Czy rzeczywiście jesteśmy skazani na edukacyjną porażkę? Pedagogika jako narzędzie wyzwolenia uciśnionych tego świata

Autor

  • Dominik Chojnowski Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.06.14

Słowa kluczowe:

praktyka marksistowska, pedagogika krytyczna, utowarowienie edukacji, społeczna zmiana, klasa szkolna, wywrotowa praktyka edukacyjna, emancypacja, perspektywa krytyczna

Abstrakt

W tym artykule reprezentuję radykalne podejście do władającego kapitalistycznego systemu eksploatacji. Celem mojej analizy jest wydobycie z pedagogiki krytycznej jej konstytutywnych elementów, żeby podważyć bazowe założenia społeczeństwa napędzanego pragnieniem ciągłego zysku. Henry Giroux i Peter McLaren jako dwaj radykalni myśliciele pokazują nam drogę, w ramach której możemy odebrać edukację z rąk ciemiężycieli. To nie jest łatwe zadanie, ale może być dokonane, jeśli podważymy obecny system za pomocą wywrotowych praktyk. W tym zadaniu kluczowa rola musi przypaść nauczycielom, którzy powinni brać pod uwagę obecność w klasie szkolnej różnych narracji kulturowych. Klasa szkolna nie jest neutralnym miejscem, w którym nauczyciel przekazuje obiektywną wiedzę, ale również przestrzenią, w której możemy zamknąć bądź otworzyć uczniom ścieżkę prowadzącą do ich wyzwolenia poprzez pokazanie im, jak przestrzeń społeczna w ich wspólnotach jest konstruowana poprzez relacje oparte na dominujących formach władzy i wiedzy. Nauczyciele, którzy są świadomi tego, w jaki sposób szkoła skutecznie realizuje swój ukryty program podporządkowania umysłów swoich uczniów, mogą zapobiegać jego realizacji poprzez wdrażanie alternatywnych strategii nauczania. Podsumowując: szkolna klasa jest bardzo ważnym miejscem, w którym możemy zniewolić bądź wyzwolić uczniów poprzez pokazanie im krytycznej perspektywy w stosunku do obecnego systemu kapitalistycznego – jaką proponuje nam marksistowska teoria i praktyka. Tym sposobem osiągniemy kamień milowy w transformacyjnym procesie prowadzącym uciśnionych do rozpoznania ich podległej pozycji w kulturze dominującej, co umożliwi im świadome organizowanie się w walce o wolność.

Biogram autora

Dominik Chojnowski - Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

Pedagog, doktorant z pedagogiki w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Dyplom licencjata i magistra uzyskał w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Zainteresowania naukowe: teoria dezintegracji pozytywnej K. Dąbrowskiego i nurt higieny psychicznej w Polsce; szeroko pojęty neo/marksizm oraz pedagogika krytyczna.

Bibliografia

-Bourdieu P., Passeron J. C. (2006) Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, tłum. E. Neyman, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Brzozowski S. (1983) Legenda Młodej Polski. Studya o strukturze duszy kulturalnej, Kraków–Wrocław, Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Feyerabend P. K. (1996) Przeciw metodzie, tłum. S. Wiertlewski, Wrocław, Wydawnictwo Siedmioróg.
Google Scholar

Giroux H. A. (2010) Naga pedagogia i przekleństwo neoliberalizmu: przemyśleć edukację wyższą jako praktykę wolności, tłum. P. Zamojski w: H. A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 281–298.
Google Scholar

Giroux H. A. (2010) Odzyskanie uniwersytetu jako demokratycznej sfery publicznej (by to, co pedagogiczne, było bardziej polityczne), tłum. M. Jaworska-Witkowska w: H. A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 265–280.
Google Scholar

Giroux H. A. (2011) Zombie politics and culture in the age of casino capitalism, New York, Peter Lang Publishing.
Google Scholar

Kuhn T. S. (2009) Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka, Warszawa, Wydawnictwo ALETHEIA.
Google Scholar

Levidow L. (2009) Neoliberalne plany dla szkolnictwa wyższego w: Neoliberalizm przed trybunałem, A. Saad-Filho, D. Johnson (red.), tłum. J. P. Listwan, Warszawa, Książka i Prasa, s. 247–258.
Google Scholar

McLaren P. (2000) Che Guevara, Paulo Freire, and the pedagogy of revolution, Rowman & Littlefield Publishers.
Google Scholar

McLaren P. (2015) Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, tłum. A. Dziemianowicz-Bąk, J. Dzierzgowski, M. Starnawski, Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Google Scholar

Popper K. R. (1977) Logika odkrycia naukowego, tłum. U. Niklas, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Shaikh, A. (2009) Ekonomiczna mitologia neoliberalizmu w: Neoliberalizm przed trybunałem, A. Saad-Filho, D. Johnson (red.), tłum. J. P. Listwan, Warszawa, Książka i Prasa, s. 73–86.
Google Scholar

Sloterdijk P. (2014) Musisz życie swe odmienić, tłum. J. Janiszewski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Stiglitz J. S. (2015) Cena nierówności. W jaki sposób dzisiejsze podziały społeczne zagrażają naszej przyszłości, tłum. R. Mitoraj, Warszawa, Krytyka Polityczna, wersja mobi.
Google Scholar

Śliwerski B. (2012) Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Tormey S., Townshend J. (2010) Od teorii krytycznej do postmarksizmu, tłum. K. Szumlewicz, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Wheen F. (2007) Marks Kapitał. Biografia, tłum. P. Laskowski, Warszawa, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Google Scholar

Žižek S. (2010) Lacan. Przewodnik Krytyki Politycznej, tłum. J. Kutyła, Warszawa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, wydanie II rozszerzone.
Google Scholar

https://www.theguardian.com/global-development/2017/jan/16/worlds-eightrichest-people-have-same-wealth-as-poorest-50 [dostęp 09.10.2017].
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2018-10-19

Jak cytować

Chojnowski, D. (2018). Czy rzeczywiście jesteśmy skazani na edukacyjną porażkę? Pedagogika jako narzędzie wyzwolenia uciśnionych tego świata. Nauki O Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 6(1), 180–207. https://doi.org/10.18778/2450-4491.06.14