Komunikacja i działanie: odczytywanie Habermasa na nowo w dobie aktywizmu

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.09.16

Słowa kluczowe:

teoria działania komunikacyjnego, zmiana społeczna, kampanie, komunikacja strategiczna, komunikacja rozwojowa

Abstrakt

Technologie komunikacji cyfrowej, światowe wstrząsy polityczne, fale silnego aktywizmu i protesty spowodowały, że badania nad komunikacją znów stały się niezbędne. Można dyskutować, jak teoria komunikacji jest w stanie odpowiedzieć na to wyzwanie i czy stare teorie są adekwatne w stosunku do nowo zaistniałych warunków. Niniejszy artykuł jest w zamierzeniu częścią tej dyskusji i zwraca się ponownie do pragmatyki Habermasa, jednego z klasyków komunikacji XX w., aby podjąć refleksję nad tym, jak komunikacja i inne formy aktywności oddziałują na siebie w kampaniach dotyczących zmian społecznych, w kontekście rosnącego zasięgu komunikacji strategicznej oraz rosnącej roli mediów społecznościowych w aktywizmie. Artykuł zaczyna się od przedstawienia teoretycznego rozłamu jako problemu wielu podobszarów komunikacji, takich jak komunikacja publiczna, PR, komunikacja dla zmiany społecznej oraz komunikacja rozwojowa, którą opisuję jako szczególny przykład. Nowsze badania odstąpiły od tej problematyki. W zamian badacze podkreślają potrzebę przyjęcia nieliniowych modeli komunikacji dla zmiany społecznej i decydują się na przyjęcie hybrydowości jako rozwiązania teoretycznego zamętu w ramach tej dziedziny. Celem analizy przedstawionej w niniejszym artykule jest wykazanie, że pragmatyka komunikacji Habermasa dobrze objaśnia skomplikowane praktyki prowadzenia kampanii w sposób spójny, a także ekspansywny teoretycznie. Odczytanie Habermasa na nowo umożliwia również udzielenie odpowiedzi na postulaty wysuwane przez badaczy ruchów społecznych, aby wyjść poza granice strategii i uznać znaczenie szerszych konwersacji i skryptów kulturowych. Konceptualizacja publicznych kampanii jako ciągów aktów mowy, zdefiniowanych tutaj jako akty językowe i pozajęzykowe, daje nam narzędzie analityczne do pracy na różnych poziomach, w różnych miejscach oraz z różnymi aktorami zaangażowanymi w działania promujące społeczną zmianę, a także uprzywilejowuje komunikację jako mechanizm wyjaśniający współczesną praktykę zmiany społecznej. I wreszcie, powrót do dzieł Habermasa podkreśla znaczenie uzasadnionej pozycji, z której wchodzimy w reakcję z innymi w świecie społecznym, stawiające ją ponad pożądaną tożsamość. Zachęca to do poświęcenia uwagi działaniu i jego podstawie (pozycji moralnej), a nie atrybutom przypisanym organizacji i działaczom (tożsamość). A zatem, nacisk przesuwa się z pytania „Czy lubisz mnie/ufasz mi wystarczająco, aby za mną podążyć?” na ważniejsze pytanie „Czy to jest dobre działanie?”.

Biogram autora

Magda Pieczka - Queen Margaret University

Pieczka Magda – wykładowczyni Public Relations na uniwersytecie Queen Margaret University, gdzie jest członkiem Centrum Badawczego Komunikacji, Kultury i Mediów. Jest redaktorką „Public Relations Inquiry” i byłą współredaktorką „Journal of Communication Management”; była również członkiem zespołów redakcyjnych „Journal of Public Relations Research” i „Prism”, międzynarodowego czasopisma internetowego. Magda pisze o zawodzie i specjalistach public relations oraz wiedzy profesjonalnej i kompetencjach, o dialogu w polityce naukowej oraz interwencjach zdrowotnych, a także o zaangażowaniu publicznym oraz komunikacji w interesie publicznym. Jest współautorką wielu książek i współredaktorką Critical Perspectives in Public Relations, publikacji uznawanej za kluczową dla rozwoju krytycznego podejścia w public relations.

