Średniowieczny miecz z Zyndranowej we wschodniej Małopolsce
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.36.06Słowa kluczowe:
Królestwo Polskie, Małopolska, Przełęcz Dukielska, późne średniowiecze, miecz, znalezisko wodneAbstrakt
W zbiorach Prywatnego Muzeum Zamkowego „Kamieniec” w Odrzykoniu przechowywany jest miecz odkryty przypadkowo w rzeczce Panna, przepływającej przez miejscowość Zyndranowa (woj. podkarpackie). Zachowany niemal w całości zabytek reprezentuje typ XVIa, 1 (1a), I1 (I1b) w klasyfikacji R.E. Oakeshotta. Na mieczu znajdują się trzy znaki: w pobliżu nasady trzpienia wybito puncą znak kowalski w kształcie litery S, umieszczonej we wklęsłym polu, a po obu stronach głowni – naprzeciw siebie – umieszczono dwa różne znaki miecznicze, inkrustowane żółtym metalem. Jeden z nich to znak rozwidlonego krzyża w podwójnym okręgu, z kolei drugi jest trudniejszy do interpretacji. Przypomina gotycką literę A, również zamkniętą w podwójnym okręgu, ale obecność pionowej kreski w domniemanej literze może wskazywać, iż mamy tutaj do czynienia z inną możliwością, np. kombinacją liter AA lub AR. Miecze analogiczne do okazu z Zyndranowej były powszechne na terenie Polski, głównie pomiędzy połową XIV a połową XV stulecia, z możliwością zawężenia tej chronologii do początków XV stulecia.
Pobrania
Bibliografia
Aleksić M. (2007), Mediaeval Swords form Southeastern Europe. Material from 12th to 15th century, Dedra, Belgrade.
Google Scholar
Alexander D.G. (1985), European Swords in the Collections of Istanbul, part 1, Swords from the Arsenal of Alexandria, „Waffen- und Kostümkunde. Zeitschrift für Gesellschaft für historische Waffen- und Kostümkunde”, 2, s. 81–118.
Google Scholar
Alexander D.G. (1987), European Swords in the Collections of Istanbul, part 2, „Waffenund Kostümkunde. Zeitschrift für Gesellschaft für historische Waffen- und Kostümkunde”, 1, s. 21–48.
Google Scholar
Anteins A. (1966), Im Ostbaltikum gefundene Schwerter mit damaszierten Klingen, „Waffen- und Kostümkunde. Zeitschrift der Gesellschaft für historische Waffen- und Kostümkunde”, 2, s. 111–125.
Google Scholar
Boeheim W. (1890), Handbuch der Waffenkunde, Verlag von E.A. Seemann, Leipzig.
Google Scholar
Bordi Z.L. (2008), Középkori kardok a Székely Nemzeti Múzeum gyűjteményeiben, „Acta Siculica”, s. 241–265.
Google Scholar
Czajkowski J. (1995), Dzieje osadnictwa historycznego na Podkarpaciu i jego odzwierciedlenie w grupach etnograficznych, [w:] J. Czajkowski (red.), Łemkowie w historii i kulturze Karpat, wyd. II, Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, Sanok, s. 27–166.
Google Scholar
Glinianowicz M., Kotowicz P.N. (2009), Dwa nieznane późnośredniowieczne miecze z południowo-wschodniej Polski, [w:] P. Kucypera P. Pudło, G. Żabiński (red.), Arma et Medium Aevum, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 182–197.
Google Scholar
Głosek M. (1973a), Próba analizy znaków na mieczach średniowiecznych ze zbiorów polskich pod kątem ich rodzimego pochodzenia, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 21.2, s. 325–332.
Google Scholar
Głosek M. (1973b), Znaki i napisy na mieczach średniowiecznych w Polsce, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Google Scholar
Głosek M. (1984), Miecze środkowoeuropejskie z X–XV w., Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Google Scholar
Głosek M. (1996), Późnośredniowieczna broń obuchowa w zbiorach polskich, Scientia – Naukowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa–Łódź.
Google Scholar
Głosek M., Kajzer L. (1976), Miecze z napisami grupy DIC w Europie Środkowej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 24.2, s. 217–248.
Google Scholar
Głosek M., Nadolski A. (1970), Miecze średniowieczne z ziem polskich, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź (Acta Archaeologica Lodziensia, 19).
Google Scholar
Hošek J., Košta J., Žákovský P. (2019), Ninth to Mid-sixteenth Century Swords from the Czech Republic in their European Context, part 1, The Finds, The Czech Academy of Sciences, Institute of Archaeology, Prague; The Czech Academy of Sciences, Institute of Archaeology, Brno; National Museum in Prague, Masaryk University in Brno, Prague–Brno.
Google Scholar
Kotowicz P.N., Glinianowicz M. (2011), Późnośredniowieczny miecz z sygnowaną głowicą z okolic Jaślisk w ziemi sanockiej, [w:] O. Ławrynowicz, J. Maik, P.A. Nowakowski(red.), Non Sensistis Gladios, Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 201–218.
Google Scholar
Krzyszowski A., Michalak A., Stępnik T. (2014), A Medieval Sword with Remains of a Scabbard Excavated in Buk in Greater Poland, „Acta Militaria Mediaevalia”, 10, s. 173–189.
