Społeczne interpretacje sukcesu zawodowego w kontekście fleksybilnej rzeczywistości. Na podstawie badań empirycznych wśród Polaków

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.95.01

Słowa kluczowe:

sukces zawodowy, badanie ogólnopolskie, wolność, kariera

Abstrakt

Celem badania w zakresie przedstawianym w tym tekście było rozpoznanie społecznych interpretacji sukcesu zawodowego z uwzględnieniem specyfiki warunków społeczno-kulturowych. Charakteryzują się one między innymi zmiennością oraz oczekiwaniem elastyczności w różnych obszarach życia człowieka, w tym pracy. Problematyka badawcza koncentruje się wokół definicji sukcesu w wymiarach zarówno obiektywnym, jak i subiektywnym. Pytania badawcze dotyczyły ujmowania sukcesu zawodowego w kategoriach materialnych, stratyfikacyjnych, prestiżowych i samorealizacyjnych. Rozpoznanie społecznych interpretacji sukcesu zawodowego Polaków było możliwe dzięki zastosowaniu metody ankiety, co pozwoliło na zrealizowanie reprezentatywnych badań wśród tej grupy. Ustalenia badawcze: interpretacja sukcesu zawodowego w świadomości społecznej Polaków skupia się wokół dwóch czynników – albo utożsamiają go między innymi z satysfakcją, samodzielnością i realizacją aspiracji w zakresie pracy (czynnik „wolnościowy”), albo ze zdobywaniem kolejnych szczebli kariery, awansem zawodowym i finansowym (czynnik „karierowy”). Model „wolnościowy” jest bliższy badanym.

Bibliografia

Bańka A. (2007), Globalizacja pracy i kariery a procesy identyfikacji indywidualnej i społecznej, [w:] M. Górnik-Durose, B. Kożusznik (red.), Perspektywy psychologii pracy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Barańska M. (2015), Sukces to nie przypadek. Projekty z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego jako przykład wsparcia karierowego młodzieży i młodych dorosłych, [w:] T. Łączek (red.), Sukces życiowy w społeczeństwie konsumpcyjnym, Difin, Warszawa.
Google Scholar

Bauman Z. (2006), Społeczeństwo w stanie oblężenia, Sic!, Warszawa.
Google Scholar

Bednarska-Wnuk I. (2012), Elastyczność zawodowa w percepcji przedstawicieli pokolenia Y, [w:] S.A. Witkowski, M. Sator (red.), Sukces w zarządzaniu kadrami. Elastyczność w zarządzaniu kapitałem ludzkim, t. 2, Problemy zarządczo-psychologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Google Scholar

Bedyńska S., Cypryańska M. (2007), Zaawansowane sposoby tworzenia wskaźników: zastosowanie analizy czynnikowej oraz analizy rzetelności pozycji, [w:] S. Bedyńska, A. Brzezińska (red.), Statystyczny drogowskaz. Praktyczny poradnik analizy danych w naukach społecznych na przykładach z psychologii, Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa.
Google Scholar

Bylok F. (2005), Wzór sukcesu w społeczeństwie polskim w okresie transformacji społeczno-ustrojowej, „Annales. Etyka w życiu gospodarczym”, nr 8(1).
Google Scholar

Cybal-Michalska A. (2013), Świat, w którym „kariera robi karierę” – o satysfakcji z kariery i poczuciu zawodowego sukcesu, „Studia Edukacyjne”, nr 26.
Google Scholar

Derr C.B., Laurent A. (1989), The internal and external career: The theoretical and cross-cultural perspective, [w:] B.M. Arthur, T.D. Hall, B.S. Lawrence (red.), Handbook of Career Theory, Cambridge University Press, Cambridge.
Google Scholar

Domański H. (2012), Prestiż, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Google Scholar

Firkowska-Mankiewicz A. (1997), Czym jest sukces życiowy dla współczesnego Polaka?, [w:] H. Domański, A. Rychard (red.), Elementy nowego ładu, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar

Grzeszczyk E. (2003), Sukces: amerykańskie wzory – polskie realia, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar

Gysbers N. (1990), Major trends in career development theory and practice, [w:] E.R. Gerler Jr., C.J. Ciechalski, D.L. Parker (red.), Elementary School Counselling in a Changing World, Eric, Ann Arbor.
Google Scholar

Januszkiewicz K. (2010), Dylematy charakterystyki sukcesu, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica”, nr 234.
Google Scholar

