Uprzemysłowienie miasta postfordowskiego jako problem polityczny

Mateusz Błaszczyk

doi:10.18778/0208-600X.52.01

Autor

Mateusz Błaszczyk Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Socjologii

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.52.01

Słowa kluczowe:

rozwój miasta poprzemysłowego, postfordyzm, neoindustrializacja, reindustrializacja, polityka rozwoju lokalnego

Abstrakt

W artykule podjęto problem polityki przywracania funkcji przemysłowych w miastach krajów rozwiniętego kapitalizmu. Od lat 70. XX w. odejście od fordowskiego modelu produkcji, globalizacja oraz nowy międzynarodowy podział pracy wywołały w miastach krajów „Pierwszego Świata” proces dezindustrializacji. Upadek przemysłu doprowadził do kryzysu wielu ośrodków miejskich. Jego przezwyciężenie rozpatrywać można jako proces przystosowania lokalnych systemów społeczno-ekonomicznych do wyzwań międzynarodowej rywalizacji na globalnym rynku miast. Próba sprostania im prowadzi do wykształcenia się nowych form organizacji ekonomicznych, charakterystycznych dla kapitalizmu kognitywno-kulturowego, w którym obowiązuje paradygmat elastycznej akumulacji i budowy przewagi konkurencyjnej dzięki kreatywności i innowacyjności. W tym kontekście reindustrializacja i neoindustrializacja stają się kluczowymi elementami strategii rozwoju miast. W artykule omówione zostały ideologiczne aspekty polityki uprzemysłowienia. Szczególną uwagę poświęcono kwestii „polityki klastryzacji”, jako narzędzia pobudzania wzrostu ekonomicznego. Ukazano także negatywne konsekwencje prowadzenia polityki wspierania rozwoju przemysłu. Przedstawione argumenty konkluduje twierdzenie, że istotą działań na rzecz rozwoju przemysłów ery kapitalizmu kulturowo-kognitywnego jest transfer kapitałów kreatywnych wytwarzanych w sferze publicznej do sfery prywatnej, gdzie są one przetwarzane i akumulowane w postaci kapitałów ekonomicznych.

Bibliografia

Acs Z. J. (2002), Innovation and the Growth of Cities, Edward Elgar Publishing, Cheltenham.
Google Scholar

Amin A. (1994), Post-Fordism: Models, fantasies and phantoms of transitions, [w:] A. Amin (ed.), Post-Fordism. A Reader, Blackwell Publishers, Oxford, s. 1–39.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9780470712726.ch1

Banerjee A. (2005), Notes towards a theory of industrialisation in the developing world, [w:] N. Banerjee, S. Marjit (eds), Development, Displacement and Disparity. India in the Last Quarter of the Twentieth Century, Orient Longman Private Limited, New Delhi, s. 139–159.
Google Scholar

Barta G., Czirfusz M., Kukely G. (2008), Re-industrialisation in the world and in Hungary, „European Spatial Research and Policy”, Vol. 15, No. 2, s. 5–26.
Google Scholar

Blinder A.S. (2006), Offshoring. Kolejna rewolucja przemysłowa?, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 4, s. 5–18.
Google Scholar

Błaszczyk M. (2013), W poszukiwaniu socjologicznej teorii rozwoju miast. Meandry ekonomii politycznej, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.
Google Scholar

Błaszczyk M., Kłopot S. W., Pluta J. (2010), Stare i nowe problemy społeczne wielkiego miasta. Socjologiczne studium konsumpcji na przykładzie Wrocławia, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.
Google Scholar

Borrás S., Tsagdis D. (2008), Cluster Policies in Europe. Firms, Institutions and Governance, Edward Elgar Publishing, Cheltenham.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4337/9781781007716

City of Flint Public Safety Plan (2012), http://www.cityofflint.com/FinancialMgr/doc/PublicSafety-Plan0512.pdf (dostęp 26.09.2014).
Google Scholar

