Archives of Jan Lechoń in New York and Kazimierz Wierzyński in London – a bit about history and some inedits
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.67.12Keywords:
Jan Lechoń, Kazimierz Wierzyński, emigration after World War II, emigrant cultural and literary life, archives, literary legacy, inedita, scholarly editing, critical editionsAbstract
The article presents the history of the archives of Jan Lechoń at the Polish Institute of Arts and Sciences of America, based in New York, and Kazimierz Wierzyński at the Polish Library in London, noting the fundamentally different way in which they were created. It also discusses the inedita found in both collections, pointing out, on the one hand, why they would be worthy of publication years later, and on the other, signaling the multiple problems, of varying degrees of difficulty, that an editor would have to face. This applies to the unknown texts of Wierzyński’s series of radio storytelling Listy z Ameryki [Letters from America] and the autobiographical novel Aurora. Lechoń’s inedita include the novel Bal u senatora, known in small fragments, and a biographical and political sketch about Henryk Floyar-Rajchman, or political satires written in the style of Warsaw’s Wiech. A separate problem is Lechoń’s diary, a critical edition of which would require, first of all, a rereading of the extremely difficult manuscript.
Downloads
References
Grydzewski Mieczysław, Lechoń Jan, Listy 1923–1956, t. 1–2, z autografu do druku przygotowała, wstępem i przypisami opatrzyła B. Dorosz, Biblioteka „Więzi”. Warszawa 2006.
Google Scholar
Grydzewski Mieczysław, Wierzyńscy Kazimierz i Halina, Listy [1920–1969], t. 1–4, oprac. B. Dorosz przy współpracy P. Kądzieli, Wydawnictwo Instytut Badan Literackich PAN, Warszawa 2022.
Google Scholar
Halina Wierzyńska – o podróżach wojennych i emigracyjnych, oprac. edytorskie B. Dorosz, „Sztuka Edycji”: Podróżopisarstwo a problemy edytorskie, 2017, nr 1, s. 193–221. https://doi.org/10.12775/SE.2017.0013
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12775/SE.2017.0013
Hemar Marian, Lechoń Jan, Słonimski Antoni, Tuwim Julina, Szopki Pikadora i Cyrulika Warszawskiego 1922–1931, oprac. T. Januszewski, Iskry, Warszawa 2006.
Google Scholar
Lechoń Jan, Bal u senatora. Fragmenty nie ukończonej powieści, oprac. T. Januszewski, Czytelnik, Warszawa 1981.
Google Scholar
Lechoń Jan, Dziennik, t. 1–3, wstęp i konsultacja edytorska R. Loth, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1992–1993.
Google Scholar
Lechoń Jan, Poezje zebrane, oprac. i wstępem opatrzył R. Loth, Algo, Toruń 1995.
Google Scholar
Lechoń Jan, Malczewscy Zofia i Rafał, „Coraz trudniej żyć a umrzeć strach”. Listy 1952–1955, z autografu do druku przygotowała, wstępem i przypisami opatrzyła B. Dorosz, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2008.
Google Scholar
Lechoń Jan, Wierzyński Kazimierz, Listy 1941–1956, oprac. B. Dorosz przy współpracy P. Kądzieli, Wydawnictwo Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2016.
Google Scholar
Wierzyński Kazimierz, Cygańskim wozem. Miasta, ludzie, książki, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1966.
Google Scholar
Wierzyński Kazimierz, Fragment niedokończonej powieści, podał do druku P. Kądziela, „Więź” 1994, nr 9.
Google Scholar
Wierzyński Kazimierz, Moja prywatna Ameryka, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1966.
Google Scholar
Wierzyński Kazimierz, Pamiętnik poety, do druku przygotował, wstępem i przypisami opatrzył P. Kądziela, Interim, Warszawa 1991. Wyd. nast. [tj. bogatsze o nowe treści w komentarzu edytorskim]: oprac., wstępem i przypisami opatrzył P. Kądziela, w tej edycji wydanie pierwsze, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2018.
Google Scholar
Wierzyński Kazimierz, Poezje zebrane, wstęp A. Nasiłowska, oprac. i notami opatrzył P. Kądziela, t. 1–2, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2021.
Google Scholar
Wierzyński Kazimierz, Towarzysz Październik, koncepcję wydania i notę edytorską oprac. P. Kądziela, Interim, Warszawa 1993. Seria „Utwory nieznane”.
