Niezgodność między płcią przypisaną przy urodzeniu a tożsamością płciową u osób transpłciowych – analiza wyników badań własnych

Autor

  • Aleksandra Sobańska MA, Institute of Sociology, Faculty of Economics and Sociology, University of Lodz, ul. Rewolucji 1905 r. 41/43, 90-214 Lodz, Poland https://orcid.org/0000-0003-3563-0582
  • Kamila Smyczek MA, Institute of Sociology, Faculty of Economics and Sociology, University of Lodz, ul. Rewolucji 1905 r. 41/43, 90-214 Lodz, Poland https://orcid.org/0000-0003-3432-2836

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.72.05

Słowa kluczowe:

transpłciowość, tożsamość, tożsamość płciowa, niezgodność płciowa, tranzycja płciowa, korekta płci

Abstrakt

W artykule zaprezentowane zostały wyniki analizy fragmentu większych badań nad transpłciowością, obejmujących dzieciństwo transpłciowego dziecka, ujawnienie swojej właściwej tożsamości płciowej rodzinie i bliskim, otrzymane wsparcie lub jego brak, przebieg terapii hormonalnej, zabiegów chirurgicznych, procesu sądowego etc. W niniejszym artykule autorki koncentrują się wyłącznie na prezentacji wyników analizy dotyczącej doświadczenia niezgodności płci – konfliktu między tożsamością płciową a płcią przypisaną przy urodzeniu, a zatem przedmiotem analizy uczyniły opinie, wypowiedzi osób transpłciowych doświadczających niezgodności płci. W trosce o czytelność podjętej problematyki w pierwszej części przedstawione zostały stanowiska teoretyczne związane z transpłciowością, tożsamością oraz tożsamością płciową. W drugiej zaś zaprezentowane zostały strategie radzenia sobie z niezgodnością płciową, opracowane przez badaczki na podstawie zgromadzonego materiału empirycznego. Autorki w prezentacji wyników analizy uwzględniły odpowiedzi na pytania, czy niezgodność płciowa miała znaczący wpływ na kształtowanie się tożsamości osobistej i społecznej osób transpłciowych, uczestniczących w badaniu. Metodologia badania, procedura badawcza oraz analiza osadzone zostały w podejściu jakościowym. Główną techniką był wywiad swobodny ukierunkowany. Teren badań obejmował całą Polskę – w badaniu uczestniczyło 16 osób.

Bibliografia

Bielas J. (2012), Doświadczenie cielesności. Podmiotowe uwarunkowania transseksualizmu, Wydawnictwo Aureus, Kraków.
Google Scholar

Bieńkowska M. (2012), Transseksualizm w Polsce. Wymiar indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Google Scholar

Bieńkowska-Ptasznik M. (2002), Płeć społeczna – transseksualizm – rekonstrukcja tożsamości, [in:] A. Kuczyńska (ed.), Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar

Boczkowski K. (2009), Homoseksualizm, Inter Esse, Kraków.
Google Scholar

Bokszański Z. (1989), Tożsamość, interakcja, grupa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Breska-Kruszewska J., Rachoń D. (2014), Medyczne aspekty transpłciowości – rozpoznanie i postępowanie lecznicze, [in:] A.M. Kłonkowska, K. Bojarska (eds.), Psychospołeczne, prawne i medyczne aspekty transpłciowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar

Ciaputa E. (2011), Jak płeć stawała się rodzajem, [in:] K. Slany, B. Kowalska, M. Ślusarczyk (eds.), Kalejdoskop Genderowy. W drodze do poznania płci społeczno-kulturowej w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar

Connell R. (2013), Socjologia płci. Płeć w ujęciu globalnym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Davidmann S. (2010), Beyond Borders: Lived Experiences of Atypically Gendered Transsexual People, [in:] S. Hines, T. Sanger (eds.), Transgender Identities: Towards a Social Analysis of Gender Diversity, Routledge, New York.
Google Scholar

Dębińska M. (2015), Prawo, seksuologia a transpłciowość. Przemiany społeczno-kulturowych praktyk konstruowania płci w Polsce (1964–2012), Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. A. Wieczorkiewicz, Warszawa.
Google Scholar

Dynarski W., Kłonowska A. (2012), Słownik pojęć, [in:] M. Makuchowska, M. Pawlęga (eds.), Sytuacja społeczna osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa.
Google Scholar

Fajkowska-Stanik M. (2001), Transseksualizm i rodzina. Przekaz pokoleniowy wzorów relacyjnych w rodzinach transseksualnych kobiet, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Geron K. (2002), Autodestrukcja u osób transseksualnych, [in:] A. Kuczyńska (ed.), Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar

Grodzka A., Podobińska A. (2012), Sytuacja osób transpłciowych w Polsce, [in:] A. Kłonkowska (ed.), Transpłciowość – Androgynia. Studia o przekraczaniu płci, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar

Gruszczyńska A. (2004), Kraków, europejskie miasto homofobów, [in:] Z. Sypniewski, B. Warkocki (eds.), Homofobia po polsku, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Google Scholar

Jabłońska Z., Knut P. (2012), Prawa osób LGBT w Polsce, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa.
Google Scholar

Klosow M. (2019), Gender Blending. Praktyki przekraczania kulturowych norm płci, Instytut Wydawniczy Książka i Praca, Warszawa.
Google Scholar

Kłonkowska A. (2012), Transpłciowość – Androgynia. Studia o przekraczaniu płci, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar

Kłonkowska A. (2017), Płeć: dana czy zadana? Strategie negocjacji (nie)tożsamości transpłciowej w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar

Kłonkowska A., Dynarski W. (2018), Gender i inne kłopotliwe terminy, czyli jak mówić o różnorodności i (nie)normatywności płciowej i seksualnej, https://jsgll.wordpress.com/2017/09/30/gender-i-inne-klopotliwe-terminy-czyli-jak-mowic-o-roznorodnosci-i-nienormatywnosci-plciowej-i-seksualnej-anna-klonkowska-wiktor-dynarski/ (accessed 30.10.2019).
Google Scholar

Kłonkowska A., Bojarska K., Witek K. (2015), O płci od nowa. Własna tożsamość oczami osób transpłciowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar

Kryszk K., Kłonkowska A. (2012), Sytuacja społeczna osób transpłciowych. Analiza danych z badania ankietowanego, [in:] M. Makuchowska, M. Pawlęga (eds.), Sytuacja społeczna osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa.
Google Scholar

Łojas J., Dynarski W. (2010), Płciowość (w) drag. Kulturowa tożsamość czy kultura tożsamości?, [in:] P. Szkudlarek (ed.), Przebrani w płeć. Zjawisko drag w kulturze, Wydawnictwo Konsola, Poznań.
Google Scholar

Majka-Rostek D. (2010), Drag king jako emanacja kultury późnej nowoczesności, [in:] P. Szkudlarek (ed.), Przebrani w płeć. Zjawisko drag w kulturze, Wydawnictwo Konsola, Poznań.
Google Scholar

Makuchowska M. (2011), Słowniczek pojęć, [in:] M. Makuchowska (ed.), Przemoc motywowana homofobią. Raport 2011, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa.
Google Scholar

Mizielińska J., Stasińska A. (2014), Drag king/ drag queen, [in:] M. Rudaś-Grodzka (ed.), Encyklopedia gender: płeć w kulturze, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
Google Scholar

Nikitorowicz J. (1999), Socjalizacja, [in:] D. Lalak, T. Pilch (eds.), Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
Google Scholar

Queer.pl, Światowa Organizacja Zdrowia: transpłciowość nie jest chorobą psychiczną, https://queer.pl/news/201445/swiatowa-organizacja-zdrowia-transplciowosc-nie-jest-choroba-psychiczna (accessed 18.12.2018).
Google Scholar

Rawa-Kochanowska A. (2011), Poczucie tożsamości płciowej w teorii i w badaniach, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Google Scholar

Świder M., Winiewski M. (2017), Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce. Raport za lata 2015–2016, Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa.
Google Scholar

Trans-Fuzja, Anna Grodzka: nie chodzi o opowiadanie mojej historii, transfuzja.org/pl/artykuly/newsy/anna_grodzka_nie_chodzi_o_opowiadanie_mojej_historii.htm (accessed 7.11.2019).
Google Scholar

Waszyńska K., Rękoś M. (2004), Tożsamość płciowa i czynniki ją warunkujące, [in:] A. Kuczyńska, E.K. Dzikowska (eds.), Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne II, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar

World Health Organization, https://www.who.int/health-topics/international-classification-of-diseases (accessed 10.03.2019).
Google Scholar

Ziemińska R. (2018), Niebinarne i wielowarstwowe pojęcie płci, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Opublikowane

2020-03-30

Jak cytować

Sobańska, A., & Smyczek, K. (2020). Niezgodność między płcią przypisaną przy urodzeniu a tożsamością płciową u osób transpłciowych – analiza wyników badań własnych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (72), 79–94. https://doi.org/10.18778/0208-600X.72.05