Google Scholar
Kurtyka J. (1996), Południowy odcinek granicy polsko-ruskiej we wczesnym średniowieczu (przed 1340 r.) w świetle źródeł historycznych, [w:] M. Parczewski, S. Czopek (red.), Początki sąsiedztwa. Pogranicze etniczne polsko-rusko-słowackie w średniowieczu, Mitel, Rzeszów, s. 183–204.
Google Scholar
Kuśnierz J. (2010), Wybrane militaria późnośredniowieczne w zbiorach muzeów i kolekcjach prywatnych południowej Lubelszczyzny, „Acta Militaria Mediaevalia”, 6, s. 211–232.
Google Scholar
Liwoch R. (2006), Miecz ze Stogniowic, „Materiały Archeologiczne”, 36, s. 33–37.
Google Scholar
Liwoch R. (2010), Późnośredniowieczne zabytki z Krakowa Rakowic, „Materiały Archeologiczne”, 38, s. 107–126.
Google Scholar
Madyda-Legutko R., Rodzińska-Nowak J., Zagórska-Telega J. (2007), Wyniki dalszych badań na cmentarzysku kultury przeworskiej w Prusieku stan. 25, pow. Sanok, „Rocznik Przemyski. Seria Archeologiczna”, 43.2, s. 61–69.
Google Scholar
Małowiecki R. (1989), Dwa miecze z Ciechanowa, „Zapiski Ciechanowskie”, 7, s. 130–140.
Google Scholar
Marek L. (2008), Broń biała na Śląsku XIV–XV wiek, Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław (Wratislavia Antiqua, 10).
Google Scholar
Marek L. (2014), Europejski styl. Militaria z Elbląga i okolic, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław (Studia Archeologiczne, 47).
Google Scholar
Marek L. (2017), Średniowieczne uzbrojenie Europy łacińskiej jako Ars Emblematica, Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław (Wratislavia Antiqua, 22).
Google Scholar
Michalak A. (2007), „A grodzianie […] wyszli naprzeciw z dobytymi mieczami…” Więcej o występowaniu mieczy na Środkowym Nadodrzu w średniowieczu, „Archeologia Środkowego Nadodrza”, 5, s. 199–224.
Google Scholar
Michalak A. (2015), Broń w wodnej toni. Uwagi o akwatycznych znaleziskach broni późnośredniowiecznej na marginesie odkryć z Lutola Mokrego, [w:] A. Jaszewska, A. Michalak (red.), Woda – żywioł ujarzmiony i nieujarzmiony, VII Polsko-Niemieckie Spotkania Archeologiczne, Materiały z konferencji w Janowcu, 24–25 maja 2012 r., Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział Lubuski, Zielona Góra (Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza, 8), s. 289–314.
Google Scholar
Michalak A. (2019), Arma confinii. Przemiany późnośredniowiecznej broni na rubieżach Śląska, Wielkopolski, Brandenburgii i Łużyc, Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza, Zielona Góra.
Google Scholar
Oakeshott R.E. (1964), The Sword in The Age of Chivalry, The Boydell Press, London.
Google Scholar
Oakeshott R.E. (1991), Records of the Medieval Swords, The Boydell Press, Woodbridge.
Google Scholar
Oakeshott R.E. (2000), Sword in Hand. A Brief Survey of the Knightly Sword, Arms & Armor Inc.
Google Scholar
Pinter Z.-K. (2007), Spada şi sabia medievală în Transilvania şi Banat (secolele IX–XIV), Ministerul Culturii şi Culterol, Muzeul Național Brukenthal, Sibiu (Bibliotheca Brukenthal, 7).
Google Scholar
Polakiewicz W. (1994), Miecz średniowieczny z Czorsztyna, „Rocznik Podhalański”, 6, s. 421–441.
Google Scholar
Pudło P., Żabiński G. (2011), Analiza formalna mieczy ze zbiorów Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, [w:] A. Wyrwa, P. Sankiewicz, P. Pudło (red.), Miecze średniowieczne z Ostrowa Lednickiego i Giecza, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Dziekanowice–Lednica (Biblioteka Studiów Lednickich, 3), s. 19–35.
Google Scholar
Szope M. (1985), Miecze ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Tarnowie, „Tarnoviana”, s. 205–218.
Google Scholar
Zdaniewicz R. (2011), Dwie oktagonalne głowice mieczy z terenu Górnego Śląska, [w:] O. Ławrynowicz, J. Maik, P.A. Nowakowski (red.), Non Sensistis Gladios, Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 495–504.
Google Scholar
Żabiński G. (2017), A Late Medieval Sword from River Wisła near Gniew (Mewe) in Pomerelia, „Fasciculi Archaelogiae Historicae”, 30, s. 163–179, https://doi.org/10.23858/FAH30.2017.014
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.23858/FAH30.2017.014
Żabiński G., Stępiński J., Biborski M. (2014), Technology of Sword Blades from the La Tène Period to the Early Modern Age. The Case of what is now Poland, Archaeopress, Oxford, https://doi.org/10.2307/j.ctvqmp14z
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctvqmp14z
Žákovský P. (2008), Značené vrcholně a pozdně středověké dlouhé meče ze sbírek Městského muzea v Broumově, „Archaeologia Historica”, 33, s. 471–490.
Google Scholar
Žákovský P. (2011), Zbraně a zbroj z první poloviny 14. století ve střední Evropě, [w:] D. Majer (red.), Král, který létal. Moravsko-slezské pomezi v kontextu středoevropského prostoru doby Jana Lucemburského, Ostravské museum, Ostrava, s. 841–845.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
