Piekło i Kaprysy tłumacza. Przekład aluzji intertekstualnych w wierszach Andrzeja Bursy

Autor

  • Weronika Sztorc Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.18778/2544-9796.01.02

Słowa kluczowe:

Andrzej Bursa, intertekstualność, przekład literacki, uznany ekwiwalent

Abstrakt

W swej twórczości poetyckiej Andrzej Bursa przywoływał rozmaite utwory: polskie i obce, literackie i nie tylko (m.in. Kaprysy Goi czy Boską komedię Dantego). Celem artykułu jest prześledzenie aluzji intertekstualnych w jego twórczości i analiza technik tłumaczeniowych zastosowanych przy ich przekładzie na język angielski przez Kevina Christiansona i Halinę Abłamowicz (Utworyzebrane. Selected Poems, 2008). Pierwszą część stanowi krótkie wprowadzenie w problematykę związaną z przekładem nawiązań intertekstualnych. W analizie konkretnych przykładów z tekstów poetyckich i ich tłumaczeń pod uwagę wzięta została funkcja aluzji w utworach oraz to, co w zostało zachowane, a co zginęło, i w jaki sposób wpływa to na ostateczny kształt przekładu. Ponieważ w wielu przypadkach tłumacze nie skorzystali z istniejących już przekładów przywoływanych dzieł, zadane zostało również pytanie o to, czy nawiązania pozostają rozpoznawalne.

Bibliografia

Auburn W.S. and Ross F., 1960, Francisco Goya. Los Caprichos, Auckland City Art. Gallery, Auckland.
Google Scholar

Balcerzan E., 1998, Literatura z literatury, Śląsk, Katowice.
Google Scholar

Barthes R., 1967, The Death of the Author, “Aspen Magazine”, 5/6.
Google Scholar

Bednarczyk A., 2002, Kulturowe aspekty przekładu literackiego, Śląsk, Katowice.
Google Scholar

Budzińska A., 2008, Intertekstualność w przekładzie poezji Zbigniewa Herberta, [in:] T. Dobrogoszcz (ed.), Literatura polska w przekładzie na język angielski, Katedra Literatury i Kultury Brytyjskiej Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 19–25.
Google Scholar

Bursa A., 1958, Wiersze, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Bursa A., 2008, Selected poems/Utwory wybrane, (transl. by K. Christianson and H. Abłamowicz), Art-Park Publisher, Kraków.
Google Scholar

Czaykowski B., Busza A., Czerniawski A. (ed.), 1975, Poland, “Modern Poetry in Translation”, Spring 1975, no. 23–24.
Google Scholar

Genette G., 1982, Palimpestes. La litterature au second degré, Seuils, Paris.
Google Scholar

Głowiński M., 2000, O intertekstualności, [in:] M. Głowiński, Intertekstualność, groteska, parabola: szkice ogólne i interpretacje, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków, pp. 5–33.
Google Scholar

Kaźmierczak M., 2012, Przekład w kręgu intertekstualności, Instytut Lingwistyki Stosowanej Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Google Scholar

Kristeva J., 1967, Bakhtine. Le mot, le dialogue et le roman, “Critique”, no. 239.
Google Scholar

Lang A., 2009, The Grey Fairy Book. Available at: http://www.gutenberg.org/dirs/6/7/4/6746/6746.txt (accessed: 20.02.2017).
Google Scholar

Leppihalme R., 1997, Culture Bumps. An Empirical Approach to the Translation of Allusions. Clevedon: Multilingual Matters.
Google Scholar

Majkiewicz A., 2008, Intertekstualność – implikacje dla teorii przekładu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Moroz G., 2005, Intertekstualność i polifoniczność Nowego wspaniałego świata A. Huxleya (i co z nich pozostało, gdy B. Baran zdecydował się samodzielnie tłumaczyć fragmenty z Szekspira), [in:] K. Hejwowski (ed.), Kulturowe i językowe źródła nieprzekładalności, Wszechnica Mazurska, Olecko, pp. 89–94.
Google Scholar

National Gallery of Canada, 2012, Look How Solemn They Are!. Available at: http://www.gallery.ca/en/see/collections/artwork.php?mkey=3456 (accessed: 20.02.2017).
Google Scholar

Oittinen R., 2000, Translating for Children, Garland Publishing, Inc., New York.
Google Scholar

Stanaszek M., 2005, Nieprzekładalne przełożone (?). O Raporcie z oblężonego miasta Z. Herberta pozostałym Europejczykom złożonym, [in:] K. Hejwowski (ed.), Kulturowe i językowe źródła nieprzekładalności, Wszechnica Mazurska, Olecko, pp. 41–60.
Google Scholar

Sztorc W., 2015, Translating Polish Romanticism… Literary allusions in English translations of Andrzej Bursa’s poems, “Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Społeczeństwo. Język. Edukacja”, vol. 3, pp. 167–176.
Google Scholar

Wieniewska C., 1967, Polish Writing Today, Penguin, Harmondsworth.
Google Scholar

Wojtasiewicz O., 1957, Wstęp do teorii tłumaczenia, Tepis, Warszawa.
Google Scholar

Woźniak, M. and Rissmann A., 1998, Goya: Los Caprichos. Kaprysy: katalog wystawy, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Toruń.
Google Scholar

Opublikowane

2018-11-16

Jak cytować

Sztorc, W. (2018). Piekło i Kaprysy tłumacza. Przekład aluzji intertekstualnych w wierszach Andrzeja Bursy. Translatorica & Translata, 1, 17–28. https://doi.org/10.18778/2544-9796.01.02

Numer

Dział

Articles