Między horrorem a kryminałem. Katarzyna Puzyńska i Wojciech Chmielarz

Krystyna Walc

doi:10.18778/1505-9057.66.17

Authors

Krystyna Walc Uniwersytet Rzeszowski https://orcid.org/0000-0001-7945-5793

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.66.17

Keywords:

vampire, werewolf, zombie, crime story, horror

Abstract

We can see many changes in so-called formula stories in last decades. One of them is the change of typical monsters from horror stories. They not only became “less dangerous” and “more human” (especially in texts for younger readers). The characters cease to be associated with the horror at all. They can be placed in detective novel, for example.

The author of te essay concentrates on novels by two contemporary Polish writers: Wampir (Vampire), Wilkołak (Werewolf) and Zombie by Wojciech Chmielarz as well as Czarne narcyzy (Black daffodils), Martwiec (untranslantable – it is one of the Slavic words for vampire), Rodzanice and Utopce (local names, meaning also “ghosts or deities of fate” and “kelpies”) by Katarzyna Puzyńska.

In all novels malefactors are real people. In the books by Wojciech Chmielarz monsters’ names are metaphors for human evil. Katarzyna Puzyńska, on the other hand, chooses small, partially depopulated villages as the place of action. In such places some people still believe in ghosts, vampires, werewolves, haunted houses and so on. But the killers are human too. The author shows what even policemen are afraid of as well as the truth, that people are sometimes much worse than the monsters from literary fiction.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Krystyna Walc, Uniwersytet Rzeszowski

Krystyna Walc – doktor nauk humanistycznych, historyk literatury, pracownik Biblioteki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Zajmuje się literaturą i sztuką okresu Młodej Polski, związkami literatury i sztuk plastycznych oraz współczesnym horrorem literackim. Autorka haseł dotyczących horroru w Słowniku literatury popularnej oraz publikacji na temat horroru i postaci wampira we współczesnej kulturze (w czasopismach i pracach zbiorowych). Najnowsze zainteresowania badawcze: postać księcia Drakuli we współczesnej kulturze oraz polska powieść kryminalna okresu PRL. Poza tym zajmuje się malarstwem, tkaniną dekoracyjną oraz wyrobem biżuterii. Członek Stowarzyszenia Literacko-Artystycznego „Fraza” oraz Amatorskiego Klubu Plastycznego im. Ferdynanda Brzęka.

References

Chmielarz Wojciech, Wampir, Czarne, Wołowiec 2015.
Google Scholar

Chmielarz Wojciech, Wilkołak, Marginesy, Warszawa 2021.
Google Scholar

Chmielarz Wojciech, Zombie, Czarne, Wołowiec 2017.
Google Scholar

Cichowlas Robert, Radecki Łukasz, Miasteczko, Videograf, Chorzów 2015.
Google Scholar

Huff Tanya, Cena krwi, przekł. M. Wójtowicz, Fabryka Słów, Lublin 2008.
Google Scholar

Huff Tanya, Linie krwi, przekł. M. Wójtowicz, Fabryka Słów, Lublin 2009.
Google Scholar

Huff Tanya, Ślad krwi, przekł. M. Wójtowicz, Fabryka Słów, Lublin 2008.
Google Scholar

Puzyńska Katarzyna, Czarne narcyzy, Prószyński i S-ka, Warszawa 2017.
Google Scholar

Puzyńska Katarzyna, Martwiec, Prószyński i S-ka, Warszawa 2021.
Google Scholar

Puzyńska Katarzyna, Rodzanice, Prószyński i S-ka, Warszawa 2019.
Google Scholar

Puzyńska Katarzyna, Utopce, Prószyński i S-ka, Warszawa 2015.
Google Scholar

Reich Aldona, Bebok, Wydawnictwo Vectra, Czerwionka-Leszczyny 2020.
Google Scholar

Reich Aldona, Strzyga, Wydawnictwo Vectra, Czerwionka-Leszczyny 2021.
Google Scholar

