When differences coexist. Teaching diversity as a challenge for Polish philology courses
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.56.11Keywords:
Polish philology education, multiculturalism, intercultural dialogue, obligatory reading, literature of encounters of cultureAbstract
The aim of the article is to examine the conditions of educational processes which need to be opened for external integration which greatly modifies the sense of community identity. These processes concern the social behaviour in certain symbolic spaces of multicultural world, and they include one’s respect towards social and political values, acceptance of laws and duties of single people towards a nation and international organisations, as well as the rules of responsible social coexistence. The need to learn how to live in the world of diversity causes that intercultural education needs to be seen as an important educational aim of any type of school. The author’s arguments include the discourse on the essence of inclusive identity, the current research on regionalism; the arguments highlight the notion of tolerance, the acceptance of the Other, and the intercultural dialogue. The author establishes the conditions of introducing cultural difference into “one’s own thinking”. She also demonstrates practical opportunities of making use of literature of cultural encounters in primary and high schools. Comparative approach – comparing literary texts and phenomena taken from various cultural spheres – includes examples from painting, sculpture, architecture and music. Such method guides the students and takes them through various areas or spheres “in between”; as a result, the method may facilitate creative thinking about one’s culture and that of the others. Intercultural ideas are an integral element of cultural education of contemporary students of all levels of education; so far there has been no alternative to them.
Downloads
References
Adamczuk-Stemplewska Anna, Wielokulturowość w polskiej literaturze najnowszej jako przedmiot kształcenia polonistycznego na etapie liceum, w: Wyczytać świat – międzykulturowość w literaturze dla dzieci i młodzieży, red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik-Dudek, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2014, s. 311–324.
Google Scholar
Bauman Zygmunt, O edukacji. Rozmowy z Riccardo Mazzeo, przekł. Patrycja Poniatowska, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2012.
Google Scholar
Bibler Władimir S., Myślenie jako dialog, przekł. Janusz Dobieszewski, PIW , Warszawa 1982.
Google Scholar
Budrewicz Zofia, Czytanka literacka w gimnazjum międzywojennym: geneza, struktura, funkcje, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2003.
Google Scholar
Budrewicz Zofia, Lekcje polskiego krajobrazu. Międzywojenna proza podróżnicza dla młodzieży, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2013.
Google Scholar
Budrewicz Zofia, Polonistyka regionalna wobec problemów z wielo- i międzykulturowością, w: Tożsamość na styku kultur, t. 3. Zbiór studiów, red. Irena Masojć i Henryka Sokołowska, Wydawnictwo Litewskiego Uniwersytetu Edukologicznego, Wilno 2016, s. 280–303.
Google Scholar
Budrewicz Zofia, Wobec Innego. Funkcje stereotypu w wychowaniu literackim: (kartka z dziejów problemu), w: Dialog kultur w edukacji, red. Barbara Myrdzik, Małgorzata Karwatowskiej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2009, s. 155–165.
Google Scholar
Chojnowski Zbigniew, Literaturoznawstwo regionów (w poszukiwaniu skutecznych perspektyw badawczych), w: Nowy regionalizm w badaniach literackich. Badawczy rekonesans i zarys perspektyw, Universitas, Kraków 2012, s. 13–28.
Google Scholar
Chrząstowska Bożena, Funkcja wiedzy historycznoliterackiej w liceum, w: Innowacje i metody, t. I: W kręgu teorii i praktyki, pod red. Marii Kwiatkowskiej Ratajczak, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2011, s. 281–308.
Google Scholar
Dańkowski, Dariusz, ks. SJ, Obywatel, w: Słownik społeczny, red. Bogdan Szlachta, Wydawnictwo WAM, Kraków 2004.
Google Scholar
Dialog kultur w edukacji, red. Barbara Myrdzik, Małgorzata Karwatowska, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2009.
Google Scholar
Dudek Zenon Waldemar, Symboliczna integracja zbiorowej świadomości, „Albo albo. Problemy Psychologii i Kultury” 2008, nr 2: Psychologia narodów.
Google Scholar
Europejski kanon literacki. dylematy XXI wieku, red. Elżbieta Wichrowska, Wydawnictwa UW, Warszawa 2012.
Google Scholar
Geografia wyobrażona regionu. Literackie figury przestrzeni, red. Daniel Kalinowski, Małgorzata Mikołajczak, Adela Kulik-Kalinowska, Universitas, Kraków 2014.
Google Scholar
Grossman Elwira M., Blaski i cienie globalizacji, czyli problemy polonistyki w badaniach komparatystycznych. Przyczynek do dalszych badań, w: Polonistyka bez granic, t. I: Wiedza o literaturze i kulturze, red. Ryszard Nycz, Władysław Miodunka, Tomasz Kunz, Universitas, Kraków 2008, s. 489–502
Google Scholar
Hall Edward T., Ukryty wymiar, przekł. Teresa Hołówka, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa 2003.
Google Scholar
Heska-Kwaśniewicz Krystyna, Tajemnicze ogrody. Rozprawy i szkice z literatury dla dzieci i młodzieży, Wydawnictwo UŚ, Katowice 1996.
Google Scholar
Janaszek-Iwaničkova Halina, O współczesnej komparatystyce literackiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980.
Google Scholar
Janion Maria, Wizje nowej humanistyki, w: Maria Janion, Humanistyka: poznanie i terapia, PIW , Warszawa 1982.
