Analiza porównawcza polityki handlowej i przemysłowej Ukrainy i Chin w kontekście inicjatywy OBOR

Abstrakt

Gospodarka światowa ewoluuje w kierunku wielobiegunowej globalizacji, a Chiny stały się nowym biegunem rozwoju gospodarczego. Ukraina, podobnie jak inne kraje, szuka sposobów współpracy z Chinami w zakresie handlu i inwestycji. Z kolei Chiny oferują model współpracy w ramach inicjatywy OBOR. Ponieważ oprócz chińskich inwestycji w infrastrukturę transportowo‑logistyczną OBOR ma na celu zawarcie umów o wolnym handlu z krajami uczestniczącymi w inicjatywie, artykuł skupia się na zagadnieniach polityki handlowej, przemysłowej i innowacyjnej Ukrainy w kontekście inicjatywy OBOR. Warunki handlu między Ukrainą a Chinami nie są symetryczne ze względu na różnice w wielkości gospodarek i handlu. Warunki handlu na Ukrainie są również dość liberalne, podczas gdy rynek chiński jest chroniony przez wyższe bariery o charakterze taryfowym i pozataryfowym. Obecna sytuacja we wzajemnym handlu ma również charakter asymetryczny. Ukraina eksportuje do Chin głównie surowce, podczas gdy eksport z Chin na Ukrainę jest zdominowany przez dobra inwestycyjne i konsumpcyjne. Zależność ukraińskiej gospodarki od importu jest duża, bez zauważalnych oznak spadku. W latach 2014–2018 udział importu towarów i usług w PKB na Ukrainie wynosił średnio 54% (dla porównania w Chinach – 19%). 55% ujemnego salda handlu Ukrainy towarami w 2018 roku było wynikiem wymiany handlowej z Chinami. Chiny dążą do zawarcia umów o wolnym handlu w ramach inicjatywy OBOR, ale w obecnej sytuacji liberalizacja handlu z Chinami spowoduje wzrost ukraińskiego eksportu surowców do Chin i zwiększy zależność od chińskiego importu. Z drugiej strony możliwości inwestycyjne, produkcyjne oraz naukowe i technologiczne Chin mogą stać się znaczącym czynnikiem służącym modernizacji gospodarczej Ukrainy. Gałęzie przemysłu wysokich technologii, takie jak lotnictwo, przemysł stoczniowy, bioinżynieria, rozwój nowych materiałów itp., są obiecującymi obszarami przyciągającymi chińskie inwestycje. Interesujące dla Ukrainy są chińskie doświadczenia w realizacji szeregu programów państwowych w zakresie rozwoju innowacji w chińskich przedsiębiorstwach przemysłowych. Wskazane jest wprowadzenie systemu wspierania klastrów, parków przemysłowych, Wolnych Stref Ekonomicznych (WSE) i parków technologicznych do ukraińskiego ustawodawstwa dotyczącego systemu innowacji na Ukrainie.