The Perception of Sound Impression in the Poem Mochnacki by Jan Lechoń
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.52.05Keywords:
Jan Lechoń, Sound, Perception, Listener, Romanticism, ImprovisationAbstract
This research on the perception of phonic reality presented in Jan Lechoń’s poem Mochnacki is based on interdisciplinary sound studies, specifically the findings made by musicologists, music critics, music psychologists, psychoacoustcians and literature spcialists. The author perceives the speaking persona as the Schaferean “ear witness” verbalizing his experience in metrical language. In her research on lyrical description of perception, the author takes into account both the response to individual sounds and internal images, which become active when one is listening to music. The perception of phonic reality presentend in the poem reveals the poet’s attitude to not only the art of sound, but also non-literary reality and, above all, to the Romantic tradition.
Downloads
References
Balcerzan Edward, Poezja jako semiotyka sztuki, w: Pogranicza i korespondencje sztuk. Studia, redakcja Teresa Cieślikowska, Janusz Sławiński, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Wrocław 1980, s. 11–38.
Google Scholar
Baliński Stanisław i inni, Pamięci Jana Lechonia, Nakł. „Wiadomości”, Londyn 1958.
Google Scholar
Burek Tomasz, Wstęp, w: Jan Lechoń, Poezje wybrane, wybór i wstęp T. Burek, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1990, s. 5–20.
Google Scholar
Chyła-Szypułowa Irena, Muzyka w poezji Jana Lechonia, „Studia Artystyczne Akademii Świętokrzyskiej” 2007, t. 4, s. 13–23.
Google Scholar
Cieśla-Korytowska Maria, Romantyczne przechadzki pograniczem, Universitas, Kraków 2004.
Google Scholar
Dąbrowski Mieczysław, Lechoń w sporze z romantyzmem, „Przegląd Humanistyczny” 1980, t. 24, nr 1, s. 63–75.
Google Scholar
Dziadek Magdalena, Polska krytyka muzyczna w latach 1890–1914. Koncepcje i zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2002.
Google Scholar
Gradowski Mariusz, R. Murray Schafer – pan od przyrody?, „Glissando” 2004, nr 2, s. 27–35.
Google Scholar
Grygar Mojmir, Struktura prozy epickiej a jej stosunek do rzeczywistości, w: Styl i kompozycja. Konferencje teoretycznoliterackie w Toruniu i Ustroniu, red. Jan Trzynadlowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1965, s. 189–201.
Google Scholar
Hejmej Andrzej, Muzyczność dzieła literackiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
Google Scholar
Horzyca Wilam, „Karmazynowy poemat”, „Skamander” 1920, z. 3, s. 159–170.
Google Scholar
Hutnikiewicz Artur, Jan Lechoń, w: Obraz literatury polskiej XIX i XX w. Literatura polska w okresie międzywojennym. T. 2, red. Jerzy Kądziela, Jerzy Kwiatkowski, Irena Wyczańska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979, s. 159–161.
Google Scholar
Iwaszkiewicz Jarosław, Lechoń i Tuwim, w: Książka moich wspomnień, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1957, s. 337–340.
Google Scholar
Jorasz Urszula, Selektywność układu słuchowego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1999.
Google Scholar
Jorasz Urszula, Wykłady z psychoakustyki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1998.
Google Scholar
Kamieńska Anna, Spektakl narodowy na małej scenie, „Życie Literackie” 1974, r. 24, nr 2, s. 7.
Google Scholar
Kapelański Maksymilian, Koncepcja pejzażu dźwiękowego (soundscape) w pismach R. Murraya Schafera, praca magisterska, Warszawa 1999, https://static.squarespace.com/static/50b19a2ae4b01c11f0ef421b/t/51439234e4b0d8ae42620f76/1363382836313/M.%20Kapelanski%20-%20Pisma%20Schafera.pdf, [dostęp: 2.02.2017].
