumsforschung in Greifswald, 23. bis 27. März 2009, Langenweissbach Beier & Beran, Langenweissbach (Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas, 60), s. 85–96.
Google Scholar
Müller-Wille M. (1999), Opferkulte der Germanen und Slawen, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Sttutgart (Archäologie in Deutschland. Sonderheft).
Google Scholar
Nadolski A. (1954), Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
Google Scholar
Petersen J. (1919), De norske vikingesverd. En typologisk-kronologisk studie over vikingetidens vaaben, J. Dybwad, Kristiania.
Google Scholar
Sankiewicz P. (2018), Katalog broni drzewcowej, [w:] P. Sankiewicz, A.M. Wyrwa (red.), Broń drzewcowa i uzbrojenie ochronne z Ostrowa Lednickiego, Giecza i Grzybowa, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Lednica (Biblioteka Studiów Lednickich, 1), s. 147–215.
Google Scholar
Schmidt V. (1989), Drense. Ein Hauptburg der Ukrane, Deutscher Verlag der Wissenschaften, Berlin (Beiträge Ur- und Frühgeschichte, Bezirk Rostock, Schwerin und Neubrandenburg, 22).
Google Scholar
Schuldt E. (1965), Behren-Lübchin. Eine spätslawische Burganlage in Mecklenburg, Akademie- Verlag, Berlin.
Google Scholar
Selirand J. (1975), Estnische Gruppe der nordeuropäischen Lanzenspitzen mit damasziertem Blatt, „Toimetised Eesti NSV Teadute Akad. 24. Ühiskonnatea dused”, s. 171–187.
Google Scholar
Strzyż P. (2006), Uzbrojenie we wczesnośredniowiecznej Małopolsce, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź (Acta Archaeologica Lodziensia, 52).
Google Scholar
Świątkiewicz P. (2002), Uzbrojenie wczesnośredniowieczne z Pomorza Zachodniego, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź (Acta Archaeologica Lodziensia, 48).
Google Scholar
Thunmark-Nylén L. (2006), Die Wikingerzeit Gotlands, Bd. III.1–2, Text, Almqvist & Wiksell International, Stockholm.
Google Scholar
Westphal H. (2002), Franken oder Sachsen? Untersuchungen an frühmittelalterlichen Waffen, Isensee, Oldenburg (Studien zur Sachsenforschung, 14).
Google Scholar
Westphalen P. (2002), Die Eisenfunde von Haithabu, Karl Wachholtz, Neumünster.
Google Scholar
Wilke G. (1998), Relikty osadnictwa słowiańskiego w Jeziorze Płońskim Wielkim (Großer Plöner See) w Niemczech w świetle archeologicznych badań podwodnych, [w:] H. Kόćka-Krenz, W. Łosiński (red.), Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i Sacrum. Księga jubileuszowa Z. Hilczer-Kurnatowskiej, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, s. 262–272.
Google Scholar
Wilke G. (2005), Helmolds von Bosau „pons longissimus”. Archäologische Unterwasserforschungen bei der Brückenanlagen neben der slawischen und frühdeutschen Burg Olsborg im Grossen Plöner See (Norddeutschland), „Folia Praehistorica Posnaniensia” 13/14, s. 279–292, https://doi.org/10.14746/fpp.2005.13.20
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/fpp.2005.13.20
Wilke G. (2006), Próba interpretacji podwodnych odkryć militariów przy rezydencji pierwszych Piastów na Ostrowie Lednickim, [w:] M. Dworaczyk, A.B. Kowalska, S. Moździoch, M. Rębkowski (red.), Świat Słowian wczesnego średniowiecza, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Szczecin–Wrocław, s. 443–455.
Google Scholar
Wilke G. (2009), Archäologische Unterwasserforschungen an der spätslawischen Brücke der Insel Olsborg, Kreis Plön, [w:] U. Müller, S. Kleingärtner, F. Huber (red.), Zwischen Nord-und Ostsee 1997–2007. Zehn Jahre Arbeitsgruppe für maritime und limnische Archäologie (AMLA) in Schleswig-Holstein, Verlag Dr. Rudolf Habelt, Bonn, s. 129–142.
Google Scholar
Wilke G. (2011), Najstarsze mosty zachodniosłowiańskie z międzyrzecza Łaby i Odry (VIII–X/XI wiek), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia”, 31, s. 57–125.
Google Scholar
Wilke G. (2014), Militaria – broń drzewcowa. Analiza formalno-typologiczna, [w:] A. Kola, G. Wilke (red.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. II, Mosty traktu poznańskiego (Wyniki archeologicznych badań podwodnych prowadzonych w latach 1986–2003), Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków, s. 95–134.
Google Scholar
Wilke G. (2018), Groty broni drzewcowej z Ostrowa Lednickiego, [w:] P. Sankiewicz, A.M. Wyrwa (red.), Broń drzewcowa i uzbrojenie ochronne z Ostrowa Lednickiego, Giecza i Grzybowa, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Lednica (Biblioteka Studiów Lednickich, 1), s. 33–87.
Google Scholar
Ypey J. (1982), Flügellanzen in niederländischen Sammlungen, [w:] G. Krause (red.), Vorund Frühgeschichte des unteren Niederreins. R. Stampfuss zum Gedächtnis, R. Habelt, Bonn, s. 241–267.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
