Zagadki Spitamegeranomachii, czyli o komentarzu edytorskim do poematu Jana Achacego Kmity

Aleksandra Goszczyńska

doi:10.18778/1505-9057.53.09

Authors

Aleksandra Goszczyńska Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury Dawnej i Nauk Pomocniczych, ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź https://orcid.org/0000-0003-1688-9249

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.53.09

Keywords:

Spitamegeranomachia, Jan Achacy Kmita, mock-heroic poem, geranomachia, edition

Abstract

The paper Editorial issues of “Spitamegeranomachia” by Jan Achacy Kmita is a piecemeal report on the work on the two-part publication “Spitamegeranomachia” of Jan Achacy Kmita – edition..., which appeared in the journal “Meluzyna. Dawna literatura i kultura” (2017). The new edition of the poem was based on the first print (1595) and its nineteenth-century re-edition (1897). The editorial contributions of Aleksander Brückner and Jacek Sokolski were also used. The article illustrates the difficulties that were overcame during the commenting of the text and indicates at the same time the lack of the poem’s more extensive study of the genre structure in the known literature. It is qualified as a heroicomic but also as an allusive or satirical-political poem.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Aleksandra Goszczyńska, Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury Dawnej i Nauk Pomocniczych, ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź

Mgr Aleksandra Goszczyńska – ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Łódzkim (specjalizacje: edytorska i grafika komputerowa). Jej praca magisterska (edycja Rozmowy z Turczynem… Bartłomieja Georgiewicza) przygotowana pod kierunkiem dr. hab. Michała Kurana uzyskała pierwszą lokatę w wydziałowym konkursie na najlepszą pracę magisterską napisaną na Wydziale Filologicznym w roku akademickim 2016/2017, nagrodę Fundacji Uniwersytetu Łódzkiego oraz nagrodę specjalną dla prac inspirowanych dorobkiem Czesława Zgorzelskiego lub innych wybitnych polonistów w ogólnopolskim Konkursie im. Czesława Zgorzelskiego organizowanym przez Konferencję Polonistyk Uniwersyteckich. Część wyników badań autorka opisała w artykule „Rozmowa z Turczynem o wierze krześcijańskiej” Bartłomieja Georgiewicza jako XVI-wieczna realizacja misji antytureckiej w Polsce. Autorka działa w Kole Naukowym Literatury i Kultury Staropolskiej afiliowanym przy Zakładzie Literatury Dawnej i Nauk Pomocniczych w Instytucie Filologii Polskiej i Logopedii UŁ. Publikowała artykuły o Kmicie w czasopiśmie „Meluzyna” i w tomie Motywy fauny i flory w literaturze i kulturze.

References

Bates Oric, The Eastern Libyans (An Essay), Frank Cass and Company Limited, London 1914, https://books.google.pl/ooks?id=vVAAAgAAQBAJ&pg=PA185&lpg=PA185&dq=selden,+achor+,+Bates&source=bl&ots=wyOBtHhsEr&sig=ass-8rtRUWolfP4ZGFhHXZ1H9jj8&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwj0sYDL3L_eA-hUEzaQKHZkGCtcQ6AEwA3oECAkQAQ#v=onepage&q=selden%2C%20achor%20%2C%20Bates&f=false [dostęp 6.11.2018].
Google Scholar

Brückner Aleksander, Drobiazgi krytyczne, „Prace Filologiczne” 1907, t. 6, s. 151–164.
Google Scholar

Cygański Mateusz, Myślistwo ptasze, druk. Jakub Siebeneicher, Kraków 1584.
Google Scholar

Cytowska Maria, U źródeł „Łowu Dyjanny” Jana Achacego Kmity, „Meander” 1962, z. 4, s. 215–223.
Google Scholar

Erazm z Rotterdamu, List Erazma do Tomasza Morusa, w: Erazm z Rotterdamu, Wybór pism, przekł. Maria Cytowska, Edwin Jędrkiewicz, Mieczysław Mejor, wybór wstęp i komentarz Maria Cytowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1992, s. 3–9.
Google Scholar

Goszczyńska Aleksandra, „Spitamegeranomachia” Jana Achacego Kmity – edycja księgi pierwszej, „Meluzyna. Dawna literatura i kultura” 2017, nr 1, s. 91–115.
Google Scholar