Google Scholar
Archiwum Jana Lechonia, Polski Instytut Naukowy w Ameryce (Polish Institute of Arts and Sciences of America), Nowy Jork, kolekcja 005 / foldery różne; zwłaszcza: – 85: rękopis szkicu o Henryku Floyar-Rajchmanie;
Google Scholar
Archiwum Jana Lechonia, Polski Instytut Naukowy w Ameryce (Polish Institute of Arts and Sciences of America), Nowy Jork, kolekcja 005 / foldery różne; zwłaszcza: – 93–97: rękopis powieści Bal u senatora.
Google Scholar
Lechoń Jan, zeszyty z rękopiśmienną wersją dziennika, Biblioteka Polska w Londynie, sygn.: 13/ Rps/XVIII.
Google Scholar
Archiwum Kazimierza Wierzyńskiego w Bibliotece Polskiej w Londynie, sygn. 1360/Rps/foldery różne; zwłaszcza: I.1: Materiały biograficzne: Notatki Haliny Wierzyńskiej;
Google Scholar
Archiwum Kazimierza Wierzyńskiego w Bibliotece Polskiej w Londynie, sygn. 1360/Rps/foldery różne; zwłaszcza: V.2: Aurora;
Google Scholar
Archiwum Kazimierza Wierzyńskiego w Bibliotece Polskiej w Londynie, sygn. 1360/Rps/foldery różne; zwłaszcza: V.3: Listy z Ameryki;
Google Scholar
Archiwum Kazimierza Wierzyńskiego w Bibliotece Polskiej w Londynie, sygn. 1360/Rps/foldery różne; zwłaszcza: VII.3: Korespondencja wzajemna Kazimierza i Haliny Wierzyńskich;
Google Scholar
Archiwum Kazimierza Wierzyńskiego w Bibliotece Polskiej w Londynie, sygn. 1360/Rps/foldery różne; zwłaszcza: IX / 4: Notatnik Haliny Wierzyńskiej.
Google Scholar
Listy Kazimierza Wierzyńskiego do Anieli Mieczysławskiej; Instytut Polski i Muzeum im. gen Sikorskiego w Londynie, kolekcja 476/247: Spuścizna Anieli Mieczysławskiej.
Google Scholar
Listy Haliny Wierzyńskiej do Jerzego Giedroycia; archiwum Instytutu Literackiego – Kultury w Maissons-Laffitte, sygn.: Kor. Red. Wierzynska 896.
Google Scholar
„Chcę wrócić, jak emigrant, z podróży dalekiej, Z papieru z martwych liter, żywy do twych rąk...”. Życie i twórczość Kazimierza Wierzyńskiego (1894–1969). Materiały z Międzynarodowej Konferencji Naukowej w 50. rocznicę śmierci Poety, Londyn, 16 lutego 2019, red. B. Dorosz, Wydawnictwo Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2019; tu przede wszystkim: – Habielski Rafał, Kazimierz Wierzyński i polityka, s. 191–225; – Klas Wojciech, O archiwum Kazimierza Wierzyńskiego w Bibliotece Polskiej POSK w Londynie, s. 357–383.
Google Scholar
Dorosz Beata, „Anioł chopinowski” i „nienapisany wiersz”. O korespondencji Haliny i Kazimierza Wierzyńskich (tuzin listów i garść uwag), „Sztuka Edycji”: Intymistyka a edytorstwo, 2019, nr 2. https://doi.org/10.12775/SE.2019.0036
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12775/SE.2019.0036
Dorosz Beata, Archiwum Jana Lechonia w Polskim Instytucie Naukowym w Nowy Jorku. Relacja z badań, „Pamiętnik Literacki” 1999, z.3.
Google Scholar
Dorosz Beata, Lechonia wiersze ulotne. „Przegląd Polski”, dod. do „Nowego Dziennika”, Nowy Jork 2001, nr z 8 czerwca.
Google Scholar
Dorosz Beata, Lechoń w Algierze, czyli o pewnej (nieodegranej) roli dyplomatycznej, „Archiwum Emigracji” 2012, z. 1–2. https://doi.org/10.12775/AE.2012.018
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12775/AE.2012.018
Dorosz Beata, „Lutnia Lechonia” i „Lutnia po…”, czyli o różnych odsłonach przyjaźni (z poetą osobiście i z poetą w tle), [w:] „Jak się z wami zrosło moje życie”. Prace dedykowane Profesorowi Romanowi Lothowi, red. B. Dorosz i P. Kądziela, Wydawnictwo Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2011, s. 199–230.
