Rhetoric as a Tool for Studying Our Thoughts: What is “Téchne Rhetoriké”?

Jakub Zdzisław Lichański

doi:10.18778/1505-9057.54.03

Authors

Jakub Zdzisław Lichański Professor emeritus, University of Warsaw, Institute of Applied Linguistics, Chair of Rhetoric and the Media https://orcid.org/0000-0002-1943-5069

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.54.03

Keywords:

rhetoric, language, linguistics, science metgodology, M.F. Quintilian, W.C. Booth, I. Kant, R.E. Volkmann, W. Windelband, der Wiener Kreis

Abstract

Rhetoric is not only a methodology of the humanities. It is the most important of the sciences the ancient thinkers left us. It defines not only the methods of argumentation from uncertain premises, and not only is it a theory of text, but most of all it is a tool for organising our thoughts and preparing texts, the aim of which is to convince, but in a way which ensures knowledge and not opinion (Kant). However, the language that we use often fails us. Both Plato and Aristotle warned us about this. At the same time, they developed the foundations for téchne rhetoriké, the systemic shape of which we owe to Quintilian. Rhetoric, as posited by its ancient as well as contemporary researchers, is not a lexicon of gimmicks (Volkmann). It is rather an analogue of logic (Volkmann). As Wilhelm Windelband said: “thanks to grammar and rhetoric we have learnt the correct rules of thinking.” The author discusses not only the history of the studies of rhetoric, but also of language, mainly referring to the traditions of the Vienna Circle (Der Wiener Kreis). Though the achievements of contemporary linguistics and the contemporary studies on the philosophical foundations of linguistic studies are considered, the perspectives defined by Immanuel Kant and the researchers from the Vienna Circle are dominant. The aim of this study was not only to reiterate Windelband’s thesis, but also to verify it more comprehensively.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Jakub Zdzisław Lichański, Professor emeritus, University of Warsaw, Institute of Applied Linguistics, Chair of Rhetoric and the Media

Jakub Zdzisław Lichański – professor, specialist in philosophical sciences (Polish philology, history of literature, popular literature and culture, history, theory and practice of rhetoric). Major publications: Retoryka od średniowiecza do baroku. Teoria i praktyka (1992), Łukasz Górnicki – Sarmacki Castiglione (1998), Retoryka od renesansu do współczesności – tradycja i innowacja (2000), Opowiadania J.R.R. Tolkiena o krawędzi epok i czasów (2003), Retoryka. Historia – teoria – praktyka (2007), “Niobe” K.I. Gałczyńskiego (2015), Filologia – Filozofia – Retoryka. O narzędziach badań (nie tylko) literatury popularnej (2017), Niepopularnie o popularnej. O narzędziach badań literatury (2018). Editor of volumes: Od Oświecenia ku Romantyzmowi. Kultura polska ok. 1800 (1996), J.R.R. Tolkien: recepcja polska (1996), Retoryka i badania literackie (1998), Retoryka i krytyka retoryczna: kompendium retoryczne (2012). Author of many papers published in, e.g. Literatura i Kultura Popularna, and in the collected volumes of the Fantastyczność i cudowność (Zielona Góra, Poznań) and POPKultura – POPLiteratura (Uniwersytet Wrocławski) series. One of the authors of the Historisches Wörterbuch der Rhetorik group. Member of the Polish Philosophical Association, Association of the Friends of History, International Society for the History of Rhetoric, editor-in-chief of Forum Artis Rhetoricae. Vide also Wikipedia entry (Jakub Z. Lichański).

References

Adorno T.W., Dialektyka negatywna, trans. T. Krzemieniowa, PWN, Warszawa 1986.
Google Scholar

Ax W., Lexis und Logos. Studien zur antiken Grammatik und Rhetorik, Hrsg. F. Grewing, Stuttgart 2000.
Google Scholar

Bogołębska B., Od tradycji do nowatorstwa, od transgresji do adaptacji na wybranych przykładach literackich i publicystycznych, Primum Verbum, Łódź 2013.
Google Scholar

Bogołębska B., Retoryka, genologia i stylistyka tekstów literackich i dziennikarskich, Primum Verbum, Łódź 2015.
Google Scholar

Bogołębska B., Studia o stylistyce i retoryce, Studia Graf, Zgierz 2001.
Google Scholar