Bibliografia

Austin J. (1962) How to Do Things with Words, Oxford, Oxford University Press.
Google Scholar

Baxter H. (2011) Habermas: the Discourse Theory of Law and Democracy, Stanford, CA, Stanford University Press.
Google Scholar

Bennett L. and Segerberg A. (2012) The Logic of Connective Action, “Information, Communication & Society”, 15 (5): 739–768.
Google Scholar

Cacciottolo M. (2012) Occupy London: What did the St Paul’s protest achieve? 28 February. Available at http://www.bbc.co.uk/news/uk-17188327
Google Scholar

Chadwick A. (2017) The Hybrid Media System: Politics and Power, 2nd ed., Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

Ciszek E. (2017) Activist Strategic Communication for Social Change: A Transnational Case Study of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Activism, “Journal of Communication”, 67: 702–718.
Google Scholar

Doherty B. and Hayes G. (2019) Tactics and strategic action in: The Wiley Blackwell Companion to Social Movements, D. Snow, S. Soule, H. Kriesi and H. McCammon (eds.), 2nd ed., Oxford, Wiley Blackwell.
Google Scholar

Edwards L. (2018) Understanding Public Relations: Theory, Culture and Society, London, Sage.
Google Scholar

Fairclough N. (2000) New Labour, New Language?, London, Routledge.
Google Scholar

Forchtner B., Krzyzanowski M. and Wodak R. (2013) Mediatization, right-wing populism and political campaigning; the case of Austrian freedom party in: Media Talk and Political Elections in Europe and America, M. Ekstrom and A. Tolson (eds.), Houndsmill, Hampshire, Palgrave Macmillan: 205–228.
Google Scholar

Gamson W. and Modigliani A. (1989) Media discourse and public opinion on nuclear power: A Constructionist Approach, “American Journal of Sociology”, 95 (1): 1–37.
Google Scholar

Green D. (24 February 2012) An Open Letter to the St Paul’s Protesters [Blog] New Statesman. Retrieved from http://www.newstatesman.com/blogs/david-allen-green/2012/02/city-cathedral-camp-occupy
Google Scholar

Habermas J. (1976/2002) What is universal pragmatics? in: On the Pragmatics of Communication, M. Cooke (ed.), Cambridge, Polity: 21–103.
Google Scholar

Habermas J. (1984) The Theory of Communicative Action, vol. 1, Cambridge, Polity Press.
Google Scholar

Habermas J. (1987) The Theory of Communicative Action, vol. 2, Cambridge, Polity Press.
Google Scholar

Habermas J. (1988/2002) Actions, speech acts, linguistically mediated interaction, and the Lifeworld in: On the Pragmatics of Communication, M. Cooke (ed.), Cambridge, Polity: 215–255.
Google Scholar

Habermas J. (1996/2002) Some further clarification of the concept of communicative rationality’ in: Habermas J. On the Pragmatics of Communication, M. Cooke (ed.), Cambridge, Polity: 307–342.
Google Scholar

Hodges D. (28 October 2011) What Occupy LSX are getting wrong [Blog]. Total Politics. Retrieved from at: http://www.totalpolitics.com/blog/268367/what-occupy-lsx-are-getting-wrong.thtml
Google Scholar

Hallahan K., Holtzhausen D., van Ruler B., Verčič D. and Sriramesh K. (2007) Defining Strategic Communication, “International Journal of Strategic Communication”, 1: 3–35.
Google Scholar

Lahausen C. (1996) The Rhetoric of Moral Protest: Public Campaigns, Celebrity Endorsement and Political Mobilization, Berlin, de Gruyter.
Google Scholar

Mihelj S. and Stayner J. (2019) Theorizing media, communication and social change: towards a processual approach,“Media, Culture & Society”, 41 (4): 482–501.
Google Scholar

