Kobieca strona dyskursu onkologicznego. Empiryczne spojrzenie na demokratyzację wiedzy medycznej

Autor

  • Anna Czerner Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu, Instytut Fizjoterapii image/svg+xml
  • Elżbieta Nieroba Uniwersytet Opolski, Wydział Historyczno-Pedagogiczny, Instytut Socjologii, Zakład Makrosocjologii Współczesnej image/svg+xml

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.55.10

Słowa kluczowe:

kobiety, rak piersi, ciało, medykalizacja, wiedza medyczna, ilościowe badania socjologiczne

Abstrakt

Artykuł poprzez osadzanie w teoretycznych ramach konstruktywizmu wpisuje chorobę nowotworową piersi w kategorię dyskursu. Takie podejście wymaga zadania pytań o depozytariuszy wiedzy medycznej oraz jej źródła, formy i sposoby dystrybucji. Nie chodzi tu o negację istnienia określonych jednostek chorobowych, lecz raczej zwrócenie uwagi na złożone powiązania pomiędzy wiedzą medyczną a światem społecznym. Klarowny obraz obiektywnej wiedzy zaczyna tracić jednoznaczne kontury, gdy zestawi się alternatywne reprezentacje językowe w odmienny sposób porządkujące i interpretujące doświadczenia związane ze zdrowiem i chorobą. Na płaszczyźnie empirycznej analiza opiera się na wynikach badań ilościowych, przeprowadzonych wśród trzech grup kobiet, które w założeniu miały różnicować stopień poinformowania w zakresie profilaktyki i terapii raka piersi. Do próby włączono dwie grupy młodszych, kształcących się kobiet, funkcjonujących na co dzień w dwóch miastach różnej wielkości. Trzecia grupa respondentek rekrutowała się z małej, niespełna 10-tysięcznej miejscowości, dominowały w niej kobiety w wieku okołomenopauzalnym. Narzędzie badawcze w postaci kwestionariusza ankiety zostało opracowane z myślą o szerzej zakrojonej analizie psychospołecznych kontekstów zdrowia i choroby. Dla potrzeb artykułu wybrane zostały zagadnienia dotyczące: zdrowego stylu życia, kobiecego ciała, obaw przed rakiem piersi i innymi chorobami, oczekiwań w zakresie komunikacji z lekarzem oraz źródeł wiedzy na temat własnych problemów zdrowotnych.

Bibliografia

Banaszak E., Florkowski R. (2008), Intymne, prywatne, publiczne. O częściach ciała, które należy zakrywać, [w:] E. Banaszak, P. Czajkowski, Moralne obrazy. Społeczne i socjologiczne (de)konstrukcje seksualności, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 11–41.
Google Scholar

Bauman Z. (1995), Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu im. M. Kopernika, Toruń.
Google Scholar

Elias N. (2008), Społeczeństwo jednostek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Figert A. E. (2011), The Consumer Turn in Medicalization: Future Directions with Historical Foundations, [w:] B. A. Pescosolido, J. K. Martin, J. D. Mcleod, A. Rogers (red.), Handbook of the Sociology of Health, Illness, and Healing. A Blueprint for the 21st Century, Springer, New York – London, s. 291–292.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4419-7261-3_15

Frank A. W. (1990), Bringing Bodies Back in: A Decade Review, „Theory, Culture and Society”, Vol. 7, No. 1, s. 131–163.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/026327690007001007

Giddens A. (2006), Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w późnej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 296–297.
Google Scholar

Kitzinger J., Philo G., Henderson L., Saywell C., Beattie L. (2009), The role of the media in public and professional understandings of breast cancer, raport z projektu badawczego, http://webcache.googleusercontent.com/search?Q=cache:dbzricghy5sj:www.cardiff.ac.uk/jomec/resources/breastcancerfinrep2full.pdf+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl (20.05.2015).
Google Scholar

Klawiter M. (2008), The biopolitics of breast cancer. Changing cultures of disease and activism, University of Minnesota Press, Minneapolis – London.
Google Scholar

Melosik Z. (2002), Kryzys męskości w kulturze współczesnej, Wydawnictwo „Wolumin”, Poznań.
Google Scholar

Ostrowska A. (2011), Profilaktyka zdrowotna: interpretacje, definicje sytuacji racjonalności (przypadek profilaktyki ginekologicznej kobiet), „Studia Socjologiczne”, nr 3, s. 73–94.
Google Scholar

Rocha Garbin da H. B., Faria Pereira Neto de A., Guilam M. C. R. (2008), The internet, expert patients and medical practice: an analysis of the literature, „Interface (Botucatu)”, Vol. 12, No. 26, Botucatu July/Sept., http://www.scielo.br/scielo.php?Pid=S1414-32832008000300010&script=sci_arttext&tlng=en (20.05.2015).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1590/S1414-32832008000300010

Shilling C. (2010), Socjologia ciała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Turner J. H., Stets J. E. (2009), Socjologia emocji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Waddington I. (2007), Sport and Health: a Sociological Perspective, [w:] J. Coakley, E. Dunning (eds.), Handbook of Sports Studies, Sage Publications, London.
Google Scholar

Zierkiewicz E. (2013), Prasa jako medium komunikacyjne. Kulturowe reprezentacje raka piersi w czasopismach kobiecych, Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2015-12-30

Jak cytować

Czerner, A., & Nieroba, E. (2015). Kobieca strona dyskursu onkologicznego. Empiryczne spojrzenie na demokratyzację wiedzy medycznej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (55), 167–181. https://doi.org/10.18778/0208-600X.55.10