Dzieci w migracji – co o nich wiemy?

Zofia Kawczyńska-Butrym

doi:10.18778/0208-600X.76.02

Autor

Zofia Kawczyńska-Butrym Instytut Socjologii, Wydział Filozofii i Socjologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4, 20-031 Lublin https://orcid.org/0000-0001-7073-5772

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.76.02

Słowa kluczowe:

dziecko w migracji, migracja i dzieci, dzieci „w ruchu”, dzieci i młodzież w migracji

Abstrakt

Przy omawianiu procesów migracji często pomija się problem dzieci i nieletnich, choć globalne dane ukazują wzrost liczby procesów, w których uczestniczą. W 2017 r. szacowano, że 30 mln dzieci żyje poza krajem pochodzenia. Ukazuje to znaczenie migracji, w której bierze udział najmłodsze pokolenie. Celem artykułu przeglądowego jest ukazanie szerokiego kontekstu badań podejmowanych w literaturze przedmiotu dotyczącego sytuacji dzieci uczestniczących w migracji. Sytuacje te obejmują zmiany podstawowych relacji społecznych, proces edukacji oraz konsekwencje i ryzyka zdrowotne dzieci. Dodatkowo zwrócono uwagę, że skala tych zmian i ich specyfika zależna jest od tego, w jaki sposób dziecko uczestniczy w migracji. Uwzględniono trzy sytuacje: dziecko w migracji rodzinnej, dziecko samotnie migrujące i dziecko pozostawione w kraju rodzinnym przez jednego lub oboje migrujących rodziców.

Bibliografia

Balicki J. (2010), Imigranci z krajów muzułmańskich w Unii Europejskiej. Wyzwania dla polityki integracyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa.
Google Scholar

Bhabha J., Kanics J., Hernández D.S. (red.) (2018), Research Handbook on Child Migration, Edward Elgar Publishing, Cheltenham–Northampton.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4337/9781786433701

Black J.A. (1992), Potrzeby medyczne dzieci mniejszości etnicznych w Wielkiej Brytanii, „Aktualności Pediatryczne”, nr 1(1), s. 67–93.
Google Scholar

Bueno O. (2019), „No Mother Wants Her Child to Migrate”. Vulnerability of Children on the move in the Horn of Africa, UNICEF Office of Research – Innocenti, Florence.
Google Scholar

Bulik C.M. (2006), Eating Disorders in Immigrants: Two Case Reports, „International Journal of Eating Disorders”, nr 6(1), s. 133–141.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/1098-108X(198701)6:1<133::AID-EAT2260060115>3.0.CO;2-O

Burrone S., D’Costa B., Holmqvist G. (2018), Child-related concerns and migration decisions: evidence from the Gallup world poll, UNICEF Office of Research – Innocenti, Florence.
Google Scholar

Camacho A.Z.V. (1999), Family, Child Labour and Migration: Child Domestic Workers in Metro Manila, „Childhood”, nr 3(1), https://doi.org/10.1177/0907568299006001005
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0907568299006001005

Carballo M., Divino J.J., Zeric D. (1998), Migration and Health in the European Union, „Tropical Medicine and International Health”, nr 3(12), s. 936–944.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1046/j.1365-3156.1998.00337.x

Child and young migrants (2019), Migration Data Portal, https//migrationdataportal.org/themes/child-and-young-migrants (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar

Children in migration, in 2017 EU actions to protect children in migration (2018), https://fra.europa.eu/en/publication/2018/migrant-children (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar

Danilewicz W. (2006), Sytuacja życiowa dzieci w rodzinach migracyjnych, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Białystok.
Google Scholar

Dąbrowska A. (2011), Sytuacja rodzinna i społeczna dzieci rodziców migrujących zarobkowo z województwa świętokrzyskiego, Akademia Przedsiębiorczości, Kielce.
Google Scholar

Dereszak-Kozanecka E. (1994), Sytuacja rodzinna pacjentów młodzieżowych z jednym rodzicem na emigracji zarobkowej, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, nr 3(4), s. 465–467.
Google Scholar

Devakumar D., Russell N., Murphy L., Wickramage K., Sawyer S.M., Abubakar I. (2018), Children and Adolescents on the Move: What Does the Global Compact for Migration Mean for Their Health?, „The Lancet. Child & Adolescent Health”, nr 3(2), https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30528682/ (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S2352-4642(18)30376-6

