Młodzież w kryzysie – doświadczenie zaniedbania wśród adolescentek i adolescentów jako „zaniedbany” obszar teorii i badań

Barbara Jankowiak

doi:10.18778/2450-4491.09.06

Autor

Barbara Jankowiak Uniwersytet Adama Mickiewicza, Wydział Studiów Edukacyjnych, Pracownia Promocji Zdrowia i Psychoterapii https://orcid.org/0000-0002-7660-2070

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.09.06

Słowa kluczowe:

zaniedbanie, młodzież, kryzys emocjonalny

Abstrakt

Doświadczanie przemocy ze strony rodziców – także jednej z form przemocy, jaką jest zaniedbanie – przyczynić się może do poważnego kryzysu emocjonalnego, silnie obciążającego pozytywny rozwój w okresie dorastania i ograniczający możliwości radzenia sobie z zadaniami rozwojowymi. Niestety nadal istnieją wątpliwości co do właściwego zdefiniowania zaniedbania młodzieży. Dostępne dane wskazują, że zaniedbanie nastolatków należy odróżnić od zaniedbania młodszych dzieci ze względu na różnice w potrzebach tych grup wiekowych, a co za tym idzie różnice w zachowaniach rodzicielskich wspierających rozwój oraz takich, które stanowią zagrożenie dla realizacji potrzeb młodych ludzi. Analiza dostępnej literatury świadczy o istnieniu luk w wiedzy na temat rozpowszechnienia zaniedbania wśród młodzieży oraz przyczyn i konsekwencji zaniedbania.

Biogram autora

Barbara Jankowiak - Uniwersytet Adama Mickiewicza, Wydział Studiów Edukacyjnych, Pracownia Promocji Zdrowia i Psychoterapii

Jankowiak Barbara – jest zatrudniona na stanowisku profesora uczelni na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pedagożka, psycholożka, psychoterapeutka. Jej zainteresowania naukowo-badawcze koncentrują się wokół pomocy psychologiczno-pedagogicznej, jakości i trwałości związków partnerskich, funkcjonowania psychospołecznego młodzieży i socjoterapii. Przez wiele lat pracowała jako psychoterapeutka w gabinecie prywatnym, w domu dziecka i w domu opiekuńczo-wychowawczym dla dziewcząt.

Bibliografia

Badura-Madej W., Dobrzyńska-Mesterhazy A. (2000) Przemoc w rodzinie. Interwencja kryzysowa i psychoterapia, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Bowlby J. (1969) Attachment and Loss: Attachment, New York, Basic Books.
Google Scholar

Brzezińska A. I. (2015) Jak przebiega rozwój człowieka? w: Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A. I. Brzezińska (red.), Gdańsk, GWP.
Google Scholar

Collins W. A., Gleason T., Sesma A. (1995) Internalization, autonomy, and relationships: Development during adolescence w: Parenting and children’s internalization of values: A handbook of contemporary theory, J. E. Grusec, L. Kuczynski (red.) New York, Wiley, s. 78–99.
Google Scholar

Cullingford J., Morrison J. (1997) The Relationship between Criminality and Home Background, „Children and Society”, 11 (3), s. 157–172.
Google Scholar

Erikson E. H. (1997) Dzieciństwo i społeczeństwo, Poznań, Rebis.
Google Scholar

Erickson M. F., Egeland B (2002) Child Neglect w: The APSAC Handbook on Child Maltreatment, J. E. B. Myers, L. Berliner, J. Briere, C. T. Hendrix, C. Jenny, T. A. Reid (red.) Thousand Oakes, Sage.
Google Scholar

Hicks L., Stein M. (2015) Understanding and working with adolescent neglect: perspectives from research, young people and professionals, „Child and Family Social Work”, 20 (2), s. 223–233.
Google Scholar

Hindley N., Ramchandani P. G., Jones D. P. H. (2006) Risk factors associated for recurrence of maltreatment, „Archives of Disease in Childhood”, 91 (9), s. 744–752.
Google Scholar

Horwath J. (2007) Child Neglect: Identification and Assessment, London, Palgrave Macmillan.
Google Scholar

Iniewicz G., Ryżanowska D. (2011) Przemoc i zaniedbanie w: Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży, W. Pilecka (red.), Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Jankowiak B. (2017) Socjalizujące zachowania rodzicielskie a rozwój adolescentów w: Rodzinne (re)konstrukcje i transmisje w perspektywie biograficznej, K. Kuryś-Szyncel (red.), Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 91–103.
Google Scholar

