The Film Puppet – Research Perspectives. Reflections Based on Selected Puppet Productions Created at the “Se-Ma-For” Studio of Small Film Forms in Łódź

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.69.14

Keywords:

film puppet, stop-motion animation, puppet animation, animated film, Studio of Small Film Forms “Se-Ma-For”, Polish animated film

Abstract

This article on the film puppet builds a methodological bridge between the “production-oriented” approach in film studies and Howard Becker’s qualitative sociology of art. Examined through the lens of the film puppet, the social world of animated art emerges as a space of competing creative concepts, analyzed as philosophies of puppet creation reflected in individual directorial practices. Using terminology proposed by Paul Wells, a British historian of animation, the film puppet is explored in two “states of matter”: as a pre-film object (a three-dimensional material selected to construct or “perform” the puppet) and as a film object (the tangible puppet featured before the film camera).

The term puppet philosophy refers to a director’s effort to reveal the “inner life of the object” during the creative process. Through selected examples, the article demonstrates how significantly a director and their philosophy of puppet creation influence the final form of a stop-motion animated film. Puppet philosophies at the “Se-Ma-For” Studio of Small Film Forms reflected the economic, organizational, and technical conditions under which the film puppets were created and their makers worked.

The micro-scale of work on individual puppets provides insights into the production process of puppet animation films at the “Se-Ma-For” Studio of Small Film Forms from 1946 to the late 1960s.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biographies

Ewa Ciszewska, Uniwersytet Łódzki

Ewa Ciszewska, adiunktka w Katedrze Filmu i Mediów Audiowizualnych Uniwersytetu Łódzkiego. Jej publikacje dotyczą zarządzania dziedzictwem kulturowym w obszarze animacji w Polsce, polsko-czeskiej współpracy filmowej w czasach PRL-u oraz edukacji filmowej w Polsce. Interesuje się historią Studia Małych Form Filmowych „Se-Ma-For” w Łodzi. Kierowniczka projektu CEUS-UNISONO NCN „Studia animacji filmowej w Gottwaldovie i Łodzi (1945/47-1990)” nr 2020/02/Y/HS2/00015, realizowanego wspólnie z prof. Pavlem Skopalem, w którym bada środkowoeuropejskie wytwórnie filmów animowanych. Członkini Grupy Badawczej Polska Animacja.

Agata Hofelmajer-Roś, Uniwersytet Śląski

Agata Hofelmajer-Roś, doktorantka w Szkole Doktorskiej w Uniwersytecie Śląskim. Jej badania dotyczą edukacji filmowej w Polsce i Europie, działalności instytucji kultury w zakresie tworzenia kultury filmowej oraz obecności analizy filmowej w działaniach edukacyjnych. Jest stypendystką projektu CEUS-UNISONO NCN „Studia animacji filmowej w Gottwaldovie i Łodzi (1945/47-1990)” nr 2020/02/Y/HS2/00015. Realizowała staż w Brytyjskim Instytucie Filmowym (2022) oraz była dwukrotną stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2016 i 2019). Prowadzi blog o filmach dla młodego widza: kinodzieci.info

References

Adamczak Marcin, Obok ekranu. Perspektywa badań produkcyjnych a społeczne istnienie filmu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2014.
Google Scholar

Beck Jerry, Sztuka animacji: od ołówka do piksela: historia filmu animowanego, przeł. E. Romkowska, A. Kołodyński, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2006.
Google Scholar

Becker Howard Saul, Art Worlds, wyd. 2, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London 2008.
Google Scholar

Buchan Suzanne, The Animated Spectator: Watching the Quay Brothers Worlds, [w:] S. Buchan, Animated Worlds, John Libbey Publishing, London 2006.
Google Scholar

Ciszewska Ewa, Materialne warunki wytwarzania konwencji filmu lalkowego w Polsce. Działalność Ryszarda Potockiego i Zenona Wasilewskiego w latach 1945–1950 jako architektów Studia Małych Form Filmowych „Se-Ma-For” w Łodzi, „Pleograf. Historyczno-filmowy kwartalnik Filmoteki Narodowej” 2023, nr 4, s. 6-31. https://doi.org/10.56351/PLEOGRAF.2023.4.01 [dostęp: 01.12.2024].
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.56351/PLEOGRAF.2023.4.01

Ciszewska Ewa, Hofelmajer-Roś Agata, Pabiś-Orzeszyna Michał, Szul Szymon, Społeczne światy Studia Małych Form Filmowych „Se-Ma-For” w Łodzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2025.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8331-647-5

Ciszewska Ewa, Skopal Pavel, Večeřa Michal, Urbanized Functionality in the Production of Animated Films: Czechoslovak and Polish Film Studios, 1945–1960, “JCMS – Journal of Cinema and Media Studies” 2025, w druku.
Google Scholar

Chybowska Maria, Kukiełkowe kłopoty. Jak powstają najmniejsze gwiazdy ekranu, „Gazeta Filmowców” 1947, nr 2(3).
Google Scholar

Giżycki Jerzy, Droga do filmu animowanego. Mówi Stefan Schabenbeck, „Kino” 1969, nr 6, s. 41–45.
Google Scholar

Gorządek Agata, Zapomniana książka. Poza Kadrem. Analiza procesu powstawania filmu lalkowego [praca doktorska], Wydział Operatorski i Realizacji Telewizyjnej PWSFTViT w Łodzi, Łódź 2020.
Google Scholar