Google Scholar
Janus-Sitarz Anna, Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole. Konstatacje. Oceny. Propozycje, Universitas, Kraków 2009.
Google Scholar
Koziołek Krystyna, Czytanie z innym. Etyka. Lektura. Dydaktyka, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2006.
Google Scholar
Kulka Bronisława, Z tradycji edukacji wielokulturowej. Teksty podręcznikowe z okresu porozbiorowego przygotowujące do życia w wielokulturowym świecie, w: Wyczytać świat – międzykulturowość w literaturze dla dzieci i młodzieży, red. nauk. Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik-Dudek, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2014, s. 295–310.
Google Scholar
Maliszkiewicz Beata, Zróżnicowanie etniczne i kulturowe jako problem edukacji polonistycznej – pytania o sens, cele i sposoby działania, w: Polonistyka w przebudowie, red. Małgorzata Czermińska i in., t. II , Universitas, Kraków 2005, s. 210–218.
Google Scholar
Melosik Zbyszko, Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji, Wydawnictwo Edytor, Toruń 1995.
Google Scholar
Mikoś Elżbieta, Lekcje empatii. Czytanie poezji dwudziestowiecznej w liceum. Literatura – psychologia – dydaktyka, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2009.
Google Scholar
Myrdzik Barbara, Rola hermeneutyki w edukacji polonistycznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1999.
Google Scholar
Myrdzik Barbara, Zrozumieć świat. Studia i szkice o edukacji polonistycznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 2006.
Google Scholar
Nikitorowicz Jerzy, Edukacja międzykulturowa. Założenia i realizacja, „Rocznik Pedagogiczny” 2004, t. XXVII , s. 134.
Google Scholar
Nikitorowicz Jerzy, Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
Google Scholar
Nikitorowicz Jerzy, Tożsamość międzykulturowa jako efekt edukacji w społeczeństwie wielokulturowym, „Europejczycy” 2001, nr 1, s. 63–73.
Google Scholar
Orkan Władysław, Czantoria i pozostałe pisma literackie. II Seria Nowel i obrazków, red. Stanisław Pigoń, Warszawa 1936.
Google Scholar
Paleczny Tadeusz, Migracje, w: Słownik społeczny, red. Bogdan Szlachta, Wydawnictwo WAM, Kraków 2004, s. 660–671.
Google Scholar
Panas Władysław, O pograniczu etnicznym w badaniach literackich, w: Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów, Warszawa 1995, pod red. Teresy Michałowskiej, Zbigniewa Golińskiego Zbigniewa Jarońskiego, IBL PAN, Warszawa 1996, s. 605–613.
Google Scholar
Pilch Anna, Kierunki interpretacji tekstu poetyckiego. Literaturoznawstwo i dydaktyka, Księgarnia Akademicka, Kraków 2003.
Google Scholar
Płatek Daniel, Między pesymizmem niestałości a utopią aktywnej wspólnoty, „Rycykling Idei”, htpp://rycyklingidei.pl (dostęp 7.12.2019).
Google Scholar
Przybyła-Dumin Agnieszka, Inny/Obcy w literaturze dla dzieci. Wybrane aspekty, w: Wyczytać świat – międzykulturowość dla dzieci i młodzieży, red. Bernadeta Niesporek-Szamburska i in., Wydawnictwo UŚ, Katowice 2014, s. 27–38.
Google Scholar
Radziewicz-Winnicki Andrzej, Społeczeństwo w trakcie zmiany. Rozważania z zakresu pedagogiki społecznej i socjologii transformacji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2005.
Google Scholar
Remak Henry, Literatura porównawcza – jej definicje i funkcje, w: Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, red. Halina Janaszek-Ivaničkova, Instytut Kultury, Warszawa 1997.
Google Scholar
Ritz German, Narracja mityczna i obraz „nowego” człowieka. Na podstawie prozy współczesnej, przekł. Małgorzata Łukasiewicz, w: Narracja i tożsamość III. Antropologiczne problemy literatury, red. Włodzimierz Bolecki, Ryszard Nycz, IBL PAN, Warszawa 2004, s. 443–457.
Google Scholar
Rybicka Elżbieta, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Universitas, Kraków 2014, s. 343–345.
Google Scholar
Sanojca Karol, Obraz sąsiadów w szkolnictwie powszechnym Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo UWr, Wrocław 2003.
Google Scholar
Szpociński Andrzej, Inni wśród swoich. Kultury artystyczne innych narodów w kulturze Polaków, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1999.
Google Scholar
Tischner Józef, Inny. Eseje o spotkaniu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2017.
Google Scholar
Wierzbicki Alfred Marek ks., Nacjonalistyczny smog nad Polską, „Tygodnik Powszechny” 2017, nr 49 (3 grudnia), s. 36.
Google Scholar
Zabawa Krystyna, Znaczenie i sposoby kształtowania przestrzeni w opowiadaniach biograficznych Anny Czerwińskiej-Rydel, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2014, t. XIV, s. 225–238.
Google Scholar
Zawadzki Andrzej, Między komparatystyką literacką a kulturową, w: Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje, red. Teresa Walas, Ryszard Nycz, Universitas, Kraków 2012, s, 345–368.
Google Scholar
Ziemba Kwiryna, Projekt komparatystyki wewnętrznej, w: Polonistyka w przebudowie, red. Małgorzaya Czermińska i in. T. 1, Universitas, Kraków 2005, s. 423–433.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.