Neuman R. (2016) The Digital Difference: Media Technology and the Theory of Communication Effects, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Google Scholar

Occupy London Statement [Website] http://occupylondon.org.uk/about-2/ accessed: 28.05.2014
Google Scholar

Occupy Wall Street [Website] http://occupywallst.org/about/ accessed: 2.06.2014
Google Scholar

Rice R. and Atkins C. (2013) Public Communication Campaigns, 4th ed, Los Angeles, CA, Sage.
Google Scholar

Scannell P. (2007) Media and Communication, Los Angeles, CA, London, Sage.
Google Scholar

Schmidt V. (2012) Discursive institutionalism in: The Argumentative Turn Revisited: Public Policy as Communicative Practice, F. Fisher and H. Gottweis (eds.), Durham and London, Duke University Press: 85–113.
Google Scholar

Searle J. (1969) Speech Acts, Cambridge, Cambridge University Press.
Google Scholar

Sennett R. (2012) Together: The Rituals, Pleasures and Politics of Cooperation, London, Allen Lane.
Google Scholar

Smith N. (1997) Strong Hermeneutics: Contingency and Moral Identity, London, Routledge.
Google Scholar

Torp S. M. (2015) The Strategic Turn in Communication Science in: The Routledge Handbook of Strategic Communication, D. Holtzhauzen and A. Zerfass (eds.), New York, Routledge: 35–53.
Google Scholar

Tufte T. (2017) Communication and Social Change: A Citizen Perspective, Cambridge, UK, Polity Press.
Google Scholar

Waisbord S. (2014) The Strategic Politics of Participatory Communication in: The Handbook of Development Communication and Social Change, K. Wilkins T. Tufte and R. Obregon (eds.), Chichester, UK, Wiley Blackwell: 147–167.
Google Scholar

Wilkins K., Tufte T. and Obregon R. (eds.) (2014) The Handbook of Development Communication and Social Change, Chichester, UK, Wiley Blackwell.
Google Scholar

Witte K. (2000) A meta-analysis of fear appeals: implications for effective public health campaigns, “Health Education and Behavior”, 27 (5): 591–615.
Google Scholar

http://www.theguardian.com/uk/2012/feb/28/police-evict-st-pauls-occupyprotesters accessed: May, 2014
Google Scholar

http://occupylondon.org.uk/occupylsx-general-assembly-minutes-8112011-7pm/ accessed: May, 2014
Google Scholar

https://www.facebook.com/sosayscotland/ accessed: May, 2014
Google Scholar

http://issuu.com/sosayscotland/docs/sosayscotland-treasuretrove-thinkin accessed: May, 2014
Google Scholar

http://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-scotland-politics-20546497 accessed: May, 2014
Google Scholar

http://cdn.yougov.com/cumulus_uploads/document/vb5ebifzi7/Copy%20of%20Results%20120229%20Occupy%20London.pdf accessed: May, 2014
Google Scholar

http://occupylondon.org.uk/about-2/ accessed: May, 2014
Google Scholar

http://occupylondon.org.uk/about-2/ accessed: May, 2014
Google Scholar

http://yougov.co.uk/news/2012/02/29/occupy-london-what-impact-has-it-made/ accessed: May, 2014
Google Scholar

https://www.antislavery.org/wp-content/uploads/2019/03/Anti-Slavery-Accounts-2017-18.pdf accessed: May, 2014
Google Scholar

http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+CRE+20111214+ITEM-018+DOC+XML+V0//EN accessed: May, 2014
Google Scholar

http://www.antislavery.org/english/ accessed: regularly between June and October 2014
Google Scholar

Opublikowane

2020-02-15

Jak cytować

Pieczka, M. (2020). Komunikacja i działanie: odczytywanie Habermasa na nowo w dobie aktywizmu. Nauki O Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 9(2), 231–252. https://doi.org/10.18778/2450-4491.09.16