Hasło Jerzy Zaruba na portalu https://culture.pl [dostęp: 22.12.2023].
Google Scholar

Hendrykowski Marek, Schody, „Magazyn Filmowy SFP” 2022, nr 06, s. 70-71.
Google Scholar

Mask Deirdre, Adresy. Co mówią nam o tożsamości, statusie i władzy, przeł. Agnieszka Wilga, Znak Litera Nova, Kraków 2022.
Google Scholar

Oddział Filmów Kukiełkowych w nowej siedzibie, „Film” 1953, nr 20(233).
Google Scholar

Szeflińska-Szymanek Edwarda Mirosława, Monografia Tuszyna od 1416 do 1966, Stowarzyszenie „Kocham Tuszyn”, Tuszyn 2022.
Google Scholar

Wells Paul, Chair Tales: Object and Materiality in Animation, „Alphaville: Journal of Film and Screen Media”, No. 8, 2014, Loughborough University. https://doi.org/10.33178/alpha.8.01
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33178/alpha.8.01

Will J[…], W czarodziejskiej pracowni, „Dziennik Łódzki” 1946, nr 324(511), s. 3.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, zespół Studia Małych Form Filmowych „Se-Ma-For”, sygn. 19430.
Google Scholar

Archiwum Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, Ryszard Potocki. Archiwalia, sygn. A4.
Google Scholar

Archiwum Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, Zenon Wasilewski. Archiwalia, sygn. A-62.
Google Scholar

Archiwum Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, 5 minut dla zdrowia, sygn. Scenariusze i umowy filmów objęte prawem autorskim, 1959.
Google Scholar

Zbiory Działu Widowisk Lalkowych Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi.
Google Scholar

Zbiory Muzeum Kinematografii w Łodzi.
Google Scholar

Zbiory online – Muzeum Kinematografii w Łodzi, http://mklonline.wbsi.pl/card/mkl-fa-1098/ [dostęp: 24.12.2023].
Google Scholar

Zbiory prywatne Teresy Puchowskiej-Sturlis.
Google Scholar

Wywiad z Jerzym Podgórskim przeprowadzony w 2021 roku, ASAFGŁ, sygnatura SMFF_0009, w: Ewa Ciszewska, Szymon Szul, Animation workers from “Se-Ma-For” Studio of Small Film Forms in Lodz (dataset), https://repozytorium.uni.lodz.pl/handle/11089/52081
Google Scholar

Wywiad z Teresą Puchowską-Sturlis przeprowadzony w 2021 roku, ASAFGŁ, sygnatura SMFF_0017, w: Ewa Ciszewska, Szymon Szul, Animation workers from “Se-Ma-For” Studio of Small Film Forms in Lodz (dataset), https://repozytorium.uni.lodz.pl/handle/11089/52081
Google Scholar

Wywiad ze Stefanem Schabenbeckiem przeprowadzony w 2022 i 2023 roku, ASAFGŁ, sygnatura SMFF_0029, Ewa Ciszewska, Szymon Szul, Animation workers from “Se-Ma-For” Studio of Small Film Forms in Lodz (dataset), https://repozytorium.uni.lodz.pl/handle/11089/52081
Google Scholar

Wywiad ze Stefanem Schabenbeckiem przeprowadzony przez Agatę Hofelmajer-Roś i Szymona Szula w dniu 27 listopada 2023.
Google Scholar

5 minut dla zdrowia, reż. Zenon Wasilewski, Polska 1959.
Google Scholar

Co wiemy o Popielu, reż. Janina Hartwig, Polska 1963.
Google Scholar

Kocmołuszek, reż. Edward Sturlis, Polska 1955.
Google Scholar

Kwartecik, reż. Edward Sturlis, Polska 1965.
Google Scholar

Manguar, reż. Edward Sturlis, Polska 1961.
Google Scholar

Nowy Guliwer, reż. Aleksander Ptuszko, ZSRR 1935.
Google Scholar

Olimpiada, reż. Lidia Hornicka, Polska 1961.
Google Scholar

Pan Piórko śni, reż. Zenon Wasilewski, Polska 1949.
Google Scholar

Paweł i Gaweł, reż. Ryszard Potocki, Polska 1947.
Google Scholar

Piotruś i wilk, reż. Suzie Templeton, Polska, Wielka Brytania 2006.
Google Scholar

Pechowy bokser, reż. Zenon Wasilewski, Polska 1946.
Google Scholar

Schody, reż. Stefan Schabenbeck, Polska 1968.
Google Scholar

Świat w operze, reż. Jerzy Kotowski, Polska 1966.
Google Scholar

Wet za Wet, reż. Zenon Wasilewski, Polska 1949.
Google Scholar

Za króla Krakusa, reż. Zenon Wasilewski, Polska 1947.
Google Scholar

Zmiana warty, reż. Halina Bielińska, Włodzimierz Haupe, Polska 1958.
Google Scholar

Życiorys, reż. Edward Sturlis, Polska 1971.
Google Scholar

Published

2024-12-30

How to Cite

Ciszewska, E., & Hofelmajer-Roś, A. (2024). The Film Puppet – Research Perspectives. Reflections Based on Selected Puppet Productions Created at the “Se-Ma-For” Studio of Small Film Forms in Łódź. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 69(2), 281–310. https://doi.org/10.18778/1505-9057.69.14