Niezgodność między płcią przypisaną przy urodzeniu a tożsamością płciową u osób transpłciowych – analiza wyników badań własnych
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-600X.72.05Słowa kluczowe:
transpłciowość, tożsamość, tożsamość płciowa, niezgodność płciowa, tranzycja płciowa, korekta płciAbstrakt
W artykule zaprezentowane zostały wyniki analizy fragmentu większych badań nad transpłciowością, obejmujących dzieciństwo transpłciowego dziecka, ujawnienie swojej właściwej tożsamości płciowej rodzinie i bliskim, otrzymane wsparcie lub jego brak, przebieg terapii hormonalnej, zabiegów chirurgicznych, procesu sądowego etc. W niniejszym artykule autorki koncentrują się wyłącznie na prezentacji wyników analizy dotyczącej doświadczenia niezgodności płci – konfliktu między tożsamością płciową a płcią przypisaną przy urodzeniu, a zatem przedmiotem analizy uczyniły opinie, wypowiedzi osób transpłciowych doświadczających niezgodności płci. W trosce o czytelność podjętej problematyki w pierwszej części przedstawione zostały stanowiska teoretyczne związane z transpłciowością, tożsamością oraz tożsamością płciową. W drugiej zaś zaprezentowane zostały strategie radzenia sobie z niezgodnością płciową, opracowane przez badaczki na podstawie zgromadzonego materiału empirycznego. Autorki w prezentacji wyników analizy uwzględniły odpowiedzi na pytania, czy niezgodność płciowa miała znaczący wpływ na kształtowanie się tożsamości osobistej i społecznej osób transpłciowych, uczestniczących w badaniu. Metodologia badania, procedura badawcza oraz analiza osadzone zostały w podejściu jakościowym. Główną techniką był wywiad swobodny ukierunkowany. Teren badań obejmował całą Polskę – w badaniu uczestniczyło 16 osób.
Bibliografia
Bielas J. (2012), Doświadczenie cielesności. Podmiotowe uwarunkowania transseksualizmu, Wydawnictwo Aureus, Kraków.
Google Scholar
Bieńkowska M. (2012), Transseksualizm w Polsce. Wymiar indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Google Scholar
Bieńkowska-Ptasznik M. (2002), Płeć społeczna – transseksualizm – rekonstrukcja tożsamości, [in:] A. Kuczyńska (ed.), Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar
Boczkowski K. (2009), Homoseksualizm, Inter Esse, Kraków.
Google Scholar
Bokszański Z. (1989), Tożsamość, interakcja, grupa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Breska-Kruszewska J., Rachoń D. (2014), Medyczne aspekty transpłciowości – rozpoznanie i postępowanie lecznicze, [in:] A.M. Kłonkowska, K. Bojarska (eds.), Psychospołeczne, prawne i medyczne aspekty transpłciowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar
Ciaputa E. (2011), Jak płeć stawała się rodzajem, [in:] K. Slany, B. Kowalska, M. Ślusarczyk (eds.), Kalejdoskop Genderowy. W drodze do poznania płci społeczno-kulturowej w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar
Connell R. (2013), Socjologia płci. Płeć w ujęciu globalnym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Davidmann S. (2010), Beyond Borders: Lived Experiences of Atypically Gendered Transsexual People, [in:] S. Hines, T. Sanger (eds.), Transgender Identities: Towards a Social Analysis of Gender Diversity, Routledge, New York.
Google Scholar
Dębińska M. (2015), Prawo, seksuologia a transpłciowość. Przemiany społeczno-kulturowych praktyk konstruowania płci w Polsce (1964–2012), Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. A. Wieczorkiewicz, Warszawa.
Google Scholar
Dynarski W., Kłonowska A. (2012), Słownik pojęć, [in:] M. Makuchowska, M. Pawlęga (eds.), Sytuacja społeczna osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa.
Google Scholar
Fajkowska-Stanik M. (2001), Transseksualizm i rodzina. Przekaz pokoleniowy wzorów relacyjnych w rodzinach transseksualnych kobiet, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa.
