Socjalizacja płciowa w doświadczeniu biograficznym transpłciowych kobiet
DOI:
https://doi.org/10.18778/2450-4491.14.08Słowa kluczowe:
transpłciowość, transgender studies, socjalizacja płciowa, tożsamość płciowa, passingAbstrakt
Artykuł osadzony jest w teoretycznej ramie socjologii feministycznej i transgender studies. Autorka odnosi się do problematyki transpłciowości w kontekście socjalizacji płciowej jako procesu realnie wpływającego na diagnozowanie transpłciowości, a także na przebieg życia, w tym na zainteresowania i wybory zawodowe osób transpłciowych. Tekst powstał w oparciu o wyniki analizy 18 wywiadów narracyjnych z transpłciowymi kobietami. W pierwszej części przedstawiono kwestie socjalizacji, socjalizacji
płciowej, tożsamości płciowej oraz transpłciowości, w nawiązaniu do podstawowych stanowisk teoretycznych. Szczególną uwagę poświęcono zjawisku passingu – termin ten funkcjonuje zarówno w żargonie osób transpłciowych, jak i w literaturze naukowej. W drugiej części tekstu ukazano wyniki analiz, dotyczących znaczenia przeciwnej do płci odczuwanej socjalizacji płciowej oraz stosunku transpłciowych kobiet do ról płciowych, w szczególności do idei passingu.
Bibliografia
Begun S., Kattari S. K. (2016) Conforming for survival: Associations between transgender visual conformity/passing and homelessness experiences, „Journal of Gay & Lesbian Social Services”, t. 28, nr 1, s. 54-66, https://doi.org/10.1080/10538720.2016.1125821
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/10538720.2016.1125821
Bieńkowska M. (2012) Transseksualizm w Polsce. Wymiar indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci, Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar
Bieńkowska-Ptasznik M. (2002) Płeć społeczna – transseksualizm – rekonstrukcja tożsamości, w: Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne, A. Kuczyńska (red.), Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 142–152.
Google Scholar
Butler J. (2008) Uwikłani w płeć, tłum. K. Krasuka, Warszawa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar
de Beauvoir S. (1972[1949]) Druga płeć. Tom I. Fakty i mity, tłum. G. Mycielska, Kraków, Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Dębińska M. (2020) Transpłciowość w Polsce. Wytwarzanie kategorii, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Ekins R., King D. (2006) The Transgender Phenomenon, SAGE Publications, https://doi.org/10.4135/9781446220917
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4135/9781446220917
Fajkowska-Stanik M. (2001) Transseksualizm i rodzina. Przekaz pokoleniowy wzorów relacyjnych w rodzinach transseksualnych kobiet, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Google Scholar
Feinberg L. (1992) Transgender Liberation: A Movement Whose Time Has Come, World View Forum.
Google Scholar
Garfinkel H. (1967) Studies in Ethnomethodology. Chapter 5, Englewood Cliffs, NJ, Prentice-Hall, Inc.
Google Scholar
Giddens A. (2006) Socjologia, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Golczyńska-Grondas A. (2004) Mężczyźni z enklaw biedy. Rekonstrukcja pełnionych ról społecznych, Łódź, Przedsiębiorstwo Specjalistyczne „Absolwent”.
Google Scholar
Goldie T. (2014) The Man Who Invented Gender: Engaging the Ideas of John Money, Toronto, University of British Columbia Press.
Google Scholar
Grodzka A., Podobińska L. (2012) Sytuacja osób transpłciowych w Polsce, w: Transpłciowość – Androgynia. Studia o przekraczaniu płci, A. Kłonkowska (red.), Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Klimiuk M. (2012) Androgyniczność w społeczności muzułmańskiej na przykładzie bissu z Sulawesi (Indonezja), w: Queer a islam. Alternatywna seksualność w kulturze muzułmańskiej, K. Górak-Sosnowska (red.), Sopot, Smak Słowa.
Google Scholar
Kłonkowska A. (2017) Płeć: dana czy zadana? Strategie negocjacji (nie)tożsamości transpłciowej w Polsce, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Kryszk K., Kłonkowska A. (2012) Sytuacja społeczna osób transpłciowych. Analiza danych z badania ankietowanego, w: Sytuacja społeczna osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, M. Makuchowska, M. Pawlęga (red.), Warszawa, Kampania Przeciw Homofobii.
Google Scholar
Kuźma-Markowska S. (2014) Druga fala, w: Encyklopedia gender: płeć w kulturze, M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska (red.), Warszawa, Wydawnictwo Czarna Owca.
Google Scholar
Kwak A. (2019) Wychodzenie kobiet z cienia jednej roli - zmiany i ograniczenia, „Folia Sociologica”, nr 69, s. 6–20, https://doi.org/10.18778/0208-600X.69.01
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-600X.69.01
Nikitorowicz J. (1999) Socjalizacja, w: Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej, D. Lalak, T. Pilch (red.), Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 271-273.
Google Scholar
Oakley A. (1972) Sex, Gender and Society, Isleworth, Maurice Temple Smith Ltd.
Google Scholar
Rawa-Kochanowska A. (2011) Poczucie tożsamości płciowej w teorii i w badaniach, Warszawa, Wydawnictwo Difin.
Google Scholar
Serano J. (2007) Whipping girl: a transsexual woman on sexism and the scapegoating of femininity, Nowy Jork, Seal Press.
Google Scholar
Skuza A. (2012) Interakcje społeczne w procesie socjalizacji, Forum Pedagogiczne, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, t. 2, nr 1, s. 225-257, https://doi.org/10.21697/fp.2012.1.12
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.21697/fp.2012.1.12
Stryker S. (2008) Transgender History, Nowy Jork, Seal Press, https://doi.org/10.1215/01636545-2007-026
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1215/01636545-2007-026
Stryker S. (2017) Transgender History. The Roots of Today’s Revolution, Nowy Jork, Seal Press.
Google Scholar
Szacka B. (2003) Wprowadzenie do socjologii, Warszawa, Oficyna Naukowa.
Google Scholar
Świder M., Winiewski M. (2017) Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce. Raport za lata 2015–2016, Warszawa, Kampania Przeciw Homofobii.
Google Scholar
Ziemińska R. (2018) Niebinarne i wielowarstwowe pojęcie płci, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Cambridge Dictionary, Misgender, Cambridge University Press, https://dictionary.cambridge.org/pl/dictionary/english/misgender [dostęp: 08.08.2021].
Google Scholar
World Health Organization Regional Office for Europe, Europe brief – transgender health in the context of ICD-11, https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-determinants/gender/gender-definitions/whoeurope-brief-transgender-health-in-the-context-of-icd-11 [dostęp: 10.08.2021].
Google Scholar
Kodeks karny (Dz. U. z 2021 r. Nr 2345), art. 189, https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-karny-16798683/roz-23 [dostęp: 10.08.2021].
Google Scholar
LGB Alliance, https://lgballiance.org.uk/ [dostęp: 10.08.2021].
Google Scholar
Strona czasopisma, prowadzona przez Zespół redakcyjny NOWiS na platformie Index Copernicus: 
