Uniwersytet w stanie podejrzenia. Na marginesie Sprawozdania dla Akademii Franza Kafki

Mariusz Jochemczyk

doi:10.18778/1505-9057.59.01

Autor

Mariusz Jochemczyk Dr hab., Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Humanistyczny, Instytut Literaturoznawstwa, pl. Sejmu Śląskiego 1, 40-032 Katowice https://orcid.org/0000-0002-0671-6355

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.59.01

Słowa kluczowe:

Franz Kafka, Uniwersytet, Akademia, ruina, kryzys

Abstrakt

Idea uniwersytetu nigdy nie stanowiła znaczącego kontekstu dla badań twórczości Franza Kafki. To inne instytucje społeczne stawały się naturalnym polem aluzyjnych rozpoznań literaturoznawców (sąd, zakład ubezpieczeń, cesarski urząd państwowy). W niniejszym szkicu (napisanym na marginesie słynnego opowiadania Kafki Raport dla Akademii) próbujemy to zmienić. Uniwersytet (tytułowa Akademia) staje się „centralnym obiektem krytyki”, instytucją w ruinie, miejscem, gdzie nie praktykuje się badań i nie doskonali humanistycznych cnót. Wręcz przeciwnie, jakże często (konsekwentnie) zamyka się tu „wrota percepcji” i wysadza śluzy „krytycznego myślenia” – w hołdzie partykularnej grze interesów. W najgorszym przypadku – skutkiem oddziaływania tak pomyślanej Akademii staje się destrukcja wynikła z aktów tresury i upokorzenia.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Mariusz Jochemczyk - Dr hab., Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Humanistyczny, Instytut Literaturoznawstwa, pl. Sejmu Śląskiego 1, 40-032 Katowice

Mariusz Jochemczyk – dr hab., polonista, historyk i teoretyk literatury, eseista. Autor książek poświęconych poezji Juliusza Słowackiego i Władysława Broniewskiego, a także problemom współczesnej re-aktywacji tradycji literackiej i fenomenowi śląskiej oikologii. Zastępca redaktora naczelnego rocznika naukowego „Fabrica Litterarum Polono-Italica”. Członek Komisji Historycznoliterackiej PAN w Katowicach.

Bibliografia

Barcz Anna, Posthumanizm i jego zwierzęce odgłosy w literaturze, „Teksty Drugie” 2013, nr 1–2, s. 60–79.
Google Scholar

Farias Victor, Heidegger i narodowy socjalizm, przeł. Paweł Lisicki, Robert Marszałek, Aletheia, Warszawa 1997.
Google Scholar

Gadacz Tadeusz, Wstęp do wydanie polskiego: Karla Jaspersa idea uniwersytetu, [w:] Karl Jaspers, Idea uniwersytetu, przeł. Wojciech Kunicki, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2017, s. 11–27.
Google Scholar

Gray Richard T., Gross Ruth J., Goebel Rolf J., Koelb Clayton, Franz Kafka. Encyklopedia, przeł. Jolanta Kozak, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2017.
Google Scholar

Janouch Gustav, Rozmowy z Kafką. Notatki wspomnienia, przeł. Janusz Borysiak, Ernest Dyczek, posłowiem i przypisami opatrzył Ernest Dyczek, „Czytelnik”, Warszawa 1993.
Google Scholar

Jaspers Karl, Autobiografia filozoficzna, tłum. i przypisami opatrzył Stanisław Tyrowicz, Wydawnictwo Comer, Toruń 1993.
Google Scholar

Jaspers Karl, Przedmowa, [w:] Karl Jaspers, Idea uniwersytetu, przeł. Wojciech Kunicki, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2017, s. 29.
Google Scholar

Jaspers Karl, Wprowadzenie, [w:] Karl Jaspers, Idea uniwersytetu, przeł. Wojciech Kunicki, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2017, s. 31–33.
Google Scholar

Kafka Franz, Listy do rodziny, przyjaciół, wydawców, wybrał, przełożył i komentarzem opatrzył Robert Urbański, współpraca Anna Urbańska, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2012.
Google Scholar

Kafka Franz, Pisma urzędowe, przeł. Urszula Pałłasz, „Literatura na Świecie” 1987, nr 2, s. 103–159.
Google Scholar

Kafka Franz, Z zapisków w piątym notesie. W kancelariach dyrektorskich, przeł. Barbara L. Surowska, „Literatura na Świecie” 1987, nr 2, s. 98–100.
Google Scholar

Musiał Łukasz, Próg. „Sprawozdanie dla Akademii” i zapowiedź nowych motywów w prozie Kafki, [w:] Łukasz Musiał, Kafka. W poszukiwaniu utraconej rzeczywistości, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2011, s. 201–210.
Google Scholar

Musiał Łukasz, Wstęp, [w:] Franz Kafka, Wybór prozy, wstęp i opracowanie Łukasz Musiał, Ossolineum, Wrocław 2018, s. VII–CCXXIII.
Google Scholar

Musiał Łukasz, ZwierzoczłekoKafka, „Konteksty” 2009, nr 4, s. 69–75.
Google Scholar

Nalewajk Żaneta, Ironia jako alternatywa rozpaczy. Krytyka kultury w „Sprawozdaniu dla Akademii” Franza Kafki, „Tekstualia” 2008, nr 3, s. 67–78.
Google Scholar

Ortega y Gasset José, Misja uniwersytetu, przeł. Henryk Woźniakowski, „Znak” 1978, nr 6, s. 712–731.
Google Scholar

Pawel Ernst, Franz Kafka. Koszmar rozumu, przeł. Irena Stąpor, Twój Styl, Warszawa 2003.
Google Scholar

Słownik języka polskiego, red. Witold Doroszewski, t. 8, Warszawa 1966.
Google Scholar

Twardowski Kazimierz, O dostojeństwie Uniwersytetu, [w:] Kazimierz Twardowski, Lwowskie wykłady akademickie, t. 2: Wykłady o idei Uniwersytetu, wykłady z rękopisów i maszynopisów przeczytali, przepisali, opracowali oraz słowem wstępnym i wprowadzeniami poprzedzili Radosław Kuliniak, Dorota Leszczyna, Mariusz Pandura, Łukasz Ratajczak, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2018, s.441–450.
Google Scholar

Wagenbach Klaus, Franz Kafka, przeł. Barbara Ostrowska, Nisza, Warszawa 2009.
Google Scholar

Wielki słownik języka polskiego PWN, red. Stanisław Dubisz, t. 4, Warszawa 2018.
Google Scholar