Donato K.M., Sisk B. (2015), Children’s Migration to the United States from Mexico and Central America: Evidence from the Mexican and Latin American Migration, „Journal on Migration and Human Security”, nr 3(1), s. 58–79.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/233150241500300103

Eade J., Drinkwater S., Garapich M.P. (2006), Polscy migranci w Londynie – klasa społeczna i etniczność, CRONEM, University of Surrey, Londyn.
Google Scholar

Farley T., Galves A., Dickinson L.M., Perez M. de J. (2005), Stress, Coping and Health: a Comparison of Mexican Immigrants, Mexican–Americans, and non-Hispanic Whites, „Journal of Immigrant and Minority Health”, nr 7(3), s. 213–220.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10903-005-3678-5

Gomez L.C.A. (2015), Migration and Its Impact on Children’s Lives. A Literature Review, University of Iceland, https://skemman.is/bitstream/1946/21378/1/loka%20loka.pdf (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar

Gonneke W.J.M., Vollebergh W.A.M. (2008), Mental Health in Migrant Children, „The Journal Child Psychology and Psychiatry”, nr 49(3), s. 276–294.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2007.01848.x

Graham E., Yeoh B.S.A. (2013), Child Health and Migrant Parents in South-East Asia: Risk and Resilience among Primary School-Aged Children, „Asian and Pacific Migration Journal”, nr 22(3), s. 297–314.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/011719681302200301

Haavind H., Thorne B., Hollway W., Magnusson E. (2015), „Because Nobody Likes Chinese Girls”: Intersecting Identities and Emotional Experiences of Subordination and Resistance in School Life, „Childhood”, nr 22(3), s. 300–315.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0907568214549080

Haikkola L. (2011), Making Connections: Second Generation Children and the Transnational Field of Relations, „Journal of Ethnic and Migration Studies”, t. 37, nr 8, s. 1201–1217.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/1369183X.2011.590925

Hildebrandt N., McKenzie D.J. (2005), The Effects of Migration on Child Health in Mexico, „Economia”, nr 6(1), https://econpapers.repec.org/paper/wbkwbrwps/3573.htm (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar

Hindman H.D. (red.) (2009), The World of Child Labor. A Historical and Regional Survey, Routledge, New York, https://doi.org/10.4324/9781315698779.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781315698779

International Organization for Migration (IOM) (2013), Children on the Move, https://publications.iom.int/books/children-move (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar

Jabłecka B. (2012), Strukturalne i kulturowe bariery w dostępie imigrantów do opieki medycznej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Google Scholar

Januszewska E. (2010), Dziecko czeczeńskie w Polsce. Między traumą wojenną a doświadczeniem uchodźstwa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Google Scholar

Jaroszewska E. (2013), Migracje a zdrowie. Uwarunkowania kondycji zdrowotnej migrantów oraz bariery w korzystaniu z opieki medycznej, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa.
Google Scholar

Javier J.R., Huffman L.C., Mendoza F.S., Wise P.H. (2010), Children with Special Health Care Needs: How Immigrant Status Is Related to Health Care Access, Health Care Utilization, and Health Status, „Maternal and Child Health Journal”, nr 14(4), s. 567–579.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10995-009-0487-9

Kawczyńska-Butrym Z. (2009), Migracje. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Kawczyńska-Butrym Z. (2019), Zdrowie migrantów i drenaż białego personelu. Wyzwania dla zdrowia publicznego, socjologii zdrowia i zawodów medycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Krasnodębska A. (2016), Dzieci polskich imigrantów w Norwegii. Kwestie adaptacyjne i tożsamościowe, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, nr 3(161), s. 283–307.
Google Scholar

Kruszyński K., Starzyńska D. (2010), Zasięg biedy w Polsce – perspektywa porównawcza, „Praca Socjalna”, t. XXV, s. 21–35.
Google Scholar

Książek J. (2019), Adaptacyjne problemy dzieci repatriantów na tle relacji rówieśniczych, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, t. XLV, nr 1(171), s. 215–233.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.19.010.10260

Lalak D. (red.) (2007), Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość: zderzenie kultur we współczesnym świecie, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
Google Scholar

Markowska-Manista U., Sawicki K. (2019), Migrant Children and Youth „On the Move”: Between the Legacy of the Past and Challenges of the Future, „Kultura i Edukacja”, nr 2(124), s. 9–23.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15804/kie.2019.02.01