Google Scholar
Kisielewski Stefan, Pisma i felietony muzyczne. T. 2, wstęp Adam Wiatr, Wydawnictwo Prószyński i Ska, Warszawa 2012.
Google Scholar
Kładoczny Piotr, Semantyka nazw dźwięków w języku polskim. T.1, Leksem, Łask 2012.
Google Scholar
Kotliński Andrzej, Polonez artyleryjski Jana Lechonia, w: Reinterpretacje, red. Maciej Tramer, Agnieszka Wójtowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015, s. 151–165.
Google Scholar
Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej, red. Christoph Cox, Daniel Warner, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010.
Google Scholar
Kwiatkowski Jerzy, Czerwone i czarne. O poezji Jana Lechonia, w: Jerzy Kwiatkowski, Szkice do portretów, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1960, s. 5–209.
Google Scholar
Lechoń Jan, Cudowny świat teatru. Artykuły recenzje 1916–1962, oprac. Stanisław Kaszyński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1981.
Google Scholar
Lechoń Jan, Dziennik. T. 3, Nakł. „Wiadomości”, Londyn 1973.
Google Scholar
Losiak Robert, O opisach pejzaży dźwiękowych, „Prace Kulturoznawcze” 2010, t. 9, s. 224–232.
Google Scholar
Loth Roman, Wstęp, w: Jan Lechoń, Poezje, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990, s. III–XCIV.
Google Scholar
Makowiecki Tadeusz, Muzyka w twórczości Wyspiańskiego, Towarzystwo Naukowe, Toruń 1955.
Google Scholar
Marciniak Krzysztof, Pejzaż dźwiękowy „Opisu obyczajów za panowania Augusta III” Jędrzeja Kitowicza, „Muzyka” 2014, r. 59, nr 1, s. 25–37.
Google Scholar
Marciniak Krzysztof, Trzydzieści lat ekologii akustycznej w Polsce, „Ruch Muzyczny” 2012, nr 18, s. 11–15.
Google Scholar
Matuszewski Ryszard, Posłowie. Lechoń – poeta i człowiek, w: Jan Lechoń, Poezje, wybór Wanda Nowakowska, Czytelnik, Warszawa 1987, s. 221–230.
Google Scholar
Misiak Tomasz, W stronę kulturoznawczych badań nad dźwiękiem, „Muzyka” 2014, r. 59, nr 1, s. 7–24.
Google Scholar
Noskowski Zygmunt, Istota utworów Chopina, „Wędrowiec”1900, r. 38, nr 27, s. 528.
Google Scholar
Opacki Ireneusz, Dramat narodowej wyobraźni. Wokół „Karmazynowego poematu” Jana Lechonia, w: Ireneusz Opacki, Poetyckie dialogi z kontekstem. Szkice o poezji XX wieku, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1979, s. 155–224.
Google Scholar
Opacki Ireneusz, Od „Karmazynowego poematu” do „Wolności tragicznej”. (Problematyka mitów narodowych w poezji Skamandra – zarys), w: Studia romantyczne, red. Ireneusz Opacki, Uniwersytet Śląski, Katowice 1978, s. 5–36.
Google Scholar
Ostasz Gustaw, Bekwark. Jana Lechonia osobowy znak sztuki idealnej, w: Gustaw Ostasz, Śladami poezji czystej, Wydawnictwo Oświatowe Fosze, Rzeszów 2017, s. 39–52.
Google Scholar
Ostasz Gustaw, „Marsz Drugiego Korpusu” Jana Lechonia, czyli „Jeszcze Polska nie zginęła”, w: Gustaw Ostasz, Filiacje, dialogi, spór z tradycją. Szkice o literaturze polskiej XX wieku, Wydawnictwo WSP, Rzeszów 2001, s. 65–79.
Google Scholar
Ostasz Gustaw, Mickiewicz w recepcji skamandrytów, w: Adam Mickiewicz. Dwa wieku kultury polskiej, red. Kazimierz Maciąg, Marek Stanisz, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2007, s. 469–477.