Google Scholar
Dorosz Beata, „Najlepsze pióro polityczne w Polsce”, czyli Jan Wolny na łamach nowojorskiego „Tygodnika Polskiego” Jana Lechonia, [w:] Od New Orleans do Mississauga. Polscy pisarze w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie po II wojnie światowej (najnowsze badania), red. B. Dorosz, IBL PAN, Akademia Humanistyczna, Warszawa 2015, s. 66–87.
Google Scholar
Dorosz Beata, Nowojorski pasjans. Polski Instytut Naukowy w Ameryce. Jan Lechoń. Kazimierz Wierzyński. Studia o wybranych zagadnieniach działalności 1939–1969, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2013.
Google Scholar
Dorosz Beata, Polonijne zbiory archiwalne w USA w badaniach nad biografią Jana Lechonia. Próba rekonesansu, „Teksty Drugie” 2001, nr 5.
Google Scholar
Dorosz Beata, „Święta Halina II”. Szkic do portretu żony poety ze strzępków listów uczyniony (rzecz o Halinie Wierzyńskiej), [w:] Paryż, Londyn, Monachium. Nowy Jork. Powrześniowa emigracja na mapie kultury nie tylko polskiej, t. 3: Wybitne postaci kobiece, red. A. Janicka, E. Rogalewska, V. Wejs-Milewska, Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok–Warszawa 2021, s. 343–374.
Google Scholar
Gawlikowski Lechosław, Pracownicy Radia Wolna Europa. Biografie zwykłe i niezwykłe, Instytut Studiów Politycznych PAN, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2015.
Google Scholar
Habielski Rafał, Audycje historyczne i kulturalne Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w latach 1952–1975, Ossolineum, Wrocław 2019. Seria „Dokumenty i materiały do dziejów Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa”, t. IV.
Google Scholar
Informator o zasobie archiwalnym Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, oprac. P. Pietrzyk, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2011.
Google Scholar
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce i jego zbiory, oprac. J. Cisek, Biblioteka Narodowa, Warszawa 1997.
Google Scholar
Kądziela Paweł, Kazimierz Wierzyński w rosyjskiej niewoli, „Tygodnik Powszechny” 1986, nr 37.
Google Scholar
Kądziela Paweł, Młodość Wierzyńskiego, „Kresy” 1994, nr 19.
Google Scholar
Kądziela Paweł, Projekt edycji „Pism” Kazimierza Wierzyńskiego, „Przegląd Humanistyczny” 1989, nr 3.
Google Scholar
Kądziela Paweł, Z listów Kazimierza Wierzyńskiego do Marii Dąbrowskiej, „Przegląd Polski”, dod. do „Nowego Dziennika”, Nowy Jork 1990, nr z 3 maja.
Google Scholar
Księga Gości Jana Lechonia, oprac. B. Dorosz, Algo, Toruń 1999.
Google Scholar
Osiński Jakub, „Dziennik” i dziennik Jana Lechonia, „Konteksty Kultury” 2018, z.4. https://doi.org/10.4467/23531991KK.18.047.10589
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4467/23531991KK.18.047.10589
Polski Instytut Naukowy w Ameryce. Przewodnik po zbiorach archiwalnych, oprac. S. Flis, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2004.
Google Scholar
Sadkowska-Mokkas Lidia, Warszawa Skamandrytów, Bellona, Warszawa 2016.
Google Scholar
Sprusiński Michał, Anioł śmiechu, lutnista ciemnego czasu, [w:] Michał Sprusiński, Imiona naszego czasu. Szkice o poezjach współczesnych i dawnych, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974, s. 56–68.
Google Scholar
Wejs-Milewska Violetta, ...pewne rzeczy muszą być powiedziane, nawet z obniżeniem lotów. Kazimierz Wierzyński poza anteną Wolnej Europy, [w:] Violetta Wejs-Milewska, Buenos Aires – Gwatemala – Montevideo – Nowy Jork – Paryż. Listy do Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Wydawnictwo Prymat, Białystok 2016, s. 128–172.
Google Scholar
Wspomnienia o Janie Lechoniu, zebrał i oprac. P. Kądziela, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2006; tu zwłaszcza: Rudzki Marek, Lechonia poznałem pod fortepianem..., s. 280–297.
Google Scholar
Wspomnienia o Kazimierzu Wierzyńskim, zebrał i oprac. P. Kądziela, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2001.
Google Scholar
Downloads
Published
Versions
- 2024-04-18 (2)
- 2023-12-30 (1)
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