Broch H., Der Tod des Vergil, DTV, Munich 1965.
Google Scholar

Broch H., Śmierć Wergilego, trans. M. Kurecka, W. Wirpsza, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1993.
Google Scholar

Burke K., “Lexicon Rhetoricae”, [in:] Critiques and Essays in Criticism, 1920–1948, selected by R.W. Stallmann, New York 1949, pp. 234–240 (Polish translation in: Teoria badań literackich za granicą, S. Skwarczyńska (ed.), vol. 2, part 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1981, pp. 606–627).
Google Scholar

Burke K., “Retoryka Mein Kampf”, [in:] Nowa Krytyka. Antologia, selection H. Krzeczkowski, trans. M. Szpakowska, PIW, Warszawa 1983, pp. 344–377 (it is a chapter of Burke’s book, The Philosophy of Literary Form, The University of California Press, Berkeley et al. 1973, pp. 191–220).
Google Scholar

Colapietro V., “C.S. Peirce’s Rhetorical Turn”, Transactions of the Charles S. Peirce Society 2007, vol. 43, no. 1, pp. 16–52.
Google Scholar

de Saussure F., Zamietki po obszczej lingvistike, trans. B.P. Narumov, commentary by N.A. Sljusarrva, Izdatel’stwo Progress, Moscow 1990.
Google Scholar

Elzenberg H., Pisma estetyczne, editing and foreword by L. Hostyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999.
Google Scholar

Forum Artis Rhetoricae 2015, no. 3(42).
Google Scholar

Foss S.K., Rhetorical Criticism: Exploration and Practice, Waveland Press, Prospect Heights IL. 1989.
Google Scholar

Fumaroli M., Histoire de la rhetorique dans l’Europe moderne: 1450–1950, P.U.F., Paris 1999.
Google Scholar

Henry J., Aeneidea, vol. 1, London 1873 (repr. G. Olms Vlg., 1969).
Google Scholar

Historisches Wörterbuch der Rhetorik, Bände 1–12, Niemeyer, De Gruyter, Tübingen 1992–2015.
Google Scholar

Ingarden R., Książeczka o człowieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017.
Google Scholar

Języki indoeuropejskie, L Bednarczuk (ed.), vol. 1–2, PWN, Warszawa 1988.
Google Scholar

Kraft V., Der Wiener Kreis. Der Ursprung des Neopositivismus. Ein Kapitel der jüngsten Philosophiegeschichte, Springer Verlag, Vienna 1990.
Google Scholar

Lewis C.S., Rozważania o Psalmach, trans. A. Motyka, Wydawnictwo Esprit, Kraków 2011.
Google Scholar

Lichański J.Z., Filologia – Filozofia – Retoryka. Wprowadzenie do badań (nie tylko) literatury popularnej, DiG, Warszawa 2017.
Google Scholar

Lichański J.Z., “Niobe Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego: ‘Ty jesteś moja światłość świata…’”, Universitas, Kraków 2015.
Google Scholar

Lichański J.Z., Retoryka od renesansu do współczesności – tradycja i innowacja, DiG, Warszawa 2000.
Google Scholar

Lotman J.M., Struktura chudożestvennogo teksta, Moscow 1970 (translation into Polish Struktura tekstu artystycznego, trans. A. Tanalska, PIW, Warszawa 1984).
Google Scholar

Lotman J.M., Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury, trans. B. Żyłko, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008.
Google Scholar

Makota J., “Wartości estetyczne a wartości moralne w filozofii Romana Ingardena”, Etyka 1988, issue 22, pp. 183–194.
Google Scholar

Malmberg B., Nowe drogi w językoznawstwie. Przegląd szkół i metod, trans. A. Szulc, PWN, Warszawa 1969.
Google Scholar

Mesch W., “Überredung Überzeugung”, [in:] Historisches Wörterbuch der Rhetorik, Hrsg. G. Ueding, G. Kalivoda, Band 9: St–Z, Niemeyer, Tübingen 2009, col. 858–870.
Google Scholar

Meyerson D., Tajemnica hieroglifów. Champollion, Napoleon i odczytanie Kamienia z Rosetty, trans. M. Witkowska, Prószyński i S-ka, Warszawa 2015.
Google Scholar

Milewski T., Zarys językoznawstwa ogólnego, part 1: Teoria językoznawstwa, Towarzystwo Ludoznawcze, Lublin–Warszawa 1947.
Google Scholar