Menjívar C., Perreira K.M. (2017), Undocumented and Unaccompanied: Children of Migration in the European Union and the United States, „Journal of Ethnic and Migration Studies”, nr 45(2), s. 1–21.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/1369183X.2017.1404255

Neto F. (2009), Predictors of Mental Health among Adolescents from Immigrants Families in Portugal, „Journal of Family Psychology”, nr 23(3), s. 375–385.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/a0015831

Podgórska K. (2019), E-migracje. Nowe technologie w procesach migracji, „The Polish Migration Review – Polski Przegląd Migracyjny”, nr 5, s. 4–15.
Google Scholar

Rossi A. (2008), The Impact of Migration on Children Left Behind in Developing Countries: Outcomes Analysis and Data Requirements, „SSRN Electronic Journal”, https://globalnetwork.princeton.edu/bellagio/Rossi.pdf (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2490380

Schenker M.B. (2012), A Global Perspective of Migration and Occupational Health, „American Journal of Industrial Medicine”, nr 53(4), s. 329–337.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/ajim.20834

Simek A. (2006), Health Care and the Most Common Physical and Mental Problems of Illegal Migrant Workers and Their Families, „Family and Primary Care Review”, nr 8(3), s. 765–768.
Google Scholar

Strzemecka S., Slany K. (2019), Doświadczanie nierówności w statusie społecznym i bullyingu w środowisku szkolnym. Percepcja dzieci polskich imigrantów w Norwegii, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, nr 1(171), s. 149–170.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.19.007.10257

Szydłowska P., Durlik J., Grzymała-Moszczyńska H. (2019), Returning Children Migrants – Main Challenges in School Environment, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, t. XLV, nr 1(171), s. 171–192.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.19.008.10258

UNICEF (2005), Children and Migration, UNICEF Office of Research – In nocenti, Florence https://www.unicef-irc.org/article/606-migration-and-children.html (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar

UNICEF (2008), Children and women left behind in labour sending countries: an appraisal of social risks, UNICEF, Division of Policy and Practice.
Google Scholar

UNICEF (2016), For Every Child, End AIDS: Seventh Stocktaking Report, https://www.unicef.org/reports/every-child-end-aids-seventh-stocktaking-report-2016 (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar

United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) (1997), Guidelines on Policies and Procedures in dealing with Unaccompanied Children Seeking Asylum, http://www.unhcr.org/afr/publications/legal/3d4f91cf4/guidelines-policies-procedures-dealingunaccompanied-children-seeking-asylum.html (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar

Urbańska S. (2015), O macierzyństwie na odległość, „Polityka”, 6 października, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1635381,1,dr-sylwia-urbanska-omacierzynstwie-na-odleglosc.read (dostęp: 10.03.2020).
Google Scholar

Waksmundzki T. (2014), Problemy edukacyjne dzieci cudzoziemców w polskich szkołach, [w:] E. Ślachcińska, H. Marek (red.), Edukacja międzykulturowa w warunkach kultury globalnej. Od rozważań definicyjnych do praktycznych zastosowań, t. III, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa, Poznań, s. 255–260.
Google Scholar

Walczak B. (2008), Społeczne, edukacyjne i wychowawcze konsekwencje migracji rodziców i opiekunów prawnych uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, Wyższa Szkoła Pedagogiki Resocjalizacyjnej Pedagogium, Warszawa.
Google Scholar

Waldstein A. (2008), Diaspora and Health? Traditional Medicine and Culture in a Mexican Migrant Community, „International Migration”, nr 46(5), s. 95–117.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2435.2008.00490.x

Warzywoda-Kruszyńska W. (2010), Od badań nad biedą do badań nad procesem dziedziczenia biedy – łódzka szkoła badań nad biedą i pomocą społeczną i jej rezultaty, „Praca Socjalna”, t. XXV, s. 5–20.
Google Scholar

Wernesjö U. (2012), Unaccompanied Asylum-seeking Children: Whose Perspective?, „International Journal of Migration, Health and Social Care”, nr 19(4), s. 495–507.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0907568211429625

White A., Laoire N.C., Tyrrell N., Carpena-Méndez F. (2011), Children’s Roles in Transnational Migration, „Journal of Ethnic and Migration Studies”, nr 37(8), s. 1159–1170.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/1369183X.2011.590635