Place as a causative factor in literary works of Gustaw Herling-Grudziński and his short story Bridge (Most. Z kroniki naszego miasta)

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.60.03

Keywords:

geopoetics, Gustaw Herling-Grudziński, place, space

Abstract

The author analyses the relation between the literary character and the place in Gustaw Herling-Grudziński’s Most. Z kroniki naszego miasta (1963). The author attempts to prove that places shown by Herling-Grudziński play a significant role in the writer’s biography and also influence the way of acting and decisions of literary characters created by the writer. Using geopoetics as its starting point, this perspective puts emphasis on the category of place considered in both geographic and literary dimension. In her interpretation of the short story by Herling-Grudziński, the author attempts to show that the bridge affects the life of the main character, his behaviour and attitude to the world. The article also offers a summary of critical approaches to the presentation of space motifs in the literary works of Herling-Grudziński. The context for the analysis is provided by the writer’s biography which highlights his personal experience connected with private places. The analytical key to unlock their senses is taken from geopoetics as the perspective which may enable us to find new content in the unique literary output of Herling-Grudziński.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Katarzyna Sobota, Mgr, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Humanistyczny, ul. Uniwersytecka 17, 25-406 Kielce

Katarzyna Sobota, doktorantka w Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach (kierunek: literaturoznawstwo). Zainteresowania naukowe: geopoetyka, kategoria miejsca i przestrzeni w literaturze polskiej XX wieku (zwłaszcza w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego), literatura regionu świętokrzyskiego. Artykuły naukowe w pracach zbiorowych (wybór): W poszukiwaniu podobieństw – relacja między idealizacją w „Puszczy jodłowej” Stefana Żeromskiego a realizmem w „Lalce” Bolesława Prusa (w monografii Literackie obrazy świata 1. Sfery kreacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2016), Językowe ukształtowanie przestrzeni w prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego (w monografii Język jako świadectwo kultury. Język. Kultura. Społeczeństwo II, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce 2018), Miejsce, język, tajemnica. Niewyrażalność a literackie kreacje miejsc w wybranych opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego (w monografii Język jako świadectwo kultury. Język. Kultura. Społeczeństwo III, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2019).

References

Bielska-Krawczyk Joanna, Świat wielkich miast – duch miejsca czy miejsce w duszy (stolice europejskie w świecie według Herlinga), w: Joanna Bielska-Krawczyk, Świat w sąsiedztwie zaświatów. Gustaw Herling-Grudziński, Krystyna Herling-Grudzińska, Jan Lebenstein, Universitas, Kraków 2011, s. 95–110.
Google Scholar

Bolecki Włodzimierz, Ciemna miłość. Szkice do portretu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005.
Google Scholar

Creswell Tim, Place, w: International Encyclopedia of Human Geography, red. Rob Kitchin, Nigel Thrift, Elsevier Science, New York 2009, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780080449104003102 [dostęp: 27.11.2020].
Google Scholar

Foote Kenneth E., Azaryahu Maoz, Sense of place, w: International Encyclopedia of Human Geography, red. Rob Kitchin, Nigel Thrift, Elsevier Science, New York 2009, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780080449104009986 [dostęp: 27.11.2020].
Google Scholar

Furnal Irena, Chłopiec z ulicy Kolejowej, https://pisarze.pl/2015/01/12/irena-furnal-chlopiec-z-ulicy-kolejowej/ [dostęp: 29.05.2019].
Google Scholar

Furnal Irena, Italia Herlinga-Grudzińskiego, w: O Gustawie Herlingu-Grudzińskim. Materiały z sesji, red. Jan Pacławski, t. 3, Instytut Filologii Polskiej i WS P, Kielce 1999, s. 113–155.
Google Scholar

Furnal Irena, „Miejsca zakreślone wąskim horyzontem”, „Świętokrzyski Kwartalnik Literacki” 1997, nr 1, s. 57–74.
Google Scholar

Gądek Iwona, Motywy regionalne w pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, w: O Gustawie Herlingu-Grudzińskim. Materiały z sesji, red. Irena Furnal, Jan Pacławski, Instytut Filologii Polskiej i WS P, Kielce 1992, s. 137–153.
Google Scholar

Herling-Grudziński Gustaw, Cud, w: Dzieła zebrane, t. 5: Opowiadania wszystkie vol. 1, oprac. Grażyna Bastek i in., Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016, s. 194–200.
Google Scholar

Herling-Grudziński Gustaw, Dziennik pisany nocą vol. 1, w: Gustaw Herling-Grudziński, Dzieła zebrane, t. 7, oprac. Sylwia Błażejczyk-Mucha i in., Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017.
Google Scholar

Herling-Grudziński Gustaw, Gorący oddech pustyni, w: Gustaw Herling-Grudziński, Dzieła zebrane, t. 6: Opowiadania wszystkie vol. 2, oprac. Sylwia Błażejczyk-Mucha i in., Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017, s. 5–19.
Google Scholar

Herling-Grudziński Gustaw, Most. Z kroniki naszego miasta, w: Gustaw Herling-Grudziński, Dzieła zebrane, t. 5: Opowiadania wszystkie vol.1, oprac. Grażyna Bastek i in., Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016, s. 119–125.
Google Scholar

Herling-Grudziński Gustaw, Najkrótszy przewodnik po sobie samym, układ i posł. Włodzimierz Bolecki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2000.
Google Scholar

Herling-Grudziński Gustaw, Portret wenecki, w: Gustaw Herling-Grudziński, Dzieła zebrane, t. 6: Opowiadania wszystkie vol. 2, oprac. Sylwia Błażejczyk-Mucha i in., Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017, s. 20–39.
Google Scholar

Herling-Grudziński Gustaw, Bolecki Włodzimierz, Rozmowy w Dragonei, w: Gustaw Herling-Grudziński, Dzieła zebrane, t. 11: Rozmowy w Dragonei. Rozmowy w Neapolu, oprac. Sylwia Błażejczyk-Mucha, Zdzisław Kudelski, Aleksandra Siwek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018, s. 256–259.
Google Scholar

Jagodzińska-Kwiatkowska Joanna, Między świętością a szaleństwem. O postaciach i sytuacjach liminalnych w opowiadaniach Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2013.
Google Scholar

Kudelski Zdzisław, Biografia Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, w: Zdzisław Kudelski, Studia o Herlingu-Grudzińskim. Twórczość – recepcja – biografia, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1998, s. 287–322.
Google Scholar

Przybylski Ryszard Kazimierz, Być i pisać. O prozie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Wydawnictwo a5, Poznań 1999.
Google Scholar

Rybicka Elżbieta, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, „Universitas”, Kraków 2014.
Google Scholar

Sławiński Janusz, Przestrzeń w literaturze – elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości, w: Janusz Sławiński, Próby krytycznoliterackie, Wydawnictwo PEN , Warszawa 1992, s. 171–188.
Google Scholar

Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, red. Jerzy Bralczyk, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa 2005, s. 318, hasło: „konwulsje”.
Google Scholar

Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2008, s. 449, hasło: „przestrzeń w dziele literackim”.
Google Scholar

Wilk Mariusz, Most Herlinga, „Nowy Napis Co Tydzień” 2019, nr 26, https://nowynapis.eu/tygodnik/nr-26/artykul/most-herlinga [dostęp: 4.12.2020].
Google Scholar

Published

2021-03-30

How to Cite

Sobota, K. (2021). Place as a causative factor in literary works of Gustaw Herling-Grudziński and his short story Bridge (Most. Z kroniki naszego miasta). Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 60(1), 33–63. https://doi.org/10.18778/1505-9057.60.03