Ocena poziomu stabilności makroekonomicznej krajów Europy Środkowo-Wschodniej w sytuacji ich członkostwa w Uni Europejskiej. Wielowymiarowa analiza ryzyka

Abstrakt

Gospodarka krajów Unii Europejskiej od kilku lat podlega ciągłym turbulencjom. Są one konsekwencją szeregu implikacji a w szczególności: kryzysu z 2007 roku, naruszania kryteriów konwergencji oraz dyscypliny fiskalnej, problemów w płynności międzynarodowych rynków finansowych, osłabienia waluty euro, rosnącego bezrobocia w krajach członkowskich Unii Europejskiej, niskiego wzrostu produktywności większości gospodarek unijnych, rosnącego zadłużenia sfery finansów publicznych, problemów z systemami emerytalnymi – a w szczególności: ich korelacji między ich efektywnością a bezrobociem i niskim przyrostem naturalnym.
Dlatego zdaniem autora ważnym jest przeanalizowanie kluczowych aspektów związanych z tymi parametrami gospodarczymi, które w istotny sposób mogą rzutować na ten proces i które mogą stanowić o ryzyku jego wystąpienia. I taki jest przyjęty cel opracowania.
W opracowaniu zaprezentowano wyniki badań własnych w tym zakresie z użyciem różnych metod takich jak: pięciokąta stabilizacji makroekonomicznej, tabeli Scoreboard i współczynnika korelacji rang Spearmana. Różnorodność przyjętych metod badawczych wynika z jednej strony ze złożoności problemu; z drugiej zaś – dogłębnego przeanalizowania wszystkich zależności i ryzyka wynikającego z tej złożoności.
Z przeprowadzonego badania wynika, że istotna zależność korelacyjna między występowaniem zakłóceń równowagi parametrów tabeli Scoreboard, a intensywnością zjawisk kryzysowych wystąpiła w przypadku naruszeń dopuszczalnych progów w zakresie: salda rachunku obrotów bieżących, międzynarodowej pozycja inwestycyjna netto, udziału w rynkach eksportowych, nominalnych jednostkowych kosztów pracy, realnych cen nieruchomości, długu sektora prywatnego, długu sektora instytucji rządowych i samorządowych i stopy bezrobocia. Zakłócenia równowagi tych ośmiu wskaźników mogą tworzyć niekorzystne środowisko makroekonomiczne sprzyjające występowaniu intensywnych zjawisk kryzysowych a to oznacza, że powinny one podlegać szczególnemu monitoringowi.
Kształtowanie się pięciokąta stabilizacji makroekonomicznej dla gospodarek krajów Europy Środkowo-Wschodniej w 2014 roku, pokazuje, że żaden z analizowanych krajów nie charakteryzuje się pełnym wypełnieniem pięciokąta. Oznacza to, że sytuacja gospodarcza w tych krajach nie jest stabilna i wymaga ciągłego monitorowania. W zakresie wszystkich analizowanych mierników – poza PKB – figury charakteryzują się typowym dla takiej sytuacji spłaszczonym kształtem.