Społeczne interpretacje sukcesu zawodowego w kontekście fleksybilnej rzeczywistości. Na podstawie badań empirycznych wśród Polaków
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-600X.95.01Słowa kluczowe:
sukces zawodowy, badanie ogólnopolskie, wolność, karieraAbstrakt
Celem badania w zakresie przedstawianym w tym tekście było rozpoznanie społecznych interpretacji sukcesu zawodowego z uwzględnieniem specyfiki warunków społeczno-kulturowych. Charakteryzują się one między innymi zmiennością oraz oczekiwaniem elastyczności w różnych obszarach życia człowieka, w tym pracy. Problematyka badawcza koncentruje się wokół definicji sukcesu w wymiarach zarówno obiektywnym, jak i subiektywnym. Pytania badawcze dotyczyły ujmowania sukcesu zawodowego w kategoriach materialnych, stratyfikacyjnych, prestiżowych i samorealizacyjnych. Rozpoznanie społecznych interpretacji sukcesu zawodowego Polaków było możliwe dzięki zastosowaniu metody ankiety, co pozwoliło na zrealizowanie reprezentatywnych badań wśród tej grupy. Ustalenia badawcze: interpretacja sukcesu zawodowego w świadomości społecznej Polaków skupia się wokół dwóch czynników – albo utożsamiają go między innymi z satysfakcją, samodzielnością i realizacją aspiracji w zakresie pracy (czynnik „wolnościowy”), albo ze zdobywaniem kolejnych szczebli kariery, awansem zawodowym i finansowym (czynnik „karierowy”). Model „wolnościowy” jest bliższy badanym.
Bibliografia
Bańka A. (2007), Globalizacja pracy i kariery a procesy identyfikacji indywidualnej i społecznej, [w:] M. Górnik-Durose, B. Kożusznik (red.), Perspektywy psychologii pracy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar
Barańska M. (2015), Sukces to nie przypadek. Projekty z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego jako przykład wsparcia karierowego młodzieży i młodych dorosłych, [w:] T. Łączek (red.), Sukces życiowy w społeczeństwie konsumpcyjnym, Difin, Warszawa.
Google Scholar
Bauman Z. (2006), Społeczeństwo w stanie oblężenia, Sic!, Warszawa.
Google Scholar
Bednarska-Wnuk I. (2012), Elastyczność zawodowa w percepcji przedstawicieli pokolenia Y, [w:] S.A. Witkowski, M. Sator (red.), Sukces w zarządzaniu kadrami. Elastyczność w zarządzaniu kapitałem ludzkim, t. 2, Problemy zarządczo-psychologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Google Scholar
Bedyńska S., Cypryańska M. (2007), Zaawansowane sposoby tworzenia wskaźników: zastosowanie analizy czynnikowej oraz analizy rzetelności pozycji, [w:] S. Bedyńska, A. Brzezińska (red.), Statystyczny drogowskaz. Praktyczny poradnik analizy danych w naukach społecznych na przykładach z psychologii, Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa.
Google Scholar
Bylok F. (2005), Wzór sukcesu w społeczeństwie polskim w okresie transformacji społeczno-ustrojowej, „Annales. Etyka w życiu gospodarczym”, nr 8(1).
Google Scholar
Cybal-Michalska A. (2013), Świat, w którym „kariera robi karierę” – o satysfakcji z kariery i poczuciu zawodowego sukcesu, „Studia Edukacyjne”, nr 26.
Google Scholar
Derr C.B., Laurent A. (1989), The internal and external career: The theoretical and cross-cultural perspective, [w:] B.M. Arthur, T.D. Hall, B.S. Lawrence (red.), Handbook of Career Theory, Cambridge University Press, Cambridge.
Google Scholar
Domański H. (2012), Prestiż, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Google Scholar
Firkowska-Mankiewicz A. (1997), Czym jest sukces życiowy dla współczesnego Polaka?, [w:] H. Domański, A. Rychard (red.), Elementy nowego ładu, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar
Grzeszczyk E. (2003), Sukces: amerykańskie wzory – polskie realia, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar
Gysbers N. (1990), Major trends in career development theory and practice, [w:] E.R. Gerler Jr., C.J. Ciechalski, D.L. Parker (red.), Elementary School Counselling in a Changing World, Eric, Ann Arbor.