Clark T. N. (ed.) (2004), City as an Entertainment Machine, Elsevier – JAI Press, Boston.
Google Scholar

Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Econmic and Social Committee, and the Committee for Regions: An Integrated Industrial Policy for the Globalisation Era – Putting Competitiveness and Sustainability at Centre Stage (2010), Komisja Europejska, SEC 1272–1276, Bruxells, Com 614.
Google Scholar

Dandaneau S. P. (1996), A Town Abandoned: Flint, Michigan, Confronts Dezindustrialization, State University of New York Press, New York.
Google Scholar

Duranton G. (2011), California dreamin’ the feeble case for cluster policies, „Review of Economic Analysis”, Vol. 3, No. 1, s. 3–45.
Google Scholar

Działania na rzecz odrodzenia przemysłu europejskiego. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Społeczno-Ekonomicznego i Komitetu Regionów, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52014DC0014&from=EN (dostęp 28.09.2014).
Google Scholar

European Cluster Organisation Directory 2010, http://www.franche-comte.cci.fr/crci/biblio/img/eic/Annuaire.pdf (dostęp 30.01.2013).
Google Scholar

European Cluster Policy Group. Final Recommendations – A Call for Policy Action (2010), http://wbc-inco.net/object/document/7861/attach/ECPG_Final_Report_web-low1.pdf (dostęp 12.01.2015).
Google Scholar

Europejska sieć doskonałości na rzecz zarządzania, współpracy i promocji klastrów, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (2007), Warszawa.
Google Scholar

Flint, Michigan Population History 1920–2013, http://www.biggestuscities.com/city/flint-michigan (dostęp 28.09.2014).
Google Scholar

Florida R. (2010), Narodziny klasy kreatywnej oraz jej wpływ na przeobrażenia w charakterze pracy, wypoczynku, społeczeństwa i życia codziennego, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Google Scholar

Garofoli G. (2002), Local development in Europe. Theoretical models and international comparisons, „European Urban and Regional Studies”, Vol. 9, No. 3, s. 225–239.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/096977640200900303

Glaeser E. L. (2011), Triumph of the City. How Our Greatest Invention Makes Us Richer, Smarter, Greener, Healthier, and Happier, The Penguin Press, New York.
Google Scholar

Gordon I. R., McCann P. (2000), Industrial clusters: Complexes, agglomeration and/or social networks?, „Urban Studies”, Vol. 37, No. 3, s. 513–532.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/0042098002096

Greenwood J. (1999), The Third Industrial Revolution: Technology, productivity, and income equality, „Economic Review”, Vol. 32, No. 2, s. 2–12.
Google Scholar

Grycuk A. (2010), Klastry jako instrument polityki regionalnej, „Infos. Biuro Analiz Sejmowych”, nr 13 (83).
Google Scholar

Hall S. (1988), Brave new world, „Marxism Today”, October, s. 24–29.
Google Scholar

Implementing the Community Lisbon Programme: A Policy Framework to Strengthen EU Manufacturing – Towards a More Integrated Approach for Industrial Policy (2005), Komisja Europejska, COM 474, Final.
Google Scholar

Jacobs J. (1963), The Death and Life of Great American Cities, Vintage Books, New York.
Google Scholar

Jayne M. (2005), Cities and Consumption, Routledge, London–New York.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203358733

Kenny M., Florida R. (eds) (2004), Locating Global Advantage. Industry Dynamics in International Economy, Stanford University Press, Stanford.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9780804767057

Kierunki i polityka rozwoju klastrów w Polsce (2009), Ministerstwo Gospodarki, Departament Rozwoju Gospodarki, Warszawa.
Google Scholar

Krätke S. (2011), The Creative Capital of Cities: Interactive Knowledge Creation and the Urbanization Economies of Innovation, Wiley-Blackwell, Malden.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9781444342277

Lane Ch. (1991), Industrial reorganization in Europe: Patterns of convergence and divergence in Germany, France and Britain, „Work, Employment and Society”, Vol. 5, No. 4, s. 515–539.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0950017091005004004