Google Scholar
Ostasz Gustaw, Od Tyrteuszy legionowych do „Herostratesa”, w: Gustaw Ostasz, W cieniu „Herostratesa”. O tradycjach romantyzmu w poezji polskiej lat 1914–1939, Wydawnictwo WSP, Rzeszów 1994, s. 17–59.
Google Scholar
Ostasz Gustaw, Przypowieść Jana Lechonia, w: Gustaw Ostasz, „Przeciwko smokom, jadom, kulom… O poezji polskiej 1939–1945, Wydawnictwo WSP, Rzeszów 1998, s. 99–110.
Google Scholar
Ostasz Gustaw, Wyspiański w recepcji skamandrytów w: Wyspiański. Sesja naukowa, red. Zbigniew Lisowski, Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Siedlce 2001, s. 451–469.
Google Scholar
Radion Ewelina, Audiosfera „Karmazynowego poematu” Jana Lechonia, w: Literatura współczesna w edukacji polonistycznej. T. 2, Interpretacje – wartości – konteksty, red. Urszula Kopeć, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2017, s. 135–148.
Google Scholar
Sadkowska-Mokkas Lidia, Warszawa Skamandrytów, Bellona, Warszawa 2016.
Google Scholar
Sadlik Magdalena, Skamandryckie zmagania ze spuścizną literacką Wyspiańskiego. Lechoń, Słonimski, Wierzyński, „Pamiętnik Literacki” 2003, r. 94, z. 4, s. 65–81.
Google Scholar
Schafer R. Murray, Muzyka środowiska, tł. Danuta Gwizdalanka, „Res Facta” 1982, nr 9, s. 288–315.
Google Scholar
Schafer R. Murray, The Thinking Ear. Complete Writings on Music Education, Arcana Editions, Toronto 1986. [Schafer R. Murray, Poznaj dźwięk. 100 ćwiczeń w słuchaniu i tworzeniu muzyki, przeł. Rafał Augustyn, Brevis, Poznań 1995].
Google Scholar
Skarbowski Jerzy, Muzyczna dusza Jana Lechonia, „ISME” 1995, nr 3–4, s. 71–80.
Google Scholar
Smaszcz Waldemar, Posłowie. Jan Lechoń – poezja, życie i śmierć, w: Jan Lechoń, Poezje, Łuk, Białystok 1994, s. 133–151.
Google Scholar
Szubertowska Elżbieta, Muzyczna aktywność własna a świadoma percepcja muzyki młodzieży szkół średnich, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2002.
Google Scholar
Szuman Stefan, Zofia Lissa, Jak słuchać muzyki, Centralny Instytut Muzyki, Warszawa 1948.
Google Scholar
Szyszkowska Małgorzata, Metafora w doświadczeniu dzieła muzycznego. Wokół koncepcji Rogera Scrutona, „Sztuka i Filozofia” 2008, nr 32, s. 27–40.
Google Scholar
Tatara Marian, Dziedzictwo Słowackiego w poezji polskiej ostatniego półwiecza 1918–1968, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1973.
Google Scholar
Utracka Dorota, Emigracyjna wspólnota tęsknot, trosk i nadziei, czyli nad „koncertami polskości – Mickiewicz – Lechoń – (szkic analityczno-porównawczy), w: Szczególne problemy człowieka i edukacji u progu XXI w. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Bogdanowi Snochowi, red. Stanisław Podobiński, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 2002, s. 563–576.
Google Scholar
Wierszyłowski Jan, Psychologia muzyki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.
Google Scholar
Wiśniewski Jerzy, Czy Maurycy Mochnacki koncertował, grając na klawikordzie? Uwagi na marginesie wiersza Jana Lechonia, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2001, z. 2, s. 41–46.
Google Scholar
Wiśniewski Jerzy, Ku harmonii? Poetyckie style słuchania muzyki w wierszach polskich autorów po 1945 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