Goszczyńska Aleksandra, „Spitamegeranomachia” Jana Achacego Kmity – edycja księgi drugiej, „Meluzyna. Dawna literatura i kultura” 2017, nr 2, s. 74–105.
Google Scholar

Goszczyńska Aleksandra, Zaplecze inwencyjne „Spitamegeranomachii” Jana Achacego Kmity, „Meluzyna. Dawna literatura i kultura” 2015, nr 2, s. 23–41.
Google Scholar

Gruchała Janusz S., Przypisy czy komentarz? O funkcji objaśnień w edycji naukowej, „Sztuka Edycji” 2017, nr 2 (12), s. 7–16.
Google Scholar

Grześkowiak Radosław, Pchła – zapoznany temat erotyczny dawnej poezji, [w:] Miniatura i mikrologia literacka, t. 3, red. A. Nawarecki, współudz. B. Mytych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 9–28, Katowice 2003.
Google Scholar

J[an] Stok, M[elchior] Pudłowski, J[an] A[chacy] Kmita, Powieści wierszowane 1564–1610, wyd. Samuel Adalberg, Kraków 1897.
Google Scholar

Kawczyński Maksymilian, Apulejusza „Metamorfozy”, czyli powieść o złotym ośle, Wydawnictwo Akademii Umiejętności, Kraków 1900.
Google Scholar

Kmita Jan Achacy, Pasterskie Publijusa Wergilijusza Marona rozmowy, oprac. Jacek Wójcicki, Księgarnia Akademicka, Kraków 2011.
Google Scholar

Kmita Jan Achacy, Spitamegeranomachia, druk. J. Kobyliński, Kraków 1595.
Google Scholar

Kochanowski Jan, Fraszki, oprac. Janusz Pelc, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1998.
Google Scholar

Krzywy Roman, Sztuka wyborów i dar inwencji. Studium o strukturze gatunkowej poematów Jana Kochanowskiego, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2008.
Google Scholar

Linde M. Samuel Bogumił, Słownik języka polskiego, t. 1–6, wyd. 3 fotooffsetowe, Państwowy Instytut Wydawniczy, Poznań 1951.
Google Scholar

Mroczek Katarzyna, Epos heroikomiczny, w: Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze, renesans, barok, red. Teresa Michałowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990, s. 192–194.
Google Scholar

Plinius Secundus Caius, K[aja] Pliniusza Historyi naturalnej ksiąg XXXVII, przekł. z łac. Józef Łukaszewicz, w księgarni i drukarni Józefa Łukaszewicza, Poznań 1845.
Google Scholar

Plinius Secundus Caius, Naturalis historiae, cum commentarris et adnotationibus Hermolai Bersari et al., apud Hackios, Lugd[ini]–Batav[orum]–Roterodami 1668–1669, https://la.wikisource.org/wiki/Naturalis_Historia [dostęp 7.11.2018].
Google Scholar

Słownik polszczyzny XVI wieku, red. Maria Mayenowa, Franciszek Pepłowski, Krzysztof Mrowcewicz, Patrycja Potoniec, t. 1–34 (A–Roztyrkność), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1966–2012 [nie ukończony].
Google Scholar

Sokolski Jacek, „Paradoxografia heroicomica”. Garść uwag o „Spitamegeranomachii” Jana Achacego Kmity, w: Wojny, bitwy i potyczki w kulturze staropolskiej, red. Wiesław Pawlak, Magdalena Piskała, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2012, s. 294–304.
Google Scholar

Stężała Aleksandra, „De ave Phoenice” Laktancjusza a „Feniks” Jana Achacego Kmity, „Barok. Historia – literatura – sztuka” 2010, nr 2, s. 79–96.
Google Scholar

Wójcicki Jacek, „Początki królów rzymskich” Jana Achacego Kmity przekładem?, „Napis. Tom poświęcony literaturze okolicznościowej i użytkowej” 1998, Seria 4, s. 19–36.
Google Scholar

Wójciga Karolina, „Penelopea” Jana Achacego Kmity wobec Listu św. Hieronima ze Strydonu oraz „Zuzanny” Jana Kochanowskiego, „Meluzyna. Dawna literatura i kultura” 2015, nr 2, s. 43–55
Google Scholar

Ziomek Jerzy, Renesenas, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Google Scholar