Piekło i Kaprysy tłumacza. Przekład aluzji intertekstualnych w wierszach Andrzeja Bursy
DOI:
https://doi.org/10.18778/2544-9796.01.02Słowa kluczowe:
Andrzej Bursa, intertekstualność, przekład literacki, uznany ekwiwalentAbstrakt
W swej twórczości poetyckiej Andrzej Bursa przywoływał rozmaite utwory: polskie i obce, literackie i nie tylko (m.in. Kaprysy Goi czy Boską komedię Dantego). Celem artykułu jest prześledzenie aluzji intertekstualnych w jego twórczości i analiza technik tłumaczeniowych zastosowanych przy ich przekładzie na język angielski przez Kevina Christiansona i Halinę Abłamowicz (Utworyzebrane. Selected Poems, 2008). Pierwszą część stanowi krótkie wprowadzenie w problematykę związaną z przekładem nawiązań intertekstualnych. W analizie konkretnych przykładów z tekstów poetyckich i ich tłumaczeń pod uwagę wzięta została funkcja aluzji w utworach oraz to, co w zostało zachowane, a co zginęło, i w jaki sposób wpływa to na ostateczny kształt przekładu. Ponieważ w wielu przypadkach tłumacze nie skorzystali z istniejących już przekładów przywoływanych dzieł, zadane zostało również pytanie o to, czy nawiązania pozostają rozpoznawalne.
Bibliografia
Auburn W.S. and Ross F., 1960, Francisco Goya. Los Caprichos, Auckland City Art. Gallery, Auckland.
Google Scholar
Balcerzan E., 1998, Literatura z literatury, Śląsk, Katowice.
Google Scholar
Barthes R., 1967, The Death of the Author, “Aspen Magazine”, 5/6.
Google Scholar
Bednarczyk A., 2002, Kulturowe aspekty przekładu literackiego, Śląsk, Katowice.
Google Scholar
Budzińska A., 2008, Intertekstualność w przekładzie poezji Zbigniewa Herberta, [in:] T. Dobrogoszcz (ed.), Literatura polska w przekładzie na język angielski, Katedra Literatury i Kultury Brytyjskiej Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 19–25.
Google Scholar
Bursa A., 1958, Wiersze, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar
Bursa A., 2008, Selected poems/Utwory wybrane, (transl. by K. Christianson and H. Abłamowicz), Art-Park Publisher, Kraków.
Google Scholar
Czaykowski B., Busza A., Czerniawski A. (ed.), 1975, Poland, “Modern Poetry in Translation”, Spring 1975, no. 23–24.
Google Scholar
Genette G., 1982, Palimpestes. La litterature au second degré, Seuils, Paris.
Google Scholar
Głowiński M., 2000, O intertekstualności, [in:] M. Głowiński, Intertekstualność, groteska, parabola: szkice ogólne i interpretacje, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków, pp. 5–33.
Google Scholar
Kaźmierczak M., 2012, Przekład w kręgu intertekstualności, Instytut Lingwistyki Stosowanej Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Google Scholar
Kristeva J., 1967, Bakhtine. Le mot, le dialogue et le roman, “Critique”, no. 239.
Google Scholar
Lang A., 2009, The Grey Fairy Book. Available at: http://www.gutenberg.org/dirs/6/7/4/6746/6746.txt (accessed: 20.02.2017).
Google Scholar
Leppihalme R., 1997, Culture Bumps. An Empirical Approach to the Translation of Allusions. Clevedon: Multilingual Matters.
Google Scholar
Majkiewicz A., 2008, Intertekstualność – implikacje dla teorii przekładu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Moroz G., 2005, Intertekstualność i polifoniczność Nowego wspaniałego świata A. Huxleya (i co z nich pozostało, gdy B. Baran zdecydował się samodzielnie tłumaczyć fragmenty z Szekspira), [in:] K. Hejwowski (ed.), Kulturowe i językowe źródła nieprzekładalności, Wszechnica Mazurska, Olecko, pp. 89–94.
Google Scholar
National Gallery of Canada, 2012, Look How Solemn They Are!. Available at: http://www.gallery.ca/en/see/collections/artwork.php?mkey=3456 (accessed: 20.02.2017).
Google Scholar
Oittinen R., 2000, Translating for Children, Garland Publishing, Inc., New York.
Google Scholar
Stanaszek M., 2005, Nieprzekładalne przełożone (?). O Raporcie z oblężonego miasta Z. Herberta pozostałym Europejczykom złożonym, [in:] K. Hejwowski (ed.), Kulturowe i językowe źródła nieprzekładalności, Wszechnica Mazurska, Olecko, pp. 41–60.
Google Scholar
Sztorc W., 2015, Translating Polish Romanticism… Literary allusions in English translations of Andrzej Bursa’s poems, “Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Społeczeństwo. Język. Edukacja”, vol. 3, pp. 167–176.
Google Scholar
Wieniewska C., 1967, Polish Writing Today, Penguin, Harmondsworth.
Google Scholar
Wojtasiewicz O., 1957, Wstęp do teorii tłumaczenia, Tepis, Warszawa.
Google Scholar
Woźniak, M. and Rissmann A., 1998, Goya: Los Caprichos. Kaprysy: katalog wystawy, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Toruń.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