Kolankiewicz M. (2012) Zaniedbywanie dzieci, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, nr 2 (39), s. 81–94.
Google Scholar

Kubacka-Jasiecka D. (2005) Interwencja kryzysowa w: Psychologia kliniczna, t. 2,
Google Scholar

H. Sęk (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 244–272.
Google Scholar

Kubacka-Jasiecka D., Ziarko M. (2016) Pomoc psychologiczna w różnych typach kryzysu w: Psychologia kliniczna, L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Marcia J. E. (1966) Development and Validation of Ego – Identity Status, „Journal of Personality and Social Psychology”, 3 (5), s. 551–558.
Google Scholar

Mary M., Nordholt H. (2004) Ukryty plan życia, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Google Scholar

Moran P. (2009) Neglect: research evidence to inform practice, London, Action for Children.
Google Scholar

Moreno-Manso J. M., García-Baamonde M. E., Guerrero-Barona E., Godoy-Merino M. J., Blázquez-Alonso M., González-Rico P. (2016) Perceived emotional intelligence and social competence in neglected adolescents, „Journal of Youth Studies”, 19 (6), s. 821–835.
Google Scholar

Naughton A. M., Cowley L. E., Tempest V., Maguire, S. A., Mann M. K., Kemp A. M. (2017) Ask Me! self-reported features of adolescents experiencing neglect or emotional maltreatment: a rapid systematic review, „Child: Care, Health and Development”, 43 (3), s. 348–360.
Google Scholar

Newman B. M., Newman P. R. (1987) Development through life: a psychosocial approach, California, Brooks/Cole Publishing Company.
Google Scholar

Obuchowska I. (2005) Adolescencja w: Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 163–202.
Google Scholar

Peterson G. W., Bush K. R. (2015) Families and Adolescent Development w: Handbook of Adolescent Behavioral Problems: Evidence-Based Approaches to Prevention and Treatment, T. P. Gullotta, R. W. Plant, M. A. Evans (red.), New York, Springer Science+Business Media.
Google Scholar

Pospiszyl I. (1994) Przemoc w rodzinie, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar

Raws P. (2016) Understanding Adolescent Neglect: Troubled Teens A study of the links between parenting and adolescent neglect, London, Children’s Society.
Google Scholar

Rees G., Stein M., Hicks L. Gorin S. (2011) Adolescent Neglect: Research, Policy and Practice, London, Jessica Kingsley Publishers.
Google Scholar

Steinberg L. T. (1990) Interdependence in the family: Autonomy, conflict, and harmony in the parent – adolescent relationship w: At the threshold: The developing adolescent, S. S. Feldman, G. L. Elliott (red.) Cambridge, MA, Harvard University Press, s. 255–276.
Google Scholar

Thornberry T. P., Ireland T. O., Smith C.A. (2001) The importance of timing: the varying impact of childhood and adolescent maltreatment on multiple problem outcomes, „Development and Psychopathology”, 13 (4), s. 957–979.
Google Scholar

Wechsler-Zimring A., Kearney C. A. (2011) Posttraumatic Stress and Related Symptoms Among neglected and physically and sexually maltreated adolescents, „Journal of Traumatic Stress”, 24 (5), s. 601–604.
Google Scholar

Wekerle C., Leung E., Wall A. M., MacMillan H., Boyle M., Trocme N., Waechter R. (2009) The contribution of childhood emotional abuse to teen dating violence among child protective services-involved youth, „Child Abuse & Neglect”, 33 (1), s. 45–58.
Google Scholar

Wójcik S. (2013) Przemoc w rodzinie, zaniedbanie, wiktymizacja pośrednia. Wyniki Ogólnopolskiej diagnozy problemu przemocy wobec dzieci, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, 12 (3), s. 40–62.
Google Scholar

Department for Education (2015) Working together to safeguard children: A guide to inter-agency working safeguard and promote the welfare of children. London: Department for Education, https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/779401/Working_Together_to_Safeguard-Children.pdf
Google Scholar

Gardner R. (2008) Developing an effective response to neglect and emotional harm to children, Norwich, UEA/NSPCC, http://www.nspcc.org.uk/Inform/research/nspccresearch/completedresearch/DevelopingAnEffectiveRespon-seToNeglectPDF_wdf56700.pdf
Google Scholar