Google Scholar
Geron K. (2002), Autodestrukcja u osób transseksualnych, [in:] A. Kuczyńska (ed.), Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar
Grodzka A., Podobińska A. (2012), Sytuacja osób transpłciowych w Polsce, [in:] A. Kłonkowska (ed.), Transpłciowość – Androgynia. Studia o przekraczaniu płci, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar
Gruszczyńska A. (2004), Kraków, europejskie miasto homofobów, [in:] Z. Sypniewski, B. Warkocki (eds.), Homofobia po polsku, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Google Scholar
Jabłońska Z., Knut P. (2012), Prawa osób LGBT w Polsce, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa.
Google Scholar
Klosow M. (2019), Gender Blending. Praktyki przekraczania kulturowych norm płci, Instytut Wydawniczy Książka i Praca, Warszawa.
Google Scholar
Kłonkowska A. (2012), Transpłciowość – Androgynia. Studia o przekraczaniu płci, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar
Kłonkowska A. (2017), Płeć: dana czy zadana? Strategie negocjacji (nie)tożsamości transpłciowej w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar
Kłonkowska A., Dynarski W. (2018), Gender i inne kłopotliwe terminy, czyli jak mówić o różnorodności i (nie)normatywności płciowej i seksualnej, https://jsgll.wordpress.com/2017/09/30/gender-i-inne-klopotliwe-terminy-czyli-jak-mowic-o-roznorodnosci-i-nienormatywnosci-plciowej-i-seksualnej-anna-klonkowska-wiktor-dynarski/ (accessed 30.10.2019).
Google Scholar
Kłonkowska A., Bojarska K., Witek K. (2015), O płci od nowa. Własna tożsamość oczami osób transpłciowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar
Kryszk K., Kłonkowska A. (2012), Sytuacja społeczna osób transpłciowych. Analiza danych z badania ankietowanego, [in:] M. Makuchowska, M. Pawlęga (eds.), Sytuacja społeczna osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa.
Google Scholar
Łojas J., Dynarski W. (2010), Płciowość (w) drag. Kulturowa tożsamość czy kultura tożsamości?, [in:] P. Szkudlarek (ed.), Przebrani w płeć. Zjawisko drag w kulturze, Wydawnictwo Konsola, Poznań.
Google Scholar
Majka-Rostek D. (2010), Drag king jako emanacja kultury późnej nowoczesności, [in:] P. Szkudlarek (ed.), Przebrani w płeć. Zjawisko drag w kulturze, Wydawnictwo Konsola, Poznań.
Google Scholar
Makuchowska M. (2011), Słowniczek pojęć, [in:] M. Makuchowska (ed.), Przemoc motywowana homofobią. Raport 2011, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa.
Google Scholar
Mizielińska J., Stasińska A. (2014), Drag king/ drag queen, [in:] M. Rudaś-Grodzka (ed.), Encyklopedia gender: płeć w kulturze, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
Google Scholar
Nikitorowicz J. (1999), Socjalizacja, [in:] D. Lalak, T. Pilch (eds.), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
Google Scholar
Queer.pl, Światowa Organizacja Zdrowia: transpłciowość nie jest chorobą psychiczną, https://queer.pl/news/201445/swiatowa-organizacja-zdrowia-transplciowosc-nie-jest-choroba-psychiczna (accessed 18.12.2018).
Google Scholar
Rawa-Kochanowska A. (2011), Poczucie tożsamości płciowej w teorii i w badaniach, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Google Scholar
Świder M., Winiewski M. (2017), Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce. Raport za lata 2015–2016, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa.
Google Scholar
Trans-Fuzja, Anna Grodzka: nie chodzi o opowiadanie mojej historii, transfuzja.org/pl/artykuly/newsy/anna_grodzka_nie_chodzi_o_opowiadanie_mojej_historii.htm (accessed 7.11.2019).
Google Scholar
Waszyńska K., Rękoś M. (2004), Tożsamość płciowa i czynniki ją warunkujące, [in:] A. Kuczyńska, E.K. Dzikowska (eds.), Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne II, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar
World Health Organization, https://www.who.int/health-topics/international-classification-of-diseases (accessed 10.03.2019).
Google Scholar
Ziemińska R. (2018), Niebinarne i wielowarstwowe pojęcie płci, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.