Norden E., Die antike Kunstprosa vom VI. Jahrhundert v. Chr. bis in die Zeit der Renaissance, Bände 1–2, Verlag von B.G. Teubner, Leipzig 1898.
Google Scholar

Perelman, Rhetoriques, Éditions de l’Université de Bruxelles, Brussels 1989.
Google Scholar

Pratchett T., Carpe Jugulum, trans. P.W. Cholewa, Prószyński i S-ka, Warszawa 2015.
Google Scholar

Scheller M., Resentyment a moralność, trans. J. Garewicz, PWN, Warszawa 1977.
Google Scholar

Skwarczyńska S., “Językowa teoria asocjacji w zastosowaniu do badań literackich”. [in:] idem., Studia i szkice literackie, IW PAX, Warszawa 1953, pp. 303–333.
Google Scholar

Śnieżewski S., Terminologia retoryczna w Institutio Oratoria Kwintyliana, Księgarnia Akademicka, Kraków 2014.
Google Scholar

The Present State of Scholarship in Historical and Contemporary Rhetoric, ed. W.B. Horner, Columbia, London 1990.
Google Scholar

Tischner J., Etyka a historia. Wykłady, foreword, edition by D. Kot, Instytut J. Tischnera, Kraków 2008.
Google Scholar

von Spengel L., “Die Definiton und Eintheilung der Rhetorik bei der Alten”, Rheinisches Museum für klassischen Philologie 1863, vol. 18, pp. 481–526.
Google Scholar

Windelband W., “Die neuere Philosophie”, [in:] Allgemeine Geschichte der Philosophie, Hrsg. W. Wundt, Teubner Verlag, Leipzig 1909, pp. 382–541.
Google Scholar

Wissenschaftliche Weltauffassung: Der Wiener Kreis, [in:] Veröffentlichungen des Vereines Ernst Mach, Hrsg. vom Verein E. Mach, Artur Wolf Verlag, Wien 1929, pp. 299–332.
Google Scholar

Zariecki W.A., “Obraz jako informacja”, trans. L. Suchanek, Pamiętnik Literacki 1969, Year 60, col. 1, pp. 34–56.
Google Scholar

ARIST., eth.nic. – Aristotle, Etyka nikomachejska, trans. D. Gromska, PWN, Warszawa 1955 (also: PWN, Warszawa 2007).
Google Scholar

ARIST., rhet. – Aristotle, Retoryka, trans. and editing by H Podbielski, PWN, Warszawa 1988.
Google Scholar

Kant 1957 – Kant I., Krytyka czystego rozumu, trans., introduction and notes R. Ingarden, vol. 2, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Kant 1971 – Kant I., Kritik der reinen Vernunft, Hrsg. R. Schmidt, Sachregister Theodor Valentiner, Reclam Verlag., 4th edition as per 1930 edition, Leipzig.
Google Scholar

PL., apol. Socr. – Plato, Obrona Sokratesa, trans. W. Witwicki, PWN, Warszawa 1956.
Google Scholar

PL., gorg. – Plato, Gorgiasz, trans. W. Witwicki, PWN, Warszawa 1958.
Google Scholar

PL., phaed. – Plato, Fajdros, trans. W. Witwicki, PWN, Warszawa 1958.
Google Scholar

QUINT. – Quintilianus, Marcus Fabius, Institutione Oratoriae, ed. L. Radermacher, vol. 1–2, Teubner Verlag, Lipsiae (translation into Polish: Kwintylian, Kształcenie mówcy (ks. I, II, XII), trans. M. Brożek, Ossolineum, Wrocław; Kwintylian, Kształcenie mówcy, trans. S. Śnieżewski, Księgarnia Akademicka, Kraków 2012).
Google Scholar

VERG., A. – Wergili, Eneida, vol. 1 (any edition).
Google Scholar

Bergman M., The Secret of Rendering Signs Effective: the Import of C. S. Peirce’s Semiotic Rhetoric, 2017, http://www.helsinki.fi/science/commens/papers/renderingsigns.pdf [accessed on: 20.12.2018].
Google Scholar

http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen1.shtml [accessed on: 27.07.2017].
Google Scholar

https://www.loebclassics.com/view/virgil-aeneid/1916/pb_LCL063.263.xml [accessed on: 28.07.2018].
Google Scholar