Reich Aldona, Utopiec, Wydawnictwo Vectra, Czerwionka-Leszczyny 2021.
Google Scholar

Urbanowicz Artur, Gałęziste, Vesper, [brak miejsca wydania] 2019.
Google Scholar

Żulczyk Jakub, Zmorojewo, powieść fantastyczno-przygodowa, Agora, Warszawa 2019.
Google Scholar

Baranowski Bohdan, W kręgu upiorów i wilkołaków, Replika, Poznań 2019.
Google Scholar

Bieganowska-Molendowska Marta, Gliwickie bestiarium (Wojciech Chmielarz: „Zombie”), http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=331&artykul=6339 [dostęp: 30.09.2022].
Google Scholar

Brückner Aleksander, Mitologia słowiańska i polska, wstęp i oprac. S. Urbańczyk, PWN, Warszawa 1980.
Google Scholar

Cegielski Tadeusz, Detektyw w krainie cudów. Powieść kryminalna i narodziny nowoczesności. 1841–1941, W.A.B., Warszawa 2015.
Google Scholar

Choroszy Jan Andrzej, Radcliffe Ann, [hasło w:] Słownik literatury popularnej, red. T. Żabski, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław 1997, s. 351.
Google Scholar

Gajda Agnieszka, Pogańska Słowiańszczyzna w literaturze polskiej, „Państwo i Społeczeństwo” 2008, nr 4, s. 167–188.
Google Scholar

Gemra Anna, Od gotycyzmu do horroru. Wilkołak, wampir i Monstrum Frankensteina w wybranych utworach, Wydawnictwo UWr, Wrocław 2008.
Google Scholar

Gieysztor Aleksander, Mitologia Słowian, wstęp K. Modzelewski, posł. L.P Słupecki, oprac. na podstawie rękopisu A. Pieniądz, Wydawnictwa UW, Warszawa 2006, https://doi.org/10.31338/uw.9788323525486
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323525486

Kirylenko Natalia, Co nie może się znaleźć w klasycznym kryminale (notatka dla badaczy i wielbicieli gatunku), „Litteraria Copernicana” 2021, nr 3 (39), s. 119–124, https://doi.org/10.12775/LC.2021.030
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/LC.2021.030

Martuszewska Anna, Przepisy na powieść kryminalną, [hasło w:] Słownik literatury popularnej, red. T. Żabski, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław 1997 s. 344–345.
Google Scholar

Mazurkiewicz Adam, Patchwork genologiczny. O grach współczesnej literatury kryminalnej z fantastyką grozy, „Acta Universitatis Wratislaviensis Literatura i Kultura Popularna” 2015, nr 21 (3743), s. 65–79.
Google Scholar

Mazurkiewicz Adam, Pogańska słowiańszczyzna w tekstach kultury popularnej. Rekonesans, [w:] Sławiańskaja fantastika, red. G.F. Semenjuk i in., Kijów 2012, s. 144–156.
Google Scholar

Mikinka Aleksandra Ewelina, Retelling mitów i legend w słowiańskiej fantastyce, „Ruch Literacki” 2020, z. 5, s. 545–558.
Google Scholar

Moje serce jest po stronie kryminału. Wywiad z Katarzyną Puzyńską, rozm. Jolanta Świetlikowska, https://zbrodniawbibliotece.pl/wywiad/moje-serce-jest-po-stronie-kryminalu-wywiad-z-katarzyna-puzynska [dostęp: 30.09.2022].
Google Scholar

Sulikowska Sylwia, Anatomia literackich zbrodni: reguły powieści kryminalnej, https://bookeriada.pl/anatomia-literackich-zbrodni-reguly-powiesci-kryminalnej/ [dostęp: 30.09.2022].
Google Scholar

Szyngiel Elżbieta, Kryminał, komedia, parodia – przekroczenia gatunkowe w filmie kryminalnym Na noże Riana Johnsona, „Studia Filmoznawcze” 2020, nr 41, s. 37–57.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.19195/0860-116X.41.3