Majer A. (1994), Nowe miasta XIX wieku i rozwój Łodzi, [w:] E. Kaltenberg-Kwiatkowska (red.), Miasta polskie w dwusetlecie prawa o miastach, Polskie Towarzystwo Socjologiczne – Sekcja Socjologii Miasta, Warszawa, s. 73–90.
Google Scholar

Malikowski M. (2010), Powstawanie dużego miasta. Drogi i bezdroża socjalistycznej urbanizacji na przykładzie Rzeszowa, wyd. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Google Scholar

Martin R. (2003), A Study on the Factors of Regional Competitiveness. A Final Report for the European Commission, Directore-General Regional Policy, Bruxells.
Google Scholar

Martin R., Sunley P. (2003), Deconstructing clusters: Chaotic concept or policy panacea?, „Journal of Economic Geography”, Vol. 3, No. 1, s. 5–35.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/jeg/3.1.5

Molotch H. (1993), The political economy of growth machines, „Journal of Urban Affairs”, Vol. 15, No. 1, s. 29–53.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9906.1993.tb00301.x

Nawratek K. (2012), Dziury w całym. Wstęp do miejskich rewolucji, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Google Scholar

Owen G. (2012), Industrial policy in Europe Science the Second World War: What has been learnt?, „ECIPE Occasional Paper”, No. 1.
Google Scholar

Pine II B. J., Gilmore J. H. (1999), The Experience Economy: Work Is Theatre & Every Bussines a Stage, Harvard Business School Press, Boston.
Google Scholar

Pisano G. P., Shih W. C. (2009), Restoring American competitiveness, „Harvard Business Review”, July, s. 114–125.
Google Scholar

Porter M. E. (1990), The Competitive Advantage of Nations, Free Press, New York.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-11336-1

Porter M. E. (2001), Porter o konkurencji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Google Scholar

Reindustrializacja. Miasto przemysłowe 2.0, https://www.facebook.com/reindustrializacja/info (dostęp 18.09.2014).
Google Scholar

Rifkin J. (2012), Trzecia rewolucja przemysłowa. Jak lateralny model władzy inspiruje całe pokolenie i zmienia oblicze świata, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice.
Google Scholar

Roelandt T., den Hertog P. (1999), Cluster analysis and cluster-based policy making: the state of art, [w:] Boosting Innovation. The Cluster Approach, OECD Pubications Service, Paris, s. 413–427.
Google Scholar

Savitch H. V., Kantor P. (2002), Cities in the International Marketplace. The Political Economy of Urban Development in North America and Western Europe, Princeton University Press, Princeton.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9780691186504

Scott A. J. (2008), Social Economy of the Metropolis: Cognitive-Cultural Capitalism and the Global Resurgence of Cities, Oxford University Press, Oxford.
Google Scholar

Shearmur R. (2006–2007), The new knowledge aristocracy: The creative class, mobility and urban growth, „Work Organisation, Labour and Globalisation”, Vol. 1, No 1, s. 31–47.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.13169/workorgalaboglob.1.1.0031

Stiglitz J. E., Lin J. Y., Monga C. (2013), Introduction: The rejuvenation of industrial policy, [w:] J. E. Stiglitz, J. Y. Lin (eds), The Industrial Policy Revolution I: The Role of Government Beyond Ideology, Palgrave Macmillan, Houndmills, s. 1–15.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781137335173_1

Szirmai A., Nadué W., Alcorta L. (2013), Pathways to Industrialization in the Twenty-first Century. New Challenges and Emerging Paradigms, Oxford University Press, Oxford.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199667857.001.0001

Yigtcanlar T., Velibeyouglu K., Baum S. (eds) (2008), Creative Urban Regions: Harnessing Urban Technologies to Support Knowledge City Initiatives, IGI Global, Hershey–New York.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4018/978-1-59904-838-3