Czasopisma dla dzieci jako narzędzie edukacji (nie tylko) czytelniczej
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.54.09Słowa kluczowe:
prasa dla dzieci, edukacja medialna, edukacja czytelnicza, czytelnictwoAbstrakt
Głównym celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, w jaki sposób czasopisma dla dzieci mogą być narzędziem edukacji medialnej, rozumianej jako wychowanie do odbioru środków przekazu, ale również jako budowanie nawyku czytelnictwa prasy i książek. Hipoteza: W literaturze przedmiotu powszechnie przyjmuje się, że prasa dla dzieci może być efektywnym narzędziem budowania nawyku czytelnictwa. Jednak ten segment rynku prasowego, podobnie jak pozostałe, musi zmagać się z tendencjami do spadku czytelnictwa prasy i książki w zderzeniu z ekspansją mediów cyfrowych. Metodologia: Autor analizuje dane zastane (m.in. raporty z badań) oraz opracowania naukowe z zakresu wpływu mediów, pedagogiki, edukacji medialnej oraz psychologii mediów. Artykuł ma charakter teoretyczny. Jest osadzony w dyscyplinie „nauki o komunikacji społecznej i mediach”, ale ma charakter interdyscyplinarny z uwagi na odniesienia do pedagogiki, edukacji i zagadnień technologicznych.
Pobrania
Bibliografia
Adamski A., “Czasopisma dla dzieci: między prasą a literaturą”, [in:] Nauki o mediach i komunikacji społecznej. Krystalizacja dyscypliny w Polsce. Tradycje, nurty, problemy, rezultaty, A. Adamski, S. Gawroński, M. Szewczyk (eds.), Oficyna Wydawnicza Aspra, Rzeszów–Warszawa 2017, pp. 363–375.
Google Scholar
Adamski A., “Fotografia a słowo w prasie”, [in:] Media audiowizualne i cyfrowe wobec wyzwań współczesnego społeczeństwa, A. Adamski, A. Gralczyk, K. Kwasik, M. Laskowska (eds.), Wydawnictwo Elipsa, Warszawa 2012, pp. 275–289.
Google Scholar
Adamski A., “Historia i teraźniejszość prasy dla dzieci w Polsce”, [in:] Nowe opisanie świata. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży w kręgach oddziaływań, B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013, pp. 321–334.
Google Scholar
Bis D., “Edukacja medialna jako wymiar wychowania integralnego”, [in:] W trosce o integralne wychowanie, M. Nowak, T. Ożóg, A. Rynio (eds.), Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2003, pp. 469–476.
Google Scholar
Boguszewska A., “Ilustracja książkowa jako środek wychowania estetycznego”, [in:] Edukacyjne konteksty rozwoju dziecka w wieku wczesnoszkolnym, K. Kusiak, I. Nowakowska-Buryła, R. Stawinoga (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2009, pp. 339–349.
Google Scholar
Buckingham D. et al., The Media Literacy of Children and Young People. A review of the research literature on behalf of Ofcom, Ofcom, London 2005.
Google Scholar
Carr N., The Shallows: What the Internet Is Doing to Our Brains, W.W. Norton & Company, New York, 2011.
Google Scholar
Czasopisma dla dzieci i młodzieży w latach 1990–1996, J. Kumiega, A. Leszczyńska (eds.), Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Tadeusza Mikulskiego we Wrocławiu, Wrocław 1996.
Google Scholar
de Kerckhove D., Powłoka kultury. Odkrywanie nowej elektronicznej rzeczywistości, trans. W. Sikorski, P. Nowakowski, 2nd edition, Wydawnictwo Mikom, Warszawa 2001.
Google Scholar
Duke N.K., Block M.K., “Improving Reading in the Primary Grades”, The Future of Children 2012, vol. 22, no. 2, pp. 55–72.
Google Scholar
Erjavec K., “Media Literacy of Schoolgirls and Schoolboys in an Information Society”, Journal of Contemporary Educational Studies 2010, no. 1, pp. 174–191.
Google Scholar
Frycie S., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945–1970. Tom II – baśń i bajka, poezja, książki dla najmłodszych, utwory sceniczne, grafika, czasopiśmiennictwo, krytyka literacka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1982.
Google Scholar
Grzegorczykowa R., “O tak zwanej reprezentatywnej funkcji języka w świetle nowszych badań psycholingwistycznych”, Język a Kultura 2008, vol. 20: Anniversary Volume, A. Dąbrowska (ed.), pp. 129–141.
Google Scholar
Izdebska J., “Dziecko w świecie mediów i multimediów. Wyzwania dla edukacji szkolnej”, [in:] Dziecko – nauczyciel – rodzice. Konteksty edukacyjne, R. Piwowarski (ed.), Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok–Warszawa 2003, pp. 90–94.
