Immersive virtual reality as a social research environment. The impact of the presence of an embodied agent on the Stroop task performance based on own research

Aleksander Walas

doi:10.18778/0208-600X.86.01

Autor

Aleksander Walas University of Lodz, Doctoral School of Social Sciences

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.86.01

Słowa kluczowe:

rzeczywistość wirtualna, VR, immersyjna rzeczywistość wirtualna, facylitacja społeczna, hamowanie społeczne, zadanie Stroopa, interferencja Stroopa, ucieleśniony agent, badania społeczne

Abstrakt

Badaniom poddany został wpływ obecności innych osób (fizycznego obserwatora i ucieleśnionych agentów) na wykonanie zadania Stroopa w immersyjnym środowisku wirtualnej rzeczywistości (VR). Opierając się na pracach przeprowadzonych przez Pascala Hugueta i współpracowników, którzy badali efekty facylitacji i hamowania społecznego w tradycyjnych warunkach laboratoryjnych za pomocą testu Stroopa, obecne badanie miało na celu przetestowanie tych efektów w warunkach VR. Uczestnicy zostali podzieleni na cztery grupy, z których każda przebadana była w innych warunkach – wykonując zadanie samodzielnie, ze świadomością bycia obserwowanym lub w obecności wcielonych agentów (formalnie ubranego dr Piotra lub nieformalnie Piotrka). W celu oceny wyników przeprowadzono jednoczynnikową analizę wariancji (ANOVA) dla niezależnych próbek. Wyniki wykazały znaczną redukcję interferencji Stroopa, gdy uczestnicy byli świadomi tego, że są obserwowani przez eksperymentatora. Jednak obecność ucieleśnionych agentów w środowisku VR, niezależnie od ich ubioru czy sposobu przedstawienia, nie wpłynęła znacząco na poziom wykonania zadania. Wyniki nie tylko potwierdziły występowanie efektu interferencji Stroopa w warunkach VR, porównaniu z tradycyjnymi warunkami laboratoryjnymi, ale także zasugerowały, że obecność społeczna eksperymentatora może poprawić wydajność wykonywania zadań w środowisku VR. Nie zaobserwowano jednak znaczącego wpływu obecności ucieleśnionego agenta. Obserwacje te mogą znacznie przyczynić się do rozwoju aplikacji VR. Jednak potrzebne są dalsze badania, w których uwzględnione zostaną takie czynniki, jak wielkość próby i realizm ucieleśnionych agentów.

Bibliografia

Baños R.M., Botella C., Perpiñá C. (1999), Virtual reality and psychopathology, “Cyberpsychology & Behavior”, vol. 2(4), pp. 283–292.
Google Scholar

Baron R.S. (1986), Distraction-conflict theory: Progress and problems, [in:] L. Berkowitz (ed.), Advances in experimental social psychology, Academic Press, New York.
Google Scholar

Biocca F. (1997), The cyborg’s dilemma: progressive embodiment in virtual environments, “Journal of Computer-Mediated Communication”, 3:JCMC324, https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.1997.tb00070.x (accessed: 17.08.2022).
Google Scholar

Bond C.F. Jr. (1982), Social facilitation: A self-presentational view, “Journal of Personality and Social Psychology”, vol. 42(6), pp. 1042–1050.
Google Scholar

Bond C.F. Jr., Titus L.J. (1983), Social facilitation: A metanalysis of 241 studies, “Psychological Bulletin”, vol. 94(2), pp. 265–292.
Google Scholar

Botella C., Baños R.M., Garcia-Palacios A., Quero S. (2017), Virtual Reality and Other Realities, [in:] S.G. Hofmann, G. Asmundson (eds.), The science of cognitive behavioral therapy, Boston.
Google Scholar

Brzezinska A. (2020), Od mediów do rzeczywistości. Jakie ryzyka i szanse niesie ze sobą popularyzacja VR?, Fundacja Centrum Cyfrowe, Warszawa.
Google Scholar

Cottrell N.B. (1972), Social facilitation, [in:] C.G. McClintock (ed.), Experimental social psychology, Holt, Rinehart & Winston, New York.
Google Scholar

Frankfort-Nachmias C., Nachmias D. (2001) Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka, Poznań.
Google Scholar

Freeman D., Pugh K., Vorontsova N. (2010), Testing the Continuum of Delusional Beliefs: An Experimental Study Using Virtual Reality, “Journal of Abnormal Psychology”, vol. 1, pp. 83–89.
Google Scholar

Grzeszkiewicz-Radulska K., Wiktorowicz J., Grzelak M.M. (2020), Analiza statystyczna z IBM SPSS Statistics, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Huguet P., Galvaing M.P., Jean M., Monteil J.M., Dumas F. (1999), Social Presence Effects in the Stroop Task: Further Evidence for an Attentional View of Social Facilitation, “Journal of Personality and Social Psychology”, vol. 77(5), pp. 1011–1025.
Google Scholar

Milgram P., Kishino F. (1994), A Taxonomy Of Mixed Reality Visual Displays, “IEICE Transactions on Information Systems”, vol. E77-D, no. 12, December.
Google Scholar

Okruszek E., Rutkowska A. (2013), Badanie kontroli wykonawczej za pomocą testu interferencji strupa u chorych na schizofrenię i osób z uszkodzeniami płatów czołowych, “Polskie Forum Psychologiczne”, vol. 18, no. 2.
Google Scholar

Slater M., Antley A., Davison A,. Swapp D., Guger C., Barker Ch., Pistrang N., Sanchez-Vives M.V. (2006), A Virtual Reprise of the Stanley Milgram Obedience Experiments, “PLOS ONE”, vol. 1(1): e39, https://doi.org/10.1371/journal.pone.0000039
Google Scholar

Smelser N. (1995), Social science: an imperfect art, “La Revue Tocqueville”, vol. 16, no. 1, pp. 3–24.
Google Scholar

Sosnowski T., (2004), Analiza kontrastów: między eksploracją a testowaniem hipotez, “Przegląd Psychologiczny”, vol. 47, no. 4.
Google Scholar

Śpiewak S, (1999), Wpływ bodźców supra i subliminalnych na efekt interferencji w zadaniu Stroopa, “Czasopisma Psychologiczne”, vol. 5, no. 2, pp. 129–139.
Google Scholar

Tomaszewska M., Markowska, A., Borkowska A. (2010), Test Stroopa – wartość diagnostyczna w psychiatrii, “Neuropsychiatria i Neuropsychologia”, vol. 5, no. 1, pp. 35–41.
Google Scholar

Triplett N. (1898), The Dynamogenic Factors in Pacemaking and Competition, “The American Journal of Psychology”, vol. 9(4), pp. 507–533.
Google Scholar

Vakil E., Manovivh R., Ramati E., Blachstein H. (1996), The Stroop Color-Word Task as a Measure of Selective Attension: Efficiency, “Developmental Neuropsychology”, vol. 12(3), pp. 313–315.
Google Scholar

Wojciszke B. (2002), Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Zajonc R.B. (1965), Socjal Facilitation, “Science, New Series”, vol. 149, no. 3681, pp. 269–274.
Google Scholar