Januszkiewicz K. (2012), Sukces zawodowy w perspektywie jutra, [w:] S.A. Witkowski, M. Sator (red.), Sukces w zarządzaniu kadrami. Elastyczność w zarządzaniu kapitałem ludzkim, t. 2, Problemy zarządczo-psychologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Google Scholar

Leszkowicz-Baczyński J. (2007), Koncepcja i przejawy sukcesu w środowiskach klasy średniej, [w:] M.K. Słomczyński (red.), Kariera i sukces. Analizy socjologiczne, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Google Scholar

Linek A. (2023), Sukces małżeński w nowej odsłonie – interpretacje postbadawcze, „Zeszyty Naukowe KUL”, nr 66(4).
Google Scholar

Łazarowicz-Kowalik M. (2015), Anatomia sukcesu w nauce. Studium socjologiczne laureatów konkursów fundacji na rzecz nauki polskiej, praca doktorska, https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/1448/praca20doktorska_Marta20C581azarowicz-Kowalik.pdf?sequence=1 (dostęp: 10.02.2025).
Google Scholar

Łączek T. (red.) (2021), Sukces życiowy w warunkach dystansu społecznego, Difin, Warszawa.
Google Scholar

Obuchowski K. (2000), Człowiek intencjonalny, czyli o tym, jak być sobą, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Orlińska J. (2013), Sukces życiowy i jego determinanty, „Komunikat z Badań CBOS”, BS/89/2013.
Google Scholar

Piekarski M. (2020), Zawód jako kategoria poznawcza w perspektywie sukcesu zawodowego jednostki, [w:] T. Łączek (red.), Sukces życiowy w społeczeństwie konsumpcyjnym, Difin, Warszawa.
Google Scholar

Pietruszewski M. (2014), Uwarunkowania sukcesu zawodowego w dzisiejszej gospodarce, „Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie”, nr 15.
Google Scholar

Pietruszewski M. (2015), Wskaźniki sukcesu zawodowego i ich operacjonalizacja w praktyce badawczej, „Humanizacja Pracy”, nr 1(279).
Google Scholar

Pszczołowski T. (1978), Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa.
Google Scholar

Robak E. (2013), Satysfakcja z pracy i jej wpływ na zachowania pracownicze, „Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie”, nr 9.
Google Scholar

Sennett R. (2006), Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA, Warszawa.
Google Scholar

SJP, Słownik Języka Polskiego, https://sjp.pwn.pl/slowniki/sukces (dostęp: 15.02.2025).
Google Scholar

Stachura K. (2020), Bieg z przeszkodami. Ambiwalencje sukcesu artystycznego w poszerzonym polu kultury, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 16, nr 2.
Google Scholar

Szahaj A. (2019), Losy pracy: fordyzm i postfordyzm, [w:] B. Galwas, P. Kozłowski, K. Prandecki (red.), Czy świat należy urządzić inaczej: schyłek i początek, Polska Akademia Nauk, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
Google Scholar

Szlosek F. (2015), Tożsamość pedagogiki pracy w kontekście przemian systemowych, Wydawnictwo APS, Warszawa.
Google Scholar

Toffler A. (1970), Future Schock, Random House, New York.
Google Scholar

Turner J.H., Stets J.E. (2009), Socjologia emocji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Uklańska K. (2022), W poszukiwaniu homo flexibilis. Konteksty teoretyczne i empiryczne elastycznej osobowości współczesnego człowieka, „Journal of Modern Science”, t. 1, nr 48.
Google Scholar

Uklańska K. (2023), Zrównoważone konsumowanie czasu wolnego. O przemianach leisure time w społeczeństwie konsumpcyjnym, „Studia Humanistyczne AGH”, t. 22, nr 1.
Google Scholar

Uklańska K., Kotowska-Wójcik O., Choczyński M. (2020), Wolność wyboru czy przymus zwyczaju, t. III, Młodzież akademicka w dobie pandemii o sensie życia, relacjach i planach życiowych, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Google Scholar

Van Maanen J. (1977), Organizational Careers: Some New Perspectives, Wiley, New York.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

23-12-2025

Jak cytować

Uklańska, K. (2025). Społeczne interpretacje sukcesu zawodowego w kontekście fleksybilnej rzeczywistości. Na podstawie badań empirycznych wśród Polaków. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (95), 5–22. https://doi.org/10.18778/0208-600X.95.01