Google Scholar
Jędrzejko M., Morańska D., Cyfrowi Tubylcy (socjopedagogiczne aspekty nowych technologii cyfrowych), Wyższa Szkoła Biznesu, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Dąbrowa Górnicza–Warszawa 2013.
Google Scholar
Jolls T., Johnsen M., “Media Literacy: A Foundational Skill for Democracy in the 21st Century”, Hastings Law Journal 2018, vol. 69, issue 5, pp. 1379–1408.
Google Scholar
Kielar-Turska M., Kołodziejczyk A., “Przemiana kompetencji czytelniczych dzieci pod wpływem mediów elektronicznych”, [in:] Po potopie. Dziecko, książka i biblioteka w XXI wieku: diagnozy i postulaty, D. Świerczyńska-Jelonek, G. Leszczyński, M. Zając (eds.), Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2008, p. 147–156.
Google Scholar
Konopnicka I., Czasopisma dziecięce w kształceniu wczesnoszkolnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2006.
Google Scholar
Konopnicka I., “Edukacja czytelnicza dzieci w młodszym wieku szkolnym a ambiwalentny charakter współczesnych czasopism komiksowych”, [in:] Dziecko – nauczyciel – rodzice. Konteksty edukacyjne, R. Piwowarski (ed.), Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok–Warszawa 2003, pp. 381–387.
Google Scholar
Kostrubiec B., “Mentalność audiowizualna dzieci i młodzieży”, [in:] Środki audiowizualne w katechezie, S. Kulpaczyński (ed.), Wydawnictwo Polihymnia, Lublin 2004, p. 13–33.
Google Scholar
Krasoń K., Dziecięce odkrywanie tekstu literackiego – kinestetyczne interpretacje liryki, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005.
Google Scholar
Kruszko K., “Zainteresowania czytelnicze dzieci w wieku wczesnoszkolnym”, Lubelski Rocznik Pedagogiczny 2015, vol. 34, col. 2, pp. 176–193.
Google Scholar
Kuliczkowska K., “Dzieci czytają czasopisma”, Dziennik Polski 1948, issue 244.
Google Scholar
Lepa A., “Logosfera jako środek wychowania do mediów”, [in:] D. Bis, A. Rynio, Media w wychowaniu chrześcijańskim, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2010, pp. 79–92.
Google Scholar
Lepa A., Mity i obrazy, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1999.
Google Scholar
Lepa A., Pedagogika mass mediów, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1998.
Google Scholar
Leszczyński G., “Współczesna literatura dla dzieci – gatunki, tematy”, [in:] Dziecko i książka. Materiały z ogólnopolskiej konferencji Biblioteka Narodowa 27–28 października 2003 roku, G. Lewandowicz-Nosal (ed.), Biblioteka Narodowa, Warszawa 2004, pp. 8–15.
Google Scholar
Lisowska-Magdziarz M., “Barbie wyrusza do pokonsumpcji (i nie ma przy sobie gotówki). Trening postaw konsumpcyjnych w magazynach ilustrowanych dla dzieci”, [in:] Dziecko w świecie mediów i konsumpcji, M. Bogunia-Borowska (ed.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006, p. 59–82.
Google Scholar
Łobos A., Język czasopism i programów telewizyjnych dla dzieci, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
Google Scholar
Łuszczak G., “Media w dydaktyce katechetycznej”, [in:] Wychowanie w wierze w kontekście przemian współczesności, R. Buchta, S. Dziekoński (eds.), Księgarnia św. Jacka, Katowice 2011, pp. 260–274.
Google Scholar
Małe dzieci w świecie technologii informacyjno-komunikacyjnych. Pomiędzy utopijnymi szansami a przesadzonymi zagrożeniami, J. Pyżalski (ed.), Wydawnictwo Eter, Łódź 2017.
Google Scholar
Martens H., “Evaluating Media Literacy Education: Concepts, Theories and Future Directions”, Journal of Media Literacy Education 2010, no. 2:1, pp. 1–22.
Google Scholar
Morbitzer J., “Edukacja medialna (małego) dziecka”, [in:] Małe dzieci w świecie technologii informacyjno-komunikacyjnych. Pomiędzy utopijnymi szansami a przesadzonymi zagrożeniami, J. Pyżalski (ed.), Wydawnictwo Eter, Łódź 2017, pp. 205–227.
Google Scholar
Nicz L., “Czasopismo ‘Miś’ w pracy wychowawczo-dydaktycznej przedszkola”, [in:] Innowacje i zmiany w nauczaniu początkowym, A. Kargulowa (ed.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1985, pp. 43–54.
