Problematyzacja i instrumentalizacja edukacji w UE. Przykład idei uczenia się przez całe życie i europejskiego obszaru edukacji

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.83.02

Słowa kluczowe:

uczenie się przez całe życie, europejski obszar edukacji, Unia Europejska, polityka edukacyjna, problematyzacja, instrumentalizacja

Abstrakt

Przedmiotem rozważań w artykule jest idea uczenia się przez całe życie (lifelong learning) oraz tworzony w ramach UE europejski obszar edukacji. Oba przedmioty badań są „wytwarzane” w ramach UE za pomocą odpowiednich dokumentów strategicznych (traktowanych w sensie analitycznym jako teksty preskryptywne), które stanowić mają wytyczne dla krajów członkowskich w zakresie wdrażania konkretnych rozwiązań edukacyjnych w postaci legislacji, programów, projektów itd. Dokumenty wybrane w drodze selekcji badawczej stanowią podstawę badania empirycznego, prowadzonego w duchu refleksji postfoucaultowskiej z zastosowaniem wybranych narzędzi typowych dla analizy ramowania oraz jakościowej analizy treści. W szerszym ujęciu artykuł służy ukazaniu sposobów problematyzowania i instrumentalizowania edukacji w polityce UE, która z kolei jest efektem przyjęcia określonego modelu gospodarczego.

Bibliografia

Barnett C. (2015), On Problematization. Elaborations on a Theme in „Late Foucault”, „Nonsite.org”, nr 16, On Problematization: Elaborations on a Theme in “Late Foucault” – Nonsite.org (dostęp: 2.07.2022).
Google Scholar

Borg C., Mayo P. (2005), The EU Memorandum on Lifelong Learning. Old Wine in New Bottles?, „Globalisation, Societies and Education”, t. 3(2), s. 203–225, https://doi.org/10.1080/14767720500167082
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/14767720500167082

Castells M. (2011), Społeczeństwo sieci, przeł. M. Marody, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Delors J. (1993), Growth, Competitiveness, Employment – The Challenges and Ways Forward into the 21st Century (White Paper), „Bulleting of the European Communities”, Special Supplement 6/93.
Google Scholar

Drucker P. (1999), Społeczeństwo pokapitalistyczne, przeł. G. Kranas, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Eurydice (2002), Uczenie się przez całe życie: rola systemów edukacji w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Europejskie Biuro Eurydice, Bruksela.
Google Scholar

Foucault M. (2001), Fearless Speech, J. Pearson (ed.), Semiotext(e), Los Angeles.
Google Scholar

Franczak K. (2017), Instrumentalizacja kultury w powojennych i współczesnych dyskursach modernizacyjnych, [w:] M. Czyżewski, A. Horolets, K. Podemski, D. Rancew-Sikora (red.), Polskie sprawy 1945–2015. Warsztaty analizy dyskursu, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa, s. 151–179.
Google Scholar

Gass J.R. (1996), The goals, architecture and means of lifelong learning: background paper. European year of lifelong learning, Komisja Europejska, Biuro Urzędowych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg.
Google Scholar

https://eur-lex.europa.eu/homepage.html (dostęp: lipiec–sierpień 2022).
Google Scholar

Kok W. (2004), Facing the Challenge – The Lisbon Strategy for Growth and Employment, European Communities, Brussels.
Google Scholar

Kozaczka D. (2016), Polityki publiczne jako proces, „Zoon Politikon”, nr 7, s. 323–341.
Google Scholar

Lawn M. (2011), Standardizing the European Education Policy Space, „European Educational Research Journal”, nr 10(2), s. 259–272, https://doi.org/10.2304/eerj.2011.10.2.259
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2304/eerj.2011.10.2.259

Lawn M., Grek S. (2012), Europeanizing education: Governing a new policy space, Symposium Books, Oxford, https://doi.org/10.15730/books.78
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15730/books.78

Mikiewicz P. (2014), Kapitał społeczny i edukacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Nowicka-Franczak M. (2017), Postfoucaultowska analiza dyskursu o edukacji. Uwagi warsztatowe, „Kultura – Społeczeństwo – Edukacja”, nr 2(12), s. 197–223, https://doi.org/10.14746/kse.2017.12.10
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/kse.2017.12.10

Rizzo S. (2017), The politics of knowledge that govern the European Union lifelong learning policy space – A Foucauldian reading, Doctoral School in Educational Sciences at the Faculty of Language and Literature, Humanities, Arts and Education at the Université du Luxembourg.
Google Scholar

Szarfenberg R. (2016), Polityka publiczna – zagadnienia i nurty teoretyczne, „Studia z Polityki Publicznej”, nr 1(9), s. 45–75, https://doi.org/10.33119/KSzPP.2016.1.1
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33119/KSzPP.2016.1.1

Toffler A. (1996), Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali, przeł. J. Łoziński, Zysk i S-ka, Poznań.
Google Scholar

Volles N. (2014), Lifelong learning in the EU: changing conceptualisations, actors, and policies, „Studies in Higher Education”, s. 1–21, https://doi.org/10.2139/ssrn.2511176
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2511176

White R., Wyn J. (2004), Youth and Society, Oxford University Press, Oxford.
Google Scholar

Worek B. (2019), Uczące się społeczeństwo. O aktywności edukacyjnej dorosłych Polaków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków,
Google Scholar

Wyn J. (2012), The making of a generation: policy and the lives and aspirations of Generation X, „Journal of Educational Administration and History”, t. 44, nr 3, s. 269–282, https://doi.org/10.1080/00220620.2012.683392
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/00220620.2012.683392

