Recopier, interpréter, transposer : la création romantique face aux défis de la civilisation moderne

Aleksandra Wojda

doi:10.18778/1505-9065.13.08

Autor

Aleksandra Wojda Sorbonne-Université, Laboratoire Eur’ORBEM

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9065.13.08

Słowa kluczowe:

romantyzm i media, estetyka romantyczna, transpozycje sztuk, intermedialność, związki literatury i muzyki, Alexandre Dumas, Théophile Gautier, Hector Berlioz

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest relacjom między przemianami dokonującymi się w estetyce romantycznej i romantycznej praktyce artystycznej a rewolucją medialną, która współtworzy kształt sztuki pierwszych dekad XIX wieku. Autorka analizuje w szczególności sposób, w jaki ekspansja druku – wynikająca z ewolucji ówczesnych technik reprodukcji tekstów, ale również partytur czy obrazów – oddziałuje na romantyczne wzorce pojmowania takich zagadnień estetycznych, jak relacja między oryginałem a kopią, między dziełem a jego interpretacją, między jego zapisem a wykonaniem. Punktem dojścia proponowanego studium jest stwierdzenie, iż w obliczu narastającego niebezpieczeństwa standaryzacji w sztuce, wywołującego u romantyków swoisty „lęk przed reprodukcją”, ówcześni twórcy próbują wypracować nową koncepcję medium jako instancji spersonalizowanej i zindywidualizowanej, twórczo oddziałującej na kształt ich dzieł. To zaś sprzyja dowartościowaniu artystycznego potencjału samego procesu mediacji, który T. Gautier uczyni kluczowym komponentem swojej koncepcji transpozycji sztuk.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Aleksandra Wojda - Sorbonne-Université, Laboratoire Eur’ORBEM

Aleksandra Wojda , comparatiste polonisante et musicologue de formation, spécialiste des relations musico-littéraires et intermédiales des Lumières jusqu’à l’époque moderne dans les domaines allemand, français et polonais. Auteure d’une thèse consacrée à l’esthétique fragmentaire dans la poésie lyrique et la mélodie de l’époque romantique, ainsi que d’une quarantaine d’articles sur les mises en musique de la poésie de la période, ainsi que sur les rapports entre littérature et musique dans les écritures musicales du XVIIIe au XXe siècles (Berlioz, Gautier, Flaubert, Hoffmann, Heine, Mickiewicz, Kuncewiczowa, Witkiewicz). ATER à Sorbonne-Université, membre associée de l’UMR EUR’ORBEM (Sorbonne-Université / CNRS).

Bibliografia

Les références suivantes ont été extraites et seront liées aux métadonnées de la soumission.
Google Scholar

Berlioz, Hector, Mémoires, éd. Pierre Citron, Paris, Flammarion, 1991, vol.
Google Scholar

Berlioz, Hector, Soirées de l’orchestre, éd. Léon Guichard, Paris, Gründ, 1968
Google Scholar

Dumas, Alexandre, Gabriel Lambert, in : OEuvres complètes. Premières nouvelles, premiers romans, éd. A.-M. Callet-Bianco, Paris, Alteredit, 2009
Google Scholar

Faulstich, Werner, Die bürgerliche Mediengesellschaft (1700-1830), Goettingen, Vandenhoeck & Ruprecht, 2002
Google Scholar

Gautier, Théophile, Correspondance générale, éd. C. Lacoste-Veysseyre, P. Laubriet, Genève, Droz, 1985, vol. I : 1818-1842
Google Scholar

Goethe, Johann Wolfgang von, Gedenkausgabe der Werke. Briefe und Gespräche, éd. E. Beutler, Zürich, Artemis, 1948-1954, vol. XXI
Google Scholar

Hugo, Victor, « Le Tas de pierres », in : OEuvres romanesques, dramatiques et poétiques, Genève, Cercle du bibliophile, 1969, vol. 29
Google Scholar

Kalifa, Dominique, « L’Invention de la culture de masse », Sciences humaines, 2006/4, n° 170
Google Scholar

Kalifa, Dominique, Régnier Philippe, Thérenty Marie-Ève, Vaillant Alain (dir.), La Civilisation du journal, Paris, Nouveau-Monde Éditions, 2012
Google Scholar

Mollier, Jean-Yves, « Éditer au XIXe siècle », in : Revue d’histoire littéraire de la France, 2007/4, vol. 107
Google Scholar

Mollier, Jean-Yves, « Le manuel scolaire et la bibliothèque du peuple », Romantisme, 1993, n° 80, p. 79-93
Google Scholar

Picard, Timothée, La Civilisation de l’opéra, Paris, Fayard, 2016
Google Scholar

Romantisme 2012, n° 158, « La Communication »
Google Scholar

Sabbe, Herman, La Musique et l’Occident. Démocratie et capitalisme (post-)industriel, incidences sur l’investissement esthétique et économique en musique, Sprimont, Editions Mardaga, 1998
Google Scholar

Vaillant, Alain, L’Art de la littérature. Romantisme et modernité, Paris, Classiques Garnier, 2016
Google Scholar

Vaillant, Alain, « Romantisme et mondialisation », Romantisme, 2014/1, n° 163, p. 3-13
Google Scholar

Wojda, Aleksandra, « Esthétiques des lieder allemands au seuil du romantisme, les lieder de Wilhelm Meister », in : A.-M. Harmat (dir.), Musique et littérature. Jeux de miroirs, Toulouse, Éditions Universitaires du Sud, 2009, p. 75-87
Google Scholar