Czy specjalne strefy ekonomiczne przyczyniły się do zróżnicowania regionalnego w Polsce?

Abstrakt

Głównym celem artykuły jest zaprezentowanie wyników specjalnych stref ekonomicznych (SSE) w układzie wojewódzkim osiągniętych w ciągu 25 lat działalności oraz ich roli w ograniczaniu regionalnych nierówności gospodarczych. SSE utworzono z myślą, aby łagodzić trudności związane z bezrobociem, które ujawniła transformacja polskiej gospodarki. Liczono, że dzięki zachętom inwestycyjnym kapitał napłynie przede wszystkim do regionów najbardziej dotkniętych zmianami. Intencje te nie znalazły jednak ustawowego zabezpieczenia. W efekcie inwestycje strefowe koncentrowały się w południowej, centralnej i zachodniej Polsce, czyli znalazły się na terenie niemal całego kraju. Tylko wschodnie, najbiedniejsze województwa cieszyły się wyraźnie mniejszym zainteresowaniem. Było ono pochodną struktury własnościowej kapitału. W strefach zdecydowanie dominowali bowiem inwestorzy zagraniczni. Pewne zmiany w tym zakresie przyniosła Polska Strefa Inwestycji, następczyni SSE. Proste analizy statystyczne sugerują, że, wbrew założeniom, strefy nie przyczyniły się do zmniejszenia regionalnych dysproporcji mierzonych poziomem PKB na mieszkańca, a nawet mogły oddziaływać w kierunku ich wzrostu. Rozstrzygniecie tej kwestii wymagałoby bardziej pogłębionych badań.