Commission of the European Communities (1995), Teaching and Learning: towards the learning society, https://europa.eu/documents/comm/white_papers/pdf/com95_590_en.pdf
Google Scholar

Commission of the European Communities (2000), Memorandum on Lifelong Learning, https://arhiv.acs.si/dokumenti/Memorandum_on_Lifelong_Learning.pdf
Google Scholar

Commission of the European Communities (2001), The Concrete Future Objectives of Education Systems [COM(2001) 59 final – Not published in the Official Journal], https://eur-lex.europa.eu/EN/legal-content/summary/concrete-future-objectives-of-education-systems.html
Google Scholar

Commission of the European Communities (2006), Recommendation on Key Competences for Lifelong Learning (2006/962/EC), https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:394:0010:0018:en:PDF
Google Scholar

Council of the European Union (1996), Council Conclusions on a Strategy for lifelong learning (97/C 7/02), https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/cbe5b068-0047-4920-9fd0-15b852df1c1f/language-en
Google Scholar

Council of the European Union (2002), Council Resolution on Lifelong Learning (2020/C 163/01), https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/0bf0f197-5b35-4a97-9612-19674583cb5b
Google Scholar

Council of the European Union (2004), Education and Training 2010. The success of the Lisbon Strategy Hinges on Urgent Reforms. Joint interim report of the Council and the Commission on the implementation of the detailed work programme on the follow-up for the objectives on education and training systems in Europe (2004/C 104/01), https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/59381b9f-3a72-4bca-9b8f-1f9029644152/language-en
Google Scholar

European Commission (2001), Making a European Area of Lifelong Learning a Reality (COM(2001) 678 final), https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2001:0678:FIN:EN:PDF
Google Scholar

Komisja Europejska (2010), Europa 2020: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (KOM(2010) 2020), https://ec.europa.eu/eu2020/pdf/1_PL_ACT_part1_v1.pdf
Google Scholar

Komisja Europejska (2012), Nowe podejście do edukacji: Inwestowanie w umiejętności na rzecz lepszych efektów społeczno-gospodarczych (COM(2012) 669 final), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52012DC0669&from=EN
Google Scholar

Komisja Europejska (2019), Wytyczne polityczne na następną kadencję KE Ursuli von der Leyen (2019–2024), https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/political-guidelines-next-commission_pl.pdf
Google Scholar

Komisja Europejska (2020), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie utworzenia europejskiego obszaru edukacji do 2025 r. (COM(2020) 625 final), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020DC0625&from=PL
Google Scholar

Parlament Europejski (2021), Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 listopada 2021 r. w sprawie europejskiego obszaru edukacji: wspólne całościowe podejście (2020/2243(INI)), https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0452_PL.pdf
Google Scholar

Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej (2008), Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (2008/C 111/01), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32008H0506(01)&from=PL
Google Scholar

Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska (2021), Wspólne konkluzje Parlamentu Europejskiego, Rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej – Cele i priorytety polityczne na lata 2020–2024, https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/joint-conclusions-policy-objectives-2019-2024_en.pdf
Google Scholar

Rada Europejska (2019), Nowy program strategiczny na lata 2019–2024, https://www.consilium.europa.eu/media/39919/a-new-strategic-agenda-2019-2024-pl.pdf
Google Scholar

Rada Unii Europejskiej (2009), Konkluzje Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia („ET 2020”) (2009/C 119/02), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52009XG0528(01)&from=PL
Google Scholar

Rada Unii Europejskiej (2017), Zalecenie Rady z dnia 22 maja 2017 r. w sprawie europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie i uchylające zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (2017/C 189/03), https://europa.eu/europass/system/files/2020-05/Legal%20text-PL.pdf
Google Scholar

Rada Unii Europejskiej (2018a), Konkluzje Rady w sprawie kroków ku urzeczywistnieniu wizji europejskiego obszaru edukacji (2018/C 195/04), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018XG0607(01)&from=HU
Google Scholar

Rada Unii Europejskiej (2018b), Zalecenie Rady z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2018/C 189/01), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018H0604(01)&from=EN
Google Scholar

Rada Unii Europejskiej (2019a), Konkluzje Rady w sprawie kluczowej roli polityk uczenia się przez całe życie we wzmacnianiu społeczeństw z myślą o technologicznej i ekologicznej transformacji wspierającej trwały i włączający wzrost (2019/C 389/07), https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-UE/konkluzje-rady-w-sprawie-kluczowej-roli-polityk-uczenia-sie-przez-cale-zycie-69244578
Google Scholar

Rada Unii Europejskiej (2019b), Rezolucja Rady w sprawie dalszego rozwijania europejskiego obszaru edukacji w celu wsparcia zorientowanych na przyszłość systemów kształcenia i szkolenia (2019/C 389/01), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019G1118(01)&from=ES
Google Scholar

Rada Unii Europejskiej (2021), Rezolucja Rady w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na rzecz europejskiego obszaru edukacji i w szerszej perspektywie (2021–2030) (2021/C 66/01), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021G0226(01)&from=PL
Google Scholar

Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska (2015), Wspólne sprawozdanie Rady i Komisji z 2015 r. z wdrażania strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ET 2020). Nowe priorytety współpracy europejskiej w dziedzinie kształcenia i szkolenia (2015/C 417/04), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52015XG1215(02)&from=SK
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2022-12-30

Jak cytować

Messyasz, K. (2022). Problematyzacja i instrumentalizacja edukacji w UE. Przykład idei uczenia się przez całe życie i europejskiego obszaru edukacji. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (83), 33–56. https://doi.org/10.18778/0208-600X.83.02