Google Scholar
Januszkiewicz K. (2010), Dylematy charakterystyki sukcesu, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica”, nr 234.
Google Scholar
Januszkiewicz K. (2012), Sukces zawodowy w perspektywie jutra, [w:] S.A. Witkowski, M. Sator (red.), Sukces w zarządzaniu kadrami. Elastyczność w zarządzaniu kapitałem ludzkim, t. 2, Problemy zarządczo-psychologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Google Scholar
Leszkowicz-Baczyński J. (2007), Koncepcja i przejawy sukcesu w środowiskach klasy średniej, [w:] M.K. Słomczyński (red.), Kariera i sukces. Analizy socjologiczne, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Google Scholar
Linek A. (2023), Sukces małżeński w nowej odsłonie – interpretacje postbadawcze, „Zeszyty Naukowe KUL”, nr 66(4).
Google Scholar
Łazarowicz-Kowalik M. (2015), Anatomia sukcesu w nauce. Studium socjologiczne laureatów konkursów fundacji na rzecz nauki polskiej, praca doktorska, https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/1448/praca20doktorska_Marta20C581azarowicz-Kowalik.pdf?sequence=1 (dostęp: 10.02.2025).
Google Scholar
Łączek T. (red.) (2021), Sukces życiowy w warunkach dystansu społecznego, Difin, Warszawa.
Google Scholar
Obuchowski K. (2000), Człowiek intencjonalny, czyli o tym, jak być sobą, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Orlińska J. (2013), Sukces życiowy i jego determinanty, „Komunikat z Badań CBOS”, BS/89/2013.
Google Scholar
Piekarski M. (2020), Zawód jako kategoria poznawcza w perspektywie sukcesu zawodowego jednostki, [w:] T. Łączek (red.), Sukces życiowy w społeczeństwie konsumpcyjnym, Difin, Warszawa.
Google Scholar
Pietruszewski M. (2014), Uwarunkowania sukcesu zawodowego w dzisiejszej gospodarce, „Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie”, nr 15.
Google Scholar
Pietruszewski M. (2015), Wskaźniki sukcesu zawodowego i ich operacjonalizacja w praktyce badawczej, „Humanizacja Pracy”, nr 1(279).
Google Scholar
Pszczołowski T. (1978), Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa.
Google Scholar
Robak E. (2013), Satysfakcja z pracy i jej wpływ na zachowania pracownicze, „Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie”, nr 9.
Google Scholar
Sennett R. (2006), Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA, Warszawa.
Google Scholar
SJP, Słownik Języka Polskiego, https://sjp.pwn.pl/slowniki/sukces (dostęp: 15.02.2025).
Google Scholar
Stachura K. (2020), Bieg z przeszkodami. Ambiwalencje sukcesu artystycznego w poszerzonym polu kultury, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 16, nr 2.
Google Scholar
Szahaj A. (2019), Losy pracy: fordyzm i postfordyzm, [w:] B. Galwas, P. Kozłowski, K. Prandecki (red.), Czy świat należy urządzić inaczej: schyłek i początek, Polska Akademia Nauk, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Google Scholar
Szlosek F. (2015), Tożsamość pedagogiki pracy w kontekście przemian systemowych, Wydawnictwo APS, Warszawa.
Google Scholar
Toffler A. (1970), Future Schock, Random House, New York.
Google Scholar
Turner J.H., Stets J.E. (2009), Socjologia emocji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Uklańska K. (2022), W poszukiwaniu homo flexibilis. Konteksty teoretyczne i empiryczne elastycznej osobowości współczesnego człowieka, „Journal of Modern Science”, t. 1, nr 48.
Google Scholar
Uklańska K. (2023), Zrównoważone konsumowanie czasu wolnego. O przemianach leisure time w społeczeństwie konsumpcyjnym, „Studia Humanistyczne AGH”, t. 22, nr 1.
Google Scholar
Uklańska K., Kotowska-Wójcik O., Choczyński M. (2020), Wolność wyboru czy przymus zwyczaju, t. III, Młodzież akademicka w dobie pandemii o sensie życia, relacjach i planach życiowych, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Google Scholar
Van Maanen J. (1977), Organizational Careers: Some New Perspectives, Wiley, New York.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