Google Scholar
Papuzińska J., Inicjacje literackie. Problemy pierwszych doświadczeń dziecka z książką, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1981.
Google Scholar
Papuzińska J., Książki, dzieci, biblioteka. Z zagadnień upowszechniania czytelnictwa i książki dziecięcej, Fundacja „Książka dla Dzieci”, Warszawa 1992, p. 20.
Google Scholar
Pater-Ejgierd N., Kultura wizualna a edukacja, Wydawnictwo Centrala, Poznań 2010.
Google Scholar
Pilzak H., “Demiurgowie masowej wyobraźni – o wpływie mediów na zainteresowania czytelnicze młodych odbiorców literatury”, [in:] Nowe opisanie świata. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży w kręgach oddziaływań, B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013, pp. 373–385.
Google Scholar
Polaczek-Bigaj M., “Rola odbiorcy we współczesnym przekazie medialnym”, Państwo i Społeczeństwo 2017, vol. 17, no. 3, pp. 191–202.
Google Scholar
Przecławska A., “Literatura dla dzieci i młodzieży a kształtowanie więzi międzypokoleniowej”, [in:] Wartości w świecie dziecka i sztuki dla dziecka, M. Tyszkowa, B. Żurakowski (eds.), PWN, Warszawa–Poznań 1984, pp. 95–111.
Google Scholar
Sokół Z., “Oblicze współczesnych czasopism dziecięco-młodzieżowych”, [in:] Młody czytelnik w świecie książki, biblioteki i informacji, K. Heska-Kwaśniewicz, I. Socha (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1996, pp. 122–140.
Google Scholar
Sopyło J., “Klapnięte uszko ‘Misia’”, Press 2010, issue 7(174), p. 54.
Google Scholar
Staniów B., Biernacka-Licznar K., “The press without children, children without the press? Contemporary magazines for children in Poland”, Toruńskie Studia Bibliologiczne 2011, issue 2(11), pp. 49–67.
Google Scholar
Streszczenie raportu końcowego z badania „Czytelnictwo dzieci i młodzieży”, Z. Zasacka (ed.), Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014.
Google Scholar
Tisseron S., Dziecko w świecie obrazów, trans. E. Burakowska, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2006.
Google Scholar
Truskolaska J., Wychować miłośnika książki czyli czytelnictwo i okolice, Maternus Media, Tychy 2007.
Google Scholar
Zasacka Z., Nastoletni czytelnicy, Biblioteka Narodowa Instytut Książki i Czytelnictwa, Warszawa 2008.
Google Scholar
Żebrowska D., “Kulturotwórcza rola współczesnych polskich czasopism młodzieżowych”, [in:] Edukacja kulturalna w społeczeństwie obywatelskim, J. Żebrowski (ed.), Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk 1997, pp. 145–152.
Google Scholar
[author not credited], Jak zachęcać dzieci do czytania, article published on the Polish Committee of the World Organisation for Early Childhood Education and Care OMEP website, https://omep.org.pl/jak-zachca-dzieci-do-czytania/ [accessed on: 17.09.2018].
Google Scholar
Bugara M., “Edukacyjny charakter prasy dziecięcej”, Edukacja i Dialog 2001, issue 4(127), pp. 62–68, http://edukacjaidialog.pl/archiwum/2001,99/kwiecien,168/edukacyjny_charakter_prasy_dzieciecej,1130.html [accessed on: 15.09.2018].
Google Scholar
Korucu J., “Lego Ninjago liderem segmentu pism dla dzieci”, https://www.press.pl/tresc/50224,_lego-ninjago_-liderem-segmentu-pism-dla-dzieci [accessed on: 28.12.2018].
Google Scholar
Krasińska B., “Rola wizualnych przekazów informacji w docieraniu do najmłodszych czytelników”, Biblioteka i Edukacja 2016, issue 10, http://www.bg.up.krakow.pl/newbie/index.php/bie/article/view/158/157 [accessed on: 27.12.2018].
Google Scholar
“Media dziecięce”, Media&Marketing Polska, insert by an advertising company, September 2012, http://pic.media.com.pl/pic/SKLEP/Do_pobrania/2012/Media%20dzieciece_09_2012.pdf [accessed on: 28.12.2018].
Google Scholar
Mejer J., “W 2016 roku najaktywniejszy był segment prasy dla najmłodszych i najstarszych”, https://www.press.pl/tresc/47064,w-2016-roku-najaktywniejszy-bylsegment-prasy-dla-najmlodszych-i-najstarszych [accessed on: 28.12.2018].
Google Scholar
Stan czytelnictwa w Polsce w 2017 r., Biblioteka Narodowa, https://www.bn.org.pl/download/document/1529572435.pdf [accessed on